Từ Linda đến Tembin

Chỉ mấy giờ sau, gió đã thốc ầm ầm trên mái nhà. Bão nhanh đến mức chẳng ai trở tay kịp, cũng không có đủ phương tiện để thông tin rộng rãi. Đó là cái thời mà truyền hình chỉ phát thời sự hạn chế vào 19 giờ mỗi tối là chính, trong bối cảnh mà chiếc tivi vẫn còn là của quý trong nhiều gia đình. Các phương tiện truyền thông sẵn có khác hầu như đều chẳng thể trở tay kịp với tốc độ của một thảm họa hiếm có, từ áp thấp mạnh lên thành bão chỉ chưa đầy 2 ngày. Bão Linda đổ vào đất liền gây ra những thảm họa khốc liệt trong lịch sử vùng Nam Bộ. Hàng ngàn ngư dân cũng đồng thời là những lao động trụ cột trong gia đình tan biến vào biển khơi.

Tròn 20 năm sau, cơn bão Tembin xuất hiện, tiến vào Nam Bộ trong sự theo đuổi sát nút mọi diễn biến của hệ thống truyền thông. Truyền hình liên tục cập nhật, báo chí online không ngừng cảnh báo, tổng đài "tin tin" liên tục những tin nhắn điện thoại, mạng xã hội không ngừng truyền nhau tin tức khắp nơi. Các cơ quan Chính phủ họp trực tuyến từ xa về các phương án đối phó, các trang mạng không ngừng sáng tạo những hình thức đồ họa sinh động, những bài học đau xót được nhắc lại, lực lượng chức năng vào cuộc mạnh mẽ, từng người dân xắn tay hành động bảo vệ chính mình...

Từ Linda đến Tembin, những cơn bão không còn là một tai ương trời định mà lộ rõ hình hài, diễn biến đến từng phút giây, từng ngã rẽ để phòng tránh thiệt hại. Hai cơn bão trong 20 năm phản ánh những thay đổi to lớn khi công nghệ hiện đại và thông tin mỗi ngày một bắt rễ sâu vào đời sống xã hội, mang những kiến thức bổ ích đến từng người dân, tạo nên những chuyển biến mạnh mẽ trong nhận thức.

Công nghệ, kiến thức và thông tin đang tạo nên những sức mạnh trong xã hội hiện đại. Song, có thể tận dụng sức mạnh đó hay bị chính nó quét sạch lại tùy thuộc ở cách mà người ta hành động. Nói như một chuyên gia, thách thức trong thời đại công nghệ hiện nay không hẳn là thiếu thông tin mà lại là quá nhiều thông tin. Hơn cả là sự thay đổi không ngừng, kịch tính khi cái mới chưa kịp thích nghi thì đã bị những cái mới khác vượt mặt.

Cuộc cách mạng công nghệ đang diễn ra, theo dự đoán sẽ làm biến đổi mạnh mẽ phân công lao động, tác động sâu rộng vào đời sống và các thiết chế xã hội. Nhiều ngành nghề sẽ biến mất, nhiều lao động sẽ dôi dư, nhiều công việc mới sinh ra cùng nhiều kiến thức và kỹ năng mới. Chúng ta cảm nhận được nó đang đến gần, nói nhiều về nó nhưng vẫn không rõ hình hài và vẫn chưa có những chuyển biến mạnh mẽ để đón nhận. Các báo cáo lao động hằng năm cho thấy một thực trạng đáng lo ngại tồn tại dai dẳng.

Đó cũng là một cơn áp thấp đang hình thành trong đời sống xã hội, có thể trở thành những cơn bão lớn trong tương lai, cần nhiều hơn sự chuẩn bị, thích ứng để giảm thiểu thiệt hại.

Bạch Đằng