Từng bước xoay trục

Nếu cuộc gặp diễn ra, sẽ là thêm bằng chứng cho thấy sự chuyển hướng sang phương Đông của Moscow. 4 năm căng thẳng với phương Tây từ sau cuộc khủng hoảng Ukraine đã khiến Nga phải quay sang châu Á. Tổng thống Nga liên tục công du, ký kết những thỏa thuận hợp tác về kinh tế, chính trị, đặc biệt là với Trung Quốc, Ấn Độ và cũng cố gắng xích gần lại với Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe... Ông Putin muốn làm tốt vai trò một vị tổng thống có thể nói chuyện với tất cả các nước, từ châu Á đến Syria.

Chuyên gia chính trị người Nga Fiodor Loukianov nhận định khó có thể đảo ngược xu hướng khi mà châu Âu và Mỹ không có dấu hiệu nào cho thấy sẽ giảm nhẹ trừng phạt Moscow. Việc xích lại gần châu Á bắt đầu chuyển động, tuy kết quả còn hạn chế. Chia sẻ quan điểm trên, ông Lanxin Xiang, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Một vành đai, một con đường, cho rằng các trừng phạt của phương Tây đã dồn Nga vào thế khó dù Moscow luôn cố gắng cho thấy không bị ảnh hưởng. Nga không có chọn lựa nào khác. Các nhà phân tích, viện nghiên cứu phương Tây nghĩ rằng việc Nga xích lại với Trung Quốc chỉ là tạm thời. Nhưng họ đã lầm bởi nếu căng thẳng tiếp tục kéo dài, Moscow sẽ cùng với Bắc Kinh xây dựng một hệ thống đa cực.

Tại Diễn đàn kinh tế phương Đông ở Vladivostok của Nga diễn ra hồi tháng 9 vừa qua, nhiều người nhận thấy sự ủng hộ tích cực Nga xoay trục sang châu Á, thậm chí còn có sự ủng hộ mạnh mẽ đến mức kêu gọi cấm các khách sạn Nga mua xà bông Pháp hoặc dầu gội Ba Lan. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình thì ca ngợi về “một làn gió mới đến từ phương Đông”. Bắc Kinh hiện đã là nhà đầu tư lớn nhất trong dự án quan trọng của Moscow: phát triển vùng Viễn Đông Nga. Hầm mỏ, nhiên liệu, gỗ rừng và những vùng đất mênh mông thu hút những nhà đầu tư lớn của Trung Quốc, trong khi tập đoàn Alibaba của Trung Quốc liên kết với Megafon và Mail.ru, 2 công ty hàng đầu của Nga về viễn thông và Internet...

Tuy nhiên, theo tờ Les Echos của Pháp, việc chuyển trục của Nga sang châu Á không dễ dàng. Có thể nhận thấy việc chuyển hướng này diễn ra theo chiều áp đặt từ trên xuống trong khi các doanh nhân Nga vẫn thích cung cách làm ăn với phương Tây hơn. Một doanh nhân đã chia sẻ với Les Echos rằng: “Chúng tôi là người châu Âu, nay phải đi xa làm ăn tận châu Á”. Một hạn chế khác trong chủ trương hướng về châu Á là quan hệ với Nhật Bản. Những năm gần đây, 2 nhà lãnh đạo Putin và Abe đã gặp nhau đến 22 lần, nhưng vẫn chưa có được làn sóng đầu tư mạnh mẽ từ Nhật Bản. Nút thắt trong mối quan hệ giữa Moscow và Tokyo nằm ở tranh chấp về quần đảo Kuril/Vùng lãnh thổ phương Bắc mà Nga đang kiểm soát. Hai nước hiện vẫn chưa ký hiệp ước hòa bình từ năm 1945 cũng vì vấn đề này và đây có thể xem là một đám mây mù thực sự làm u ám công cuộc xoay trục sang châu Á của Tổng thống Putin.

MINH CHÂU