Truy tìm nguyên nhân nước đập dâng Ngàn Trươi - Cẩm Trang bốc mùi

Nước đột ngột chuyển màu

Nước đập dâng Ngàn Trươi – Cẩm Trang bắt nguồn từ 2 nguồn chính là từ hồ thủy lợi Ngàn Trươi và Khe Trươi bắt nguồn từ xã Hương Điền (huyện Hương Khê) và Sơn Thọ (huyện Hương Sơn) đổ vào hòa chung tại vị trí tổ dân số 1, thị trấn Vũ Quang. Hiện tượng ô nhiễm nước chỉ xảy ra tại khu vực đập dâng, còn vùng lòng hồ Ngàn Trươi nước vẫn rất trong xanh.

Liên quan đến chất lượng nước vùng lòng hồ, ông Hoàng Xuân Thịnh, Giám đốc Ban 4 thông tin, kể từ khi nước đập dâng xuất hiện màu đỏ bất thường (tháng 5/2019) đến nay, Ban đã tổ chức lấy mẫu quan trắc 4 lần vào các ngày 24/5, 24/6 và 26/6.

Kết quả cho thấy, chỉ có một thông số NO2 - N (mẫu tầng đáy) trong đợt lấy mẫu ngày 24/5 vượt giới hạn cho phép cột B1 QCVN 08-MT:2015/BTNMT. Còn lại các thông số khác đều nằm trong ngưỡng cho phép.

“Từ tháng 7/2017 đến nay, vùng lòng hồ màu nước không có gì thay đổi và cũng không có tác nhân nào xả để làm ô nhiễm lòng hồ”, ông Thịnh nói.

Sau khi nhận được phản ánh từ người dân về hiện tượng ô nhiễm, UBND huyện Vũ Quang đã lấy mẫu nước gửi đi quan trắc và kiểm tra tình trạng xả thải các nguồn nước.

Qua kiểm tra thấy, dọc hai bên Khe Trươi có nhiều hộ dân sinh sống và 1 trang trại lợn quy mô khoảng 1.000 con của ông Mai Xuân Hạnh (thôn 6, xã Sơn Thọ) thải gián tiếp ra vị trí cách Khe Trươi khoảng 3 km (địa điểm trang trại cách đập dâng khoảng 10 km). Kết quả quan trắc định kỳ của trang trại có các thông số đánh giá chất lượng nước thải ra môi trường tiếp nhận đều nằm trong giới hạn cho phép.

Nước tại đập dâng Vũ Quang chuyển màu đỏ và bốc mùi hôi nồng nặc

Ngoài ra, còn có một số nguồn xả thải khác có thể xả trực tiếp ra đập dâng gây nên hiện tượng ô nhiễm như: Nước thải sinh hoạt của 175 hộ dân tại thị trấn Vũ Quang; Bệnh viện huyện Vũ Quang; Chi nhánh Nhà máy nước Hương Sơn (Nhà máy nước Vũ Quang) và Nhà máy sản xuất gỗ MDF, HDF, gỗ ván thanh và keo formadehyde của Cty CP Gỗ MDF Thanh Thành Đạt.

Xung quanh vấn đề này, nhiều ý kiến cho rằng nguyên nhân nước tại đập dâng chuyển màu là nước thải của Nhà máy sản xuất gỗ Thanh Thành Đạt tại cụm Công nghiệp Vũ Quang ở xã Sơn Thọ, huyện Vũ Quang.

Tuy nhiên, ông Trần Quang Luận - Giám đốc Nhà máy sản xuất gỗ Thanh Thành Đạt khẳng định: “Cty TTĐ mới chỉ chạy thử, chưa đưa vào sản xuất chính thức nên không thể gây ô nhiễm, chúng tôi không làm sai một cái gì. Chúng tôi rất bức xúc vì nhiều ý kiến vu cho Cty TTĐ gây ô nhiễm. Các anh cứ cho cơ quan điều tra vào cuộc, tìm bằng được nguồn gây ô nhiễm. Bên nào sai bên đó chịu trách nhiệm và xử lý cho dứt điểm một lần. Việc đưa ra các ý kiến nhận định Cty TTĐ xả thải gây ô nhiễm khiến cho doanh nghiệp bất lợi, hàng hóa Cty làm ra không bán được”.

Hiện tượng nước chuyển màu bất thường và bốc mùi hôi thối tại công trình thủy lợi Ngàn Trươi – Cẩm Trang khiến chính quyền và người dân địa phương vô cùng lo lắng (ngoài phục vụ tưới sản xuất nông nghiệp công trình còn cấp nước sinh hoạt cho hơn 300 hộ dân thị trấn Vũ Quang). Nhà máy nước Vũ Quang đã phải tăng cường xử lý hóa chất để phục vụ nước sinh hoạt cho người dân.

“Nước đầu vào như vậy nên chúng tôi phải tăng cường xử lý hóa chất, rất tốn kém. Chúng tôi rất mong, tỉnh có phương án cho nhà máy được lấy nước đầu vào từ lòng hồ, không lấy từ đập dâng nữa để đảm bảo nguồn nước phục vụ cho người dân”, ông Trần Quốc Tuyết, Giám đốc nhà máy nước Vũ Quang kiến nghị.

Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh chỉ đạo làm rõ nguyên nhân

Ngày 28/7, Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Lê Đình Sơn và Cục trưởng Cục Xây dựng công trình (Bộ NN&PTNT) Nguyễn Hải Thanh có chuyến thị sát kiểm tra hiện tượng nguồn nước chuyển màu bất thường tại công trình thủy lợi Ngàn Trươi.

Đoàn công tác Bộ NN&PTNT và tỉnh Hà Tĩnh thị sát hiện trường, truy nguyên nhân gây hiện tượng ô nhiễm đập dâng Ngàn Trươi.

Đoàn đã trực tiếp kiểm tra nguồn nước tại công trình đầu mối hồ chứa nước Ngàn Trươi, phía sau cống xả hồ Ngàn Trươi, đập dâng Vũ Quang, hệ thống kênh dẫn nước công trình thủy lợi Ngàn Trươi, hệ thống xử lý, thoát nước thải tại Nhà máy sản xuất, chế biến gỗ MDF, HDF Thanh Thành Đạt.

Qua kiểm tra tại các vị trí: Phía sau cống xả đập chính Ngàn Trươi, đập dâng Vũ Quang, hệ thống kênh dẫn nước từ đập dâng Vũ Quang (dài hơn 16 km) cho thấy nước có màu đỏ đục bất thường và bốc mùi hôi thối nồng nặc.

Ông Nguyễn Hải Thanh cho rằng, chỉ có 2 vùng xác định nguồn gây ô nhiễm cho đập dâng đó là vùng lòng hồ và kênh dẫn sau đập chính (Khe Trươi).Do đó các điểm lấy mẫu phải có sự chứng kiến của cơ quan quản lý nhà nước và các đơn vị liên quan. Sau phân mẫu, Bộ NN-PTNT sẽ lấy một phần để quan trắc độc lập; Trung tâm quan trắc (Sở TN-MT Hà Tĩnh) quan trắc một phần và một phần để lưu. Cần thiết có thể mời thêm một đơn vị có năng lực khác làm một phần để tạo sự khách quan.

Cơ quan chức năng lấy mẫu quan trắc

Các vị trí lấy mẫu quan trắc bao gồm: Khe Trươi (sát Nhà máy Thanh Thành) đạt 2 mẫu; kênh chính đập dâng Vũ Quang 1 mẫu; cửa xả tuynel 1 một mẫu; Nhà máy nước Vũ Quang 1 mẫu; hạ lưu cầu Ngàn Trươi khoảng 100m 1 mẫu. Riêng vùng lòng hồ đập chính lấy 3 mẫu (tầng nước mặt, tầng giữa và tầng đáy).

Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh yêu cầu các cơ quan chức năng liên quan phải nhận diện, đánh giá khách quan tác động nào làm chuyển nguồn nước trong xanh sang nâu đục kéo dài (từ 15/5 đến nay); với khối lượng lớn như vậy, tác nhân sẽ như thế nào?

“Đây là câu hỏi lớn bắt buộc phải trả lời, tập trung trả lời càng sớm càng tốt; trả lời dứt khoát, công tâm, khách quan, trung thực, đảm bảo khoa học, kịp thời” – Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh.

Bí thư Tỉnh ủy Hà Tĩnh Lê Đình Sơn đề nghị các cơ quan chức năng kế thừa những số liệu quan trắc đã thực hiện trước đó cùng với lấy mẫu thời điểm hôm nay tổng hợp khách quan hơn nữa. Thành lập tổ xử lý do Giám đốc Sở TN&MT làm tổ trưởng cùng với chuyên gia của Bộ NN&PTNT và các ngành, địa phương, đơn vị có liên quan. Tổng hợp toàn diện và tích hợp để tìm nguyên nhân các tác nhân gây ô nhiễm.

Việc lấy mẫu đảm bảo khách quan nhất, vị trí lấy mẫu phải thảo luận tập thể cùng chia mẫu, cùng lưu giữ mẫu... Trong thời gian 10 ngày (tính từ 28/7) phải có kết luận.

Trà Giang