Tục cướp vợ tàn bạo ở Kyrgyzstan

Chị Gulzat Akmatbekova sống ở vùng Naryn của Kyrgyzstan. Mẹ chị bị chính cha chị bắt cóc sau một lần đi xem phim cùng những người bạn. Cô gái 18 tuổi khi đó bị đưa tới nhà người đàn ông mình không có tình cảm và bắt đầu một cuộc sống mới, một cuộc hôn nhân trái ý muốn.
"Mẹ tôi kể rằng bà đã khóc rất nhiều vì không muốn kết hôn với cha tôi. Lúc đó, bà đã có người yêu nhưng không thành đôi vì đã bị bắt cóc làm cô dâu", chị Gulzat kể lại.

Chị Gulzat Akmatbekova

Ở gia đình nhà chồng, họ hàng luôn miệng nói với mẹ chị rằng kết hôn với người đàn ông này là số phận của bà. Nếu rời đi, cuộc đời bà sẽ đầy những nỗi bất hạnh. Vì mọi cô gái đều phải nghe lời người lớn, bà đã nhẫn nhịn ở lại, sinh con đẻ cái nhưng không tìm thấy niềm vui trong cuộc hôn nhân mà bà chẳng hề mong muốn.

Nỗi đau đó một lần nữa lặp lại với chị gái Gulzat. Dù đã có bạn trai, cô gái vẫn là đối tượng trong tầm ngắm của người đàn ông lớn hơn 7 tuổi. Một ngày nọ, ông quyết định bắt cóc cô bằng cách ném cô lên xe và đưa cô tới một thành phố khác. Cha mẹ Gulzat đã phải chấp nhận chàng rể mới…
Trái với người mẹ nhẫn nhục, chị gái của Gulzat đã dũng cảm ly hôn sau 10 năm chung sống thay vì chịu đựng cuộc hôn nhân đầy xung đột.

Người đàn ông cùng bạn lái xe quanh phố để tìm ra người phụ nữ họ muốn cưới làm vợ. Cô gái sau đó bị kéo vào xe và đưa thẳng tới nhà trai.

Bạn thân của chị Gulzat cũng là nạn nhân của hủ tục. Cô bị chính người mà mình coi là bạn bè bắt cóc. "Cướp dâu phổ biến ở các vùng nông thôn nhưng vẫn diễn ra trên khắp cả nước. Nhiều phụ nữ trở thành nạn nhân của tình trạng bạo lực Thật may mắn khi tôi đã thoát khỏi tình cảnh đó. Tôi đã có một tình yêu đẹp đẽ rồi kết hôn", chị Gulzat nói.

Các cuộc hôn nhân ở Kyrgyzstan bắt nguồn từ tục "ala kachuu" (bắt và chạy trốn). Việc cướp dâu có thể xảy ra ở bất cứ nơi đâu từ trên đường phố, trường học của các cô gái đến nơi làm việc và thậm chí là ngay tại nhà. Sẽ không có ai đoái hoài đến sự kháng cự của cô dâu bởi họ coi đó là lẽ thường tình.

Những người phụ nữ lớn tuổi của nhà trai sẽ đón và thuyết phục cô gái trở thành vợ của kẻ vừa bắt cóc cô.

Dù đã bị cấm từ năm 1994, phong tục này vẫn phổ biến và là nỗi ám ảnh của nhiều phụ nữ ở đất nước Trung Á này. Các cô gái bị bắt cóc thường bị buộc đội một chiếc khăn trắng, ám chỉ họ sẵn sàng trở thành cô dâu. Người Kyrgyzstan quan niệm một khi người con gái bước chân vào nhà của kẻ bắt mình và đội khăn trắng, họ không còn trong sạch và sẽ làm gia đình xấu hổ nếu trở về nhà. Đa phần phụ nữ trở thành vợ của người bắt mình. Theo thống kê, khoảng 84% phụ nữ bị bắt đồng ý kết hôn. Chú rể sẽ tới nhà bố mẹ cô dâu, tuyên bố anh ta đã bắt cóc con gái họ và đưa một khoản tiền thách cưới cho nhà gái. Đám cưới sẽ diễn ra không lâu sau đó.

Theo Quỹ Dân số Liên hợp quốc, nếu từ chối, cô gái có thể bị hãm hiếp và ép buộc làm đám cưới. Các tổ chức nhân quyền và chính phủ Kyrgyzstan đưa ra nhiều biện pháp bảo vệ phụ nữ khỏi hủ tục này. Tuy nhiên, chính suy nghĩ và quan niệm về "chiếc khăn trắng" khiến nhiều cô gái không có lối thoát.

Các cô gái bị bắt cóc thường bị buộc đội một chiếc khăn trắng. Điều này ám chỉ họ sẵn sàng trở thành cô dâu.

Nghiên cứu mới nhất được đăng trên tạp chí khoa học quốc tế Demography cho thấy khoảng 1/5 phụ nữ và trẻ em gái ở Kyrgyzstan bị bắt cóc để kết hôn. Nghiên cứu cho biết những đứa trẻ được các cô dâu bị bắt cóc sinh ra cũng nhẹ cân hơn những đứa trẻ được sinh trong các cuộc hôn nhân bình thường từ 80 đến 190g. Giáo sư kinh tế Charles Becker, đồng tác giả nghiên cứu, cho biết thể chất nhỏ bé của trẻ có thể là do chấn thương tâm lý mà người mẹ phải chịu đựng từ hôn nhân.

Một trẻ em gái bị kết hôn trước tuổi

Theo tổ chức từ thiện toàn cầu Girls Not Brides (Trẻ em gái không kết hôn), gần 10%, tương đương với 15 triệu thiếu nữ ở Kyrgyzstan kết hôn trước 18 tuổi. Trung tâm hỗ trợ phụ nữ ở Kyrgyzstan cho biết mặc dù nước này đã có luật cấm cướp vợ từ lâu và cấm tảo hôn năm 2016 nhưng có đến 12.000 phụ nữ và trẻ em gái vẫn bị bắt cóc để kết hôn mỗi năm.

Một đám cưới tập thể đặt hoa tại ngọn lửa vĩnh cửu ở Bishkek.

Các nhà nghiên cứu từ Đại học Duke của Mỹ cho biết tục bắt cóc cô dâu cũng xảy ra ở các nước như Armenia, Ethiopia, Kazakhstan, Nam Phi và đặc biệt phổ biến ở các vùng nông thôn của Trung Á dù là bất hợp pháp.

Ngự Bình
SCMP, Reuters, Daily Mail