Từ vụ Thanh tra Bộ Xây dựng 'vòi' doanh nghiệp, cần cơ chế tự giám sát trong đoàn!

Sáng nay 14-6, bên hành lang Quốc hội, đại biểu Quốc hội Nguyễn Thái Học (Phó Ban Nội chính Trung ương, đoàn Quốc hội tỉnh Phú Yên) đã có trao đổi với báo chí xung quanh việc đoàn thanh tra xây dựng của Bộ Xây dựng bị Công an tỉnh Vĩnh Phúc lập biên bản.

Ông Nguyễn Thái Học trả lời báo chí

Phóng viên: Nhiều đại biểu Quốc hội đã đặt vấn đề "có hay không tình trạng tham nhũng ngay chính trong những cơ quan phòng chống tham nhũng", trường hợp Thanh tra Bộ Xây dựng bị tố "vòi" doanh nghiệp phải chăng là ví dụ cho thực trạng này?

+ Ông Nguyễn Thái Học: Trước hết phải nói rõ thanh tra chuyên ngành không phải là cơ quan chống tham nhũng và cụ thể ở đây Thanh tra Bộ Xây dựng không phải là cơ quan phòng chống tham nhũng. Tuy nhiên, hoạt động thanh tra, kiểm tra có vai trò hết sức quan trọng trong phát hiện sai phạm, ở đây là lĩnh vực xây dựng. Như vậy thanh tra chuyên ngành cũng góp phần phát hiện ra sai phạm trong lĩnh vực xây dựng để rồi chấn chỉnh khắc phục nhưng thông qua việc thanh tra như thế lại đi vi phạm thì dư luận, người dân bức xúc anh đi kiểm tra để phát hiện sai phạm mà anh lại sai phạm thì dân không đồng tình và các cơ quan chức năng cần soát xét lại để làm sao hoạt động thanh tra, kiểm tra đúng với ý nghĩa phát hiện ra sai phạm để xử lý.

Video ông Nguyễn Thái Học trả lời báo chí

- Bộ trưởng Xây dựng trả lời báo chí cho rằng đây là sai phạm cá nhân, theo ông cần có cơ chế nào để giám sát các cơ quan thanh tra không "nhúng chàm"?

+ Tôi cho rằng cơ chế giám sát tốt nhất là tự kiểm tra giám sát trong đoàn thanh tra. Đối tượng bị kiểm tra và cơ quan chủ quản của đoàn kiểm tra. Tốt nhất và trực tiếp nhất là từ kiểm tra, tự quản lý và xa hơn nữa là công tác cán bộ. Có nghĩa là làm sao lựa chọn cho đúng người có phẩm chất, năng lực thật sự để bổ nhiệm vào vị trí thanh tra. Đến nay có nhiều cơ quan, bộ ngành chưa chú trọng đến đội ngũ làm công tác thanh tra. Do chưa chú trọng nên chưa chọn đúng con người. Một khi mình lựa chọn đúng con người để thực thi công vụ trong hoạt động thanh tra thì chắc chắn độ tin cậy cao hơn, khi thực thi công vụ khó có sai phạm. Hơn ai hết chính những con người làm công tác thanh tra phải tốt, còn nếu như con người đó không tốt thì có giám sát, thủ tục như thế nào thì khó lòng mà kiểm soát được.

- Theo ông thì Bộ trưởng Xây dựng và Chánh Thanh tra Bộ Xây dựng có trách nhiệm như thế nào trong vụ việc này?

+ Cái này phải xem xét vào điều kiện hoàn cảnh cụ thể bây giờ mình nói rất khó. Trong điều kiện đó thì trách nhiệm của các cơ quan liên quan như thế nào, trách nhiệm của những người liên quan như thế nào phải có xem xét quy trình cụ thể.

Quan điểm là lộ ra đến đâu thì xử lý đến đó và vai trò của báo chí là góp phần làm lộ thêm ra.

- Ông có thể góp ý cụ thể thêm về việc giám sát lực lượng thanh tra?

+ Giám sát này có cơ chế, ví dụ như trong Đảng, hoạt động kiểm tra, giám sát của các cấp ủy, cơ quan đều có còn với thanh tra chuyên ngành, trong hoạt động theo quy định, cụ thể là quy trình, thủ tục và đơn vị chịu sự thanh tra, các tổ chức Đảng có vai trò Đảng viên, vậy thì việc đấu tranh chống tiêu cực đối với đơn vị chịu sự thanh tra như thế nào?

Bên cạnh đó, trong đoàn thanh tra khi tiến hành cuộc thanh tra nào cũng phải có quy chế, quy định các bước như thế nào, trách nhiệm của thành viên trong đoàn để thực hiện quy định đúng theo quy định của thanh tra.

Đơn vị chủ quản, trách nhiệm của bộ chủ quản là khi thành lập đoàn phải có trách nhiệm kiểm tra, giám sát, việc lựa chọn người, giám sát hoạt động như thế nào. Cái này đã có quy định hết vấn đề là nhiều nơi không thực hiện. Cái quan trọng nhất là đấu tranh trong nội bộ về những hiện tượng tiêu cực.

Trước hết, khi các đoàn thanh tra, kiểm tra, người ta đặt vấn đề lựa chọn người tham gia đoàn. Bởi vì khi mình chọn người đi thanh tra, kiểm tra phải lựa chọn người có đủ phẩm chất, đạo đức, phải thật sự tin tưởng mới làm được điều đó. Bản thân cơ quan chủ quản khi thành lập đoàn đã làm tốt khâu này chưa bởi đây là yêu cầu đặt ra trong quá trình thành lập đoàn. Khi thành lập đoàn rồi, đoàn tiến hành phải có trách nhiệm giám sát như thế nào với trách nhiệm của cơ quan chủ quản.

- Một người mới được bổ nhiệm 2 tháng và là phó trưởng phòng phòng chống tham nhũng của Thanh tra Bộ Xây dựng mà lại có dấu hiệu tham nhũng như thế, vậy, rõ ràng có vấn đề đối với các cán bộ trong đoàn?

+ Đây là một vấn đề phải đặt ra. Vì sao anh mới bổ nhiệm một con người và trước đó, quá trình bổ nhiệm đó phải theo dõi, đánh giá cán bộ nhưng để rồi ngay sau đó cán bộ vi phạm. Như vậy, việc này đặt ra đối với trách nhiệm của cơ quan chủ quản trong việc xem xét, bổ nhiệm cán bộ.

Khi anh lựa chọn, đánh giá cán bộ thế nào mà đánh giá cán bộ cả về phẩm chất, chuyên môn, nghiệp vụ để khi anh bổ nhiệm người ta đã có dấu hiệu vi phạm ngay. Ngoài việc mình đang nói là trách nhiệm của đoàn kiểm tra, cơ quan thành lập đoàn kiểm tra, đơn vị chịu sự kiểm tra thì ở đây liên quan đến công tác cán bộ. Công tác cán bộ là khâu đánh giá, nhìn nhận, bổ nhiệm chưa tốt nên lựa chọn người không đúng. Khi lựa chọn người bổ nhiệm không đúng dẫn đến lựa chọn người đi làm thanh tra không đúng và dẫn đến hậu quả như đã thấy.

- Ông nhìn nhận thế nào khi bộ trưởng nói đây là sai phạm của cá nhân?

Đồng ý sai phạm của cá nhân nhưng đây là cá nhân đi làm công vụ và công vụ này là do Bộ Xây dựng cử đi làm, giao nhiệm vụ. Như vậy, từ sai phạm của cá nhân làm ảnh hưởng rất lớn đến trách nhiệm của một ngành mà ở đây là ngành thanh tra.

Trách nhiệm của người đứng đầu phải xử lý như thế nào để công tác thanh tra, kiểm tra hiệu quả hơn, tránh tiêu cực, bởi ở Thanh Hóa cũng đã xảy ra một vụ việc?

Lâu nay, dư luận vẫn đặt vấn đề có tiêu cực hay không trong thanh tra, kiểm tra và trên thực tế, có chứ không phải là không. Nhưng những vụ việc vừa rồi bị lộ, lọt ra cho thấy cần phải siết chặt lại hoạt động thanh tra, kiểm tra như thế nào. Qua những sự việc như thế cho thấy, bản thân hoạt động thanh tra, kiểm tra phải soát, xét lại, nhất là khâu lựa chọn cán bộ, thông qua đó bổ nhiệm cán bộ ra sao, thành lập đoàn thanh tra như thế nào.

Đoàn thanh tra đang thực hiện thanh tra thì bị lập biên bản

Công an tỉnh Vĩnh Phúc đang thụ lý vụ việc liên quan đến đoàn Thanh tra Bộ Xây dựng bị lập biên bản vì có hành vi yêu cầu doanh nghiệp (DN) "chung chi" nhiều tỉ đồng, xảy ra tại huyện Vĩnh Tường mới đây.

Ngày 13-6, ông Tạ Quang Vinh, Chánh Văn phòng Bộ Xây dựng, đã thừa lệnh Bộ trưởng Bộ Xây dựng phát đi thông cáo báo chí về vụ việc. Theo đó, sự việc xảy ra vào chiều 12-6. Thực hiện kế hoạch thanh tra của Thanh tra Bộ Xây dựng năm 2019, Thanh tra Bộ Xây dựng đang có một đoàn thanh tra về công tác quy hoạch trên địa bàn huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc theo kế hoạch đã được bộ trưởng phê duyệt.

Đoàn Thanh tra Bộ Xây dựng thực hiện công tác thanh tra định kỳ theo kế hoạch thanh tra được Bộ trưởng Bộ Xây dựng phê duyệt tại Quyết định 1369 với 90 cuộc thanh tra trên các lĩnh vực: Quy hoạch và quản lý quy hoạch; các công trình, dự án giao thông; nông nghiệp và phát triển nông thôn; các công trình dân dụng công nghiệp; hạ tầng kỹ thuật; vật liệu xây dựng; hoạt động đầu tư, kinh doanh bất động sản… phòng, chống tham nhũng; tiếp công dân và xử lý đơn thư.

Theo tìm hiểu, tại tỉnh Vĩnh Phúc, đoàn thanh tra có nhiệm vụ thanh tra, kiểm tra công tác đầu tư xây dựng cơ bản, công tác mời thầu, đấu thầu… đối với các gói dự án trọng điểm trong xây dựng giao thông, thủy lợi… tại TP Vĩnh Yên, huyện Tam Đảo, huyện Vĩnh Tường… Tại huyện Vĩnh Tường, đoàn Thanh tra Bộ Xây dựng thực hiện thanh tra một số DN xây dựng trúng các gói thầu xây dựng trên địa bàn huyện này, trong đó, có Công ty V.H. đóng trên địa bàn huyện Vĩnh Tường. DN này có vốn điều lệ chỉ 3 tỉ đồng nhưng trúng nhiều gói thầu có tổng giá trị lên tới hàng chục tỉ đồng. Một trong số các gói thầu mà Công ty V.H. trúng thầu dự án xây lắp khu đấu giá quyền sử dụng đất khu Đầm Thùng (do UBND xã Lý Nhân, huyện Vĩnh Tường, tỉnh Vĩnh Phúc làm chủ đầu tư) có tổng giá trị hơn 33 tỉ đồng.

Trong quá trình mời thầu, chấm thầu thì dự án này bị phản ánh thiếu khách quan, có nghi ngờ không minh bạch. Sau khi kiểm tra, phát hiện nhiều sai phạm của đơn vị này, đoàn Thanh tra Bộ Xây dựng đã có biểu hiện yêu cầu DN "chung chi" lên đến nhiều tỉ đồng. Sự việc sau đó được báo công an và Công an tỉnh Vĩnh Phúc đã lập biên bản hành vi của đoàn thanh tra. Đoàn thanh tra đã hoàn tất việc thanh tra theo kế hoạch tại TP Vĩnh Yên và đang thực hiện thanh tra tại huyện Vĩnh Tường thì bị lập biên bản.

Bên hành lang Quốc hội, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Phạm Hồng Hà cho hay đang chỉ đạo Thanh tra Bộ Xây dựng phối hợp với các cơ quan chức năng để làm rõ thêm thông tin. Sau khi có kết luận của cơ quan chức năng, Bộ Xây dựng sẽ kiên quyết xử lý và không bao che dung túng cho bất kỳ một cá nhân nào vi phạm quy định của pháp luật.

Bộ Xây dựng sẽ có giải pháp tiếp tục chấn chỉnh các hoạt động của thanh tra bộ để nâng cao chất lượng thanh tra và kiểm soát chặt chẽ việc thực hiện công vụ của cán bộ thanh tra bộ để hạn chế tối đa vi phạm. Bộ Xây dựng khẳng định luôn quán triệt, chỉ đạo và thực hiện nhiều giải pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ thanh tra trong sạch.

Thế Dũng