Tưởng niệm 50 năm vụ thảm sát Sơn Mỹ

Dự lễ, có các đồng chí Trương Hòa Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ; Nguyễn Hòa Bình, Bí thư T.Ư Đảng, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao; nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang cùng đông đảo các đoàn khách quốc tế, cựu chiến binh Mỹ về tham dự.

Ngoài ra, buổi tưởng niệm có sự tham gia của nhiều kênh truyền hình, hãng thông tấn nổi tiếng quốc tế đăng ký tác nghiệp báo chí.

Tại buổi lễ, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hòa Bình; Bí thư T.Ư Đảng, Chánh án Tòa án Nhân dân tối cao Nguyễn Hòa Bình, nguyên Chủ tịch nước Trương Tấn Sang và phu nhân cùng hàng trăm cán bộ, nhân dân và học sinh, các nhân chứng đã dâng hoa tưởng niệm những người dân vô tội bị giết hại.

Đồng chí Trương Hòa Bình dâng hoa tại lễ tưởng niệm.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Đặng Ngọc Dũng phát biểu tại buổi lễ nhấn mạnh, cách đây 50 năm, ngày 16-3-1968, chỉ trong một buổi sáng, 504 đồng bào Sơn Mỹ đã bị lính Mỹ sát hại, phần lớn là người già, phụ nữ và trẻ em đã vĩnh viễn lìa cõi đời một cách bi thương, thảm khốc. Từ ấy, Sơn Mỹ trở thành nỗi đau khôn nguôi của toàn thể nhân dân Việt Nam và những người có lương tri trên trái đất.

Có thể nói, Sơn Mỹ không phải là vụ việc duy nhất, nhưng là một vụ việc điển hình cho những tội ác dã man mà các thế lực hiếu chiến đã gây ra cho nhân dân Quảng Ngãi, nhân dân Việt Nam trong thời kỳ chiến tranh, tiêu biểu cho nỗi đau thương tột cùng mà nhân dân Việt Nam phải gánh chịu. Nhìn trên bình diện rộng lớn hơn, thì ngay từ thời ấy, báo chí quốc tế đã ví Sơn Mỹ với Auradour, Guernica, Hiroshima - những vụ thảm sát kinh hoàng trên thế giới.

Quả chuông đồng vừa hoàn thành treo tại Khu chứng tích Sơn Mỹ.

Có mặt tại buổi lễ, anh Võ Cao Mạnh, nguyên Hiệu trưởng Trường cấp II Khu đông Sơn Tịnh cho biết: “Sự kiện cách đây đúng nửa thế kỷ, nhưng đối với tôi, đó mãi là những ký ức không bao giờ quên. Trong vụ thảm sát đó, gia đình và bà con họ hàng tôi có 18 người bị giết, riêng nhà tôi có ba người, là má tôi, chị dâu và đứa cháu mới năm ngày tuổi, con của anh ruột tôi. Tôi may mắn sống sót là nhờ nghe theo lời má bảo: “Con lớn rồi, không sống hợp pháp được nữa đâu, mau chạy trốn đi con...”. Cầm túi vải nhỏ đựng hai lon gạo và một bộ quần áo bà ba nhét vội từ tay má, tôi vọt lên miệng hầm chạy đi trốn. Đạn bắn như mưa, hai chiếc tàu “rọ” đang quần đảo trên đầu, bay sát ngọn cây, nhìn thấy rõ mồn một những tên lính Mỹ ngồi trên máy bay, chĩa súng xuống bắn xối xả dân làng. Đó là buổi sáng kinh hoàng nhất trong đời tôi, cũng như của nhân dân Sơn Mỹ quê tôi. Cho đến bây giờ, nhiều đêm tôi vẫn nằm mơ thấy chiến tranh, bom rơi, đạn nổ, lính Mỹ càn quét, đốt nhà, giết người...”.

Người dân Sơn Mỹ đã vượt qua nỗi đau, mở vòng tay bao dung tha thứ, đã chân tình đón tiếp những cựu binh Mỹ tìm về nơi đây như một chốn hành hương, để họ đối diện với sự thật, đối diện với chính mình và tìm thấy sự thanh tẩy tâm hồn ở một miền đất đang hồi sinh.

Nhân dịp này, Ban Tổ chức công bố và trao Quyết định thành lập Quỹ Hòa Bình Mỹ Lai.

* Trước đó, nhân tưởng niệm 50 năm Ngày 504 đồng bào Sơn Mỹ bị thảm sát, chiều 15-3, Sở VH-TT-DL Quảng Ngãi phối hợp BQL Dự án đầu tư xây dựng các công trình dân dụng và công nghiệp tỉnh Quảng Ngãi tổ chức khánh thành gian thờ 504 nạn nhân vụ thảm sát Sơn Mỹ trong khuôn viên Khu chứng tích Sơn Mỹ tại xã Tịnh Khê, TP Quảng Ngãi, tỉnh Quảng Ngãi.

Thể theo nguyện vọng của đông đảo đồng bào Sơn Mỹ, tháng 4-2017, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã quyết định đầu tư xây dựng một gian thờ trang nghiêm, làm nơi hương khói, tế lễ ngõ hầu ủy lạo vong linh của những người đã khuất, làm ấm lòng những người đang sống trên quê hương Sơn Mỹ hôm nay.

Gian thờ được đầu tư hơn 5,5 tỷ đồng, với diện tích 207m2, gồm một tầng, theo kiến trúc nhà rường truyền thống của người Việt, chia làm năm gian, có hành lang bao quanh. Việc xây dựng gian thờ không chỉ có ý nghĩa tâm linh sâu sắc, mà còn góp phần cải thiện hạ tầng Khu chứng tích Sơn Mỹ, làm cơ sở đề nghị cấp có thẩm quyền xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt; vừa tạo nơi tưởng niệm và sinh hoạt cho người dân, vừa thu hút khách du lịch đến với Khu chứng tích Sơn Mỹ.

Khánh thành gian thờ 504 nạn nhân vụ thảm sát Sơn Mỹ.

* Cùng chiều 15-3, tổ chức Madison Quarkers Inc đã trao 600 suất học bổng cho học sinh ở Sơn Mỹ, xã Tịnh Khê (TP Quảng Ngãi) và các xã lân cận. Mỗi học sinh được nhận một triệu đồng và tập vở. Đây là hoạt động thường niên của Tổ chức Madison Quarkers Inc do ông Mike Boehm, một cựu binh người Mỹ từng tham chiến tại Việt Nam sáng lập và điều hành.

Trong 25 năm qua, ông đã vận động các nguồn quỹ hỗ trợ cho phụ nữ và trẻ em nghèo ở Sơn Mỹ và Quảng Ngãi. Riêng học sinh, mỗi năm Quỹ hỗ trợ của Mike Boehm cấp học bổng trị giá từ 50 - 100 triệu đồng cho học sinh nghèo, trao tặng xe đạp, lắp máy lọc nước sạch cho học sinh ở tỉnh Quảng Ngãi.

Dịp này, Hội liên hiệp Phụ nữ tỉnh Quảng Ngãi đã trao tặng Kỷ niệm chương ghi nhận cống hiến "Vì sự phát triển của phụ nữ Việt Nam" cho cựu binh Mỹ Mike Boehm.

MINH TRÍ