Tuyên án tử hình công dân Canada, Trung Quốc đang chơi trò con tin chính trị?

Hôm 14/1, tòa án tại thành phố Đại Liên, tỉnh Liêu Ninh, Trung Quốc tuyên án tử hình Robert Lloyd Schellenberg, công dân Canada với cáo buộc buôn lậu ma túy, đảo ngược phát quyết về mức án 15 năm tù đưa ra năm 2016. Bị cáo có quyền kháng cáo trong vòng 10 ngày.

Thủ tướng Canada Justin Trudeau ngay sau đó đã chỉ trích mạnh mẽ phán quyết này, cho rằng Trung Quốc đang tùy tiện áp dụng án tử hình để gây áp lực lên Canada liên quan tới vụ việc giám đốc tài chính Huawei Meng Wanzhou bị bắt giữ.

Trong bình luận gay gắt nhất được đưa ra, ông Trudeau nói rằng tất cả các quốc gia trên thế giới nên quan ngại về việc Trung Quốc đang thi hành hệ thống tư pháp của họ một cách tùy tiện.

Robert Lloyd Schellenberg bị tuyên án tử hình trong phiên tòa hôm 14/1. (Ảnh: New York Times)

“Chính phủ Canada cực kỳ quan ngại vấn đề này, các bạn bè quốc tế và đồng minh của Canada cũng nên quan ngại về việc Trung Quốc bắt đầu tùy tiện áp dụng án tử hình”, ông Trudeau nói.

Ottawa sau đó khuyến cáo người dân có ý định du lịch tới Trung Quốc phải thận trọng cao độ với lý do Bắc Kinh thực thi pháp luật sở tại tùy tiện.

Schellenberg bị giam giữ hơn 4 năm trước khi bị kết án 15 năm tù vào năm 2016. Tuy nhiên, chỉ vàu tuần sau khi bà Meng bị Ottawa bắt giữ, tòa án thành phố Đại Liên đã đảo ngược quyết định, nói rằng bản án 15 năm quá khoan hồng.

Mặc dù Trung Quốc chưa từng thừa nhận phán quyết tử hình đối với Schellenberg có liên quan tới căng thẳng giữa 2 nước nhưng các nhà quan sát cho rằng số phận công dân Canada đang bị kéo vào cuộc đàm phán về việc thả bà Meng theo yêu cầu của Bắc Kinh.

“Chơi trò con tin chính trị, Trung Quốc vội vàng tái thẩm một nghi phạm Canada và tuyên án tử hình trong một nỗ lực gây áp lực lên Ottawa để thả bà Meng”, Kenneth Roth, Giám đốc điều hành của Tổ chức theo dõi nhân quyền nhận định.

Luật sư của Schellenberg, Zhang Dongshuo nói rằng các công công tố viên đã không đưa ra được bằng chứng để biện minh cho một bản án nặng hơn trong phiên tòa hôm 14/1.

“Đây là trường hợp độc nhất vô nhị”, ông Zhang nói với AP. Vị luật sự cho rằng việc tòa án đẩy nhanh thủ tục tố tụng là bất thường, nhưng từ chối bình luận quyết định này có liên quan tới vụ bắt giữ bà Meng hay không.

Tòa án thành phố Đại Liên trước đó cho biết Schellenberg có liên quan tới hoạt động buôn bán ma túy, giúp vận chuyển tới 220 kg methamphetamine từ một nhà kho ở thành phố Đại Liên tới Australia. Một công dân Trung Quốc bị kết án liên quan tới một tội danh tương tự trước đó từng được hưởng án treo.

Cũng trong ngày 14/1, Bộ Ngoại giao Trung Quốc tuyên bố cựu nhân viên ngoại giao Canada Michael Kovrig, người đang bị Bắc Kinh giam giữ với cáo buộc gây nguy hiểm cho an ninh quốc gia của nước này, sẽ không được miễn trừ ngoại giao. Tuyên bố này được đưa ra không lâu sau khi Huawei vướng vào vụ lùm xùm ở Ba Lan khi giới chức Warsaw bắt giữ giám đốc kinh doanh của tập đoàn này với cáo buộc làm gián điệp cho Bắc Kinh.

Vụ bắt giữ làm dấy lên mối quan ngại về an toàn của các công dân Ba Lan hiện sống tại Trung Quốc. Mặc dù vậy, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Hoa Xuân Oánh hôm 14/1 gạt bỏ những nghi ngại này, nhấn mạnh mong muốn về một mối quan hệ ổn định và vững chắc với Ba Lan.

“Miễn là các công dân nước ngoài ở Trung Quốc tuân thủ luật phát và quy định nước sở tại, họ vẫn sẽ được chào đón cũng như được đảm bảo về an toàn và tự do”, bà Hoa nhấn mạnh.

(Nguồn: AP)

Song Hy