Tướng Đồng Sỹ Nguyên sống giản dị, đậm chất 'người lính cụ Hồ'

Chiều qua (4.4), chúng tôi tìm về Bảo tàng đường Hồ Chí Minh, lúc này có hàng trăm học sinh của Trường TH Trung Liệt đang đến tham quan. Tiếp chúng tôi, bà Hoàng Oanh – Phó Giám đốc Bảo tàng không giấu được nỗi buồn khi nhận được tin Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên vừa trút hơi thở cuối cùng.

“Khi nãy chúng tôi đang tập văn nghệ để chuẩn bị biểu diễn chào mừng kỷ niệm 60 năm Ngày mở đường Hồ Chí Minh – Ngày truyền thống bộ đội Trường Sơn thì nhận được tin bác (Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên – PV) mất. Nghe tin này mọi người đều lặng đi... ”, bà Oanh mở đầu câu chuyện.

Cán bộ Bảo tàng đường Hồ Chí Minh Nguyễn Hải Bình giới thiệu và kể những câu chuyện về tướng Đồng Sỹ Nguyên ở Trường Sơn. Ảnh. T.An

Là người gắn bó với Bảo tàng đường Hồ Chí Minh ngay từ khi được thành lập (1995), bà Hoàng Oanh đã nhiều lần chứng kiến Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên đến thăm và tham quan bảo tàng. Cách đây khoảng 4 tháng, bà vinh dự cùng nhiều người khác có dịp đến thăm Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên tại ngôi nhà riêng trên phố Nguyễn Bỉnh Khiêm, quận Hai Bà Trưng, TP.Hà Nội.

Với bà Oanh, Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên đúng là vị tướng của Trường Sơn, luôn chân tình, mộc mạc và chủ động làm mọi thứ. Đặc biệt, bản chất người lính cụ Hồ với lối sống chuẩn mực; tinh thần quyết chiến quyết thắng, vượt qua mọi khó khăn gian khổ, hiểm nguy; luôn gan dạ dũng cảm kiên cường mưu trí và sáng tạo; tính kỷ luật tự giác nghiêm minh… đã ngấm sâu vào trong con người của vị tướng Trường Sơn năm xưa.

“Mấy tháng trước chúng tôi có qua thăm bác, mọi người trò chuyện rất vui vẻ, lúc về bác còn tặng chiếc la bàn và ống nhòm gắn liền với năm tháng chiến đấu ở Trường Sơn của bác cho Bảo tàng. Bác còn hứa kỷ niệm 60 năm ngày Truyền thống Bộ đội Trường Sơn này sẽ thu xếp đến dự và thăm bảo tàng. Vậy mà giờ chưa kịp đến bác đã ra đi…”, bà Oanh xúc động.

Chiếc ống nhòm của tướng Đồng Sỹ Nguyên sử dụng trong những ngày chiến tranh gian khổ ở Trường Sơn được chính Trung tướng tặng bảo tàng đường Hồ Chí Minh gần đây. Ảnh: T.An

Dẫn chúng tôi đi tham quan bảo tàng, cán bộ Bảo tàng đường Hồ Chí Minh Nguyễn Hải Bình giới thiệu, Bảo tàng Đường Hồ Chí Minh được thành lập ngày 13.7.1995 trên cơ sở của Bảo tàng Trường Sơn trong những năm chiến tranh.

Đây được coi là đường Trường Sơn thu nhỏ. Và Trung tướng Đồng Sỹ Nguyên là người hiểu rõ, sâu sắc nhất về Trường Sơn – về những năm tháng gian khổ “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”.

Tại bảo tàng, mọi người sẽ chứng kiến những khoảnh khắc của tướng Đồng Sỹ Nguyên - Tư lệnh Binh đoàn Trường Sơn, một trong những người có vai trò quan trọng trong việc xây dựng Đường mòn Hồ Chí Minh trong thời kỳ Chiến tranh Việt Nam, đưa con đường vận tải chiến lược này thành một trong những mấu chốt thành bại trong chiến tranh.

Nữ cán bộ bảo tàng kể, đến giờ mọi người vẫn truyền tai nhau những câu chuyện về tướng Đồng Sỹ Nguyên với Trường Sơn. Ví như, khi mới vào nhận nhiệm vụ tại Trường Sơn, tướng Đồng Sỹ Nguyên nghe cán bộ, chiến sỹ kể lại việc vận chuyển rất khó khăn, máy bay địch thường xuyên ném bom làm hỏng đường, hỏng xe, mỗi lúc thấy máy bay địch ném bom mọi người lại phải chạy tìm nơi ẩn nấp.

Tướng Đồng Sỹ Nguyên có vai trò rất quan trọng trong việc hình thành và mở rộng đường Trường Sơn - nay là đường Hồ Chí Minh.

Lúc này tướng Đồng Sỹ Nguyên chỉ đạo toàn bộ lực lượng chỉ huy đang đóng ở sâu trong rừng, ở những địa điểm an toàn phải ra những trọng điểm - nơi địch thường xuyên ném bom ác liệt nhất để trực chốt trực tiếp thấy được những khó khăn để tìm cách khắc phục chỉ đạo anh em chiến sỹ làm nhiệm vụ tốt nhất.

Hay như, khi nhìn thấy anh em chiến sỹ dùng cành cây để hạn chế trơn trượt khi trời mưa nhưng cách này khiến lốp xe bị hỏng nhanh, tướng Đồng Sỹ Nguyễn đã đề nghị phải “làm con đường bằng đá” để anh em lái xe đi an tâm hơn.

“Có thể nói tướng Đồng Sỹ Nguyên là linh hồn của Trường Sơn. Chính từ những đóng góp thiết thực, chính xác của tướng Đồng Sỹ Nguyên mà đường Trường Sơn được mở rộng, trở thành tuyến đường huyết mạch, an toàn chi viện cho toàn miền Nam đến khi giải phóng, thống nhất đất nước”, bà Bình nhấn mạnh.

Một số hình ảnh tư liệu về nguyên Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng Đồng Sỹ Nguyên khi còn ở cương vị Tư lệnh Binh đoàn Trường Sơn - chịu trách nhiệm vận hành đường mòn Hồ Chí Minh trong kháng chiến chống Mỹ:

Đại tướng Võ Nguyên Giáp (đứng đầu bàn) cùng Bộ Tổng tham mưu, Bộ tư lệnh miền và tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên (đứng, cầm cây chỉ bản đồ) bàn kế hoạch tác chiến chuẩn bị chiến dịch đường 9 Nam Lào, tháng 9-1970.

Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên - Tư lệnh Bộ đội Trường Sơn thăm cán bộ, chiến sĩ Tiểu đoàn vận tải 101 thuộc Tiểu đoàn 3 trong một chiến dịch vận chuyển, mùa khô năm 1970-1971.

Tư lệnh Đồng Sỹ Nguyên (đội mũ vải) nghe báo cáo về kế hoạch triển khai tuyến xăng dầu khu vực 471.

Hoàng Thành