Tuyên bố bất ngờ của Thủ tướng Israel: Sáp nhập khu tái định cư Bờ Tây nếu đắc cử

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. (Nguồn: CNA).

Bất ngờ

Trong cuộc phỏng vấn với kênh 12 News của Israel hôm 7/4, 2 ngày trước ngày bầu cử 9/4, ông Netanyahu được hỏi rằng liệu ông có mở rộng chủ quyền đối với các khu tái định cư Bờ Tây hay không, trong lúc mà Israel không được cộng đồng quốc tế công nhận chủ quyền của họ ở Đông Jerusalem và Cao nguyên Golan - 2 khu vực đều bị chiếm đóng từ sau cuộc chiến năm 1967.

“Ai nói rằng chúng ta sẽ không làm thế? Chúng ta đang thực hiện và đang thảo luận về điều đó” - ông Netanyahu nói - “Bạn đang hỏi rằng có phải chúng ta đang đi đến giai đoạn tiếp theo hay không - và câu trả lời là có, chúng ta sẽ đến giai đoạn tiếp theo. Tôi sẽ mở rộng chủ quyền của Israel”.

Ông Netanyahu, vị chính trị gia kỳ cựu đã thống trị chính trường Israel suốt gần một thế hệ, hiện đang nỗ lực vận động để có thêm một nhiệm kỳ nữa, đánh bại đối thủ sừng sỏ là ông Benny Gantz. Ông Netanyahu từng mô tả ông Gantz là một chính trị gia yếu đuối, người gây tổn hại an ninh nước nhà bằng quan điểm thỏa thuận về lãnh thổ với người Palestine.

Tuy nhiên, tuyên bố của ông về việc sáp nhập các khu tái định cư ở Bờ Tây lập tức vấp phải phản ứng phẫn nộ của người Palestine.

Ông Saeb Erekat - Trưởng đàm phán viên của Palestine và cũng là cố vấn thân cận của Tổng thống Palestine Mahmoud Abbas, nói rằng: “Israel sẽ tiếp tục vi phạm luật pháp quốc tế nếu như cộng đồng quốc tế cứ để Israel không chịu sự trừng phạt nào, đặc biệt là khi nước này nhận được sự ủng hộ của chính quyền Trump”.

Tại Dải Gaza, một quan chức của Phong trào Hamas tên Sami Abu Zuhri kêu gọi chính quyền người Palestine ngừng hợp tác an ninh với Israel ở khu vực Bờ Tây bị chiếm đóng. “Giấc mơ của ông Netanyahu về việc sáp nhập khu Bờ Tây sẽ không bao giờ thành hiện thực. Chúng tôi không bao giờ để điều đó xảy ra”- ông Zuhri nói.

Căng thẳng trỗi dậy

Các khu tái định cư là một trong những vấn đề nống bỏng nhất trong công cuộc tái khởi động các vòng đàm phán hòa bình giữa Israel và Palestine - vốn bị đóng băng từ năm 2014.

Sau nhiều thập kỷ xây dựng các khu tái định cư, giờ hiện có hơn 400.000 công dân Israel đang sinh sống ở Bờ Tây, bên cạnh 2,9 triệu người Palestine. Ngoài ra, còn có 212.000 người Israel đang sống ở khu vực Đông Jerusalem.

Người Palestine và nhiều quốc gia trên thế giới coi các khu tái định cư này là phi pháp theo Công ước Geneva - trong đó cấm định cư trên vùng đất bị chiếm đóng trong chiến tranh. Israel đã phản bác lại điều này, chỉ ra các vấn đề an ninh, mối liên hệ về lịch sử và chính trị của họ đối với vùng đất này.

Người Palestine hiện đang muốn thành lập một nhà nước ở khu Bờ Tây, Đông Jerusalem và rút khỏi Dải Gaza. Khu vực Bờ Tây hiện vẫn đang bị quân đội Israel chiếm đóng, trong khi quyền tự trị của người Palestine bị hạn chế.

Tuyên bố của ông Netanyahu được đưa ra sau hàng loạt thay đổi chính sách của chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump theo hướng có lợi cho nước đồng minh Israel.

Hồi tháng 3 vừa qua, Tổng thống Trump đã phá vỡ sự đồng thuận của cộng đồng quốc tế suốt nhiều thập kỷ qua khi công nhận chủ quyền của Israel đối với Cao nguyên Golan - vùng lãnh thổ mà Israel chiếm đóng của Syria. Trước đó, tháng 12/2017, Mỹ còn công nhận Jerusalem là thủ đô của Israel và di dời Đại sứ quán của họ tới đó. Cả hai động thái trên đều nhận được sự hoan nghênh của Israel, nhưng lại khiến giới lãnh đạo Arab, người Palestine phẫn nộ. Phần lớn các nước đồng minh của Mỹ cũng phản đối các động thái này.

Theo giới quan sát, bằng việc công nhận Jerusalem và Cao nguyên Golan thuộc chủ quyền của Israel, Tổng thống Mỹ càng khiến cho ông Netanyahu có thêm động lực để thực hiện việc sáp nhập các khu tái định cư ở Bờ Tây.

Giới chức Mỹ từng nói rằng họ sẽ công bố một kế hoạch hòa bình Trung Đông của chính quyền Trump sau kỳ bầu cử Israel năm nay, nhưng hiện nay khả năng tái khởi động đàm phán hòa bình ngày càng trở nên mờ nhạt. Người Palestine đã tẩy chay chính quyền Mỹ kể từ sau khi nước này tuyên bố Jerusalem là thủ đô của Israel.

Khánh Duy