Trường THPT Hòn Gai: Hành trình 60 năm xây dựng và trưởng thành
Sau hành trình 60 năm, Trường THPT Hòn Gai lại viết tiếp những trang sử vẻ vang, đào tạo nguồn nhân lực, chất lượng cao cho đất nước và tỉnh Quảng Ninh
Trường THPT Hòn Gai - 60 năm xây dựng và trưởng thành
Năm 1955, vùng mỏ giải phóng, chấm dứt hơn 70 năm thực dân Pháp cai trị. Người thợ mỏ thoát khỏi đêm đen vươn đến ánh sáng. Đáp ứng nguyện vọng của đông đảo cán bộ, công nhân vùng mỏ, năm 1959, trường cấp 3 đầu tiên của Khu mỏ Hồng Quảng đã ra đời tại thị xã Hòn Gai (nay là TP Hạ Long). Từ cơ sở đầu tiên ở Lán Bè (Sở Y tế Quảng Ninh hiện nay) với ba phòng học sơ sài, tháng 9/1961 khánh thành khu nhà 2 tầng bề thế ở Cọc 3 từ đó.
Từ tên ban đầu Trường cấp 3 Khu Hồng Quảng, trường thay đổi cách gọi, nhưng tên Hòn Gai (Hồng Gai) vẫn thủy chung suốt hành trình.
Trường THPT Hòn Gai
Lịch sử 60 năm xây dựng và trưởng thành của Trường THPT Hòn Gai luôn gắn bó chặt chẽ với lịch sử của đất nước, với cuộc kháng chiến chống kẻ thù xâm lược; với công cuộc kiến thiết, phát triển kinh tế - văn hóa – xã hội
Hành trình 60 năm đã qua ghi dấu cho một chặng đường dài phát triển với rất nhiều gian nan, thử thách để viết nên những trang sử hào hùng trong sự nghiệp giáo dục đào tạo. Với phương châm "Nâng cao dân trí, đào tạo nhân lực và bồi dưỡng nhân tài", đáp ứng yêu cầu giáo dục của địa phương. Trường Hòn Gai đồng hành cùng quá trình xây dựng và phát triển; vượt qua nhiều khó khăn, nỗ lực phấn đấu, không ngừng lớn mạnh về quy mô và chất lượng đào tạo; chú trọng đổi mới mục tiêu, nội dung và phương pháp giáo dục.
Vì thế, tốc độ tăng trưởng nhanh, quy mô lớp tăng lên đáng kể. Năm 1976, nếu số lượng học sinh mới chỉ 1.000 thì đến năm học 1998-1999 đã tăng lên 2700 học sinh với 52 lớp. Năm học 2019 -2020, quy mô trường có 47 lớp với 1.880 học sinh. Quy mô của trường luôn cao nhất tỉnh. Hiện Trường Hòn Gai có quy mô số lớp và học sinh đông nhất tỉnh Quảng Ninh. Đến nay, Trường đã đào tạo hơn 30.000 học sinh tốt nghiệp THPT.
Xác định giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng giáo dục, Trường Hòn Gai chú trọng xây dựng đội ngũ nhà giáo giỏi về chuyên môn, vững về bản lĩnh chính trị. Ngoài công việc thường xuyên bồi dưỡng chuyên môn, trường tạo điều kiện cho giáo viên học tập, nâng cao trình độ. Hiện có gần 62 giáo viên đạt danh hiệu giáo viên dạy giỏi cấp tỉnh, 75 Giáo viên dạy giỏi cơ sở; 60 giáo viên có trình độ thạc sỹ (chiếm số lượng cao nhất tỉnh).
Cùng giáo dục đại trà, trường quan tâm đầu tư chất lượng mũi nhọn. Ngay sau khi hệ Chuyên tách ra thành lập Trường THPT Chuyên Hạ Long, Ban Giám hiệu đã chủ trương mở lớp chọn. Đây là chủ trương đúng nhằm khơi dậy nội lực học sinh và nâng cao chất lượng mũi nhọn. Kết quả học sinh giỏi các cấp từng bước được nâng cao. Trường đứng đầu trong số các trường THPT không chuyên của tỉnh về thành tích học sinh giỏi cấp tỉnh (số lượng và chất lượng). Là trường THPT không chuyên, nhưng trường liên tục có học sinh giỏi quốc gia; đoạt nhiều huy chương trong các cuộc thi chọn học sinh giỏi cùng các trường THPT Chuyên; đoạt giải khoa học kĩ thuật cấp quốc gia. Số học sinh đạt giải học sinh giỏi cấp tỉnh đều đứng đầu cấp THPT. Học sinh đoạt nhiều Huy chương trong các cuộc thi khu vực và trong nước: Bùi Thu Thủy đoạt Huy chương Bạc ASEAN 2009 môn tiếng Pháp (2009); Đoàn Tiến Mạnh giành chức vô địch Olympic tiếng Anh toàn quốc (2018)…Đặc biệt trường hai lần có học sinh đoạt Quán quân Đường lên đỉnh Olympia: Đặng Thái Hoàng (năm 2012) và Nguyễn Hoàng Cường (năm 2018).
Chất lượng đào tạo toàn diện là nguồn nhân lực dồi dào cho công cuộc xây dựng đất nước. 10 năm qua, chất lượng giáo dục toàn diện của trường luôn ổn định, đi lên, đã có bước tiến rõ rệt so với thời gian trước đây. Lực học giỏi tăng theo lũy tiến. Trong 3 năm học (từ 2015-2018), số học sinh lực học khá giỏi ổn định và có xu hướng tăng: 94.8% - 95.8% - 96.5%, trong đó học sinh giỏi tăng từ 42.6% (năm học 2015-2016) lên 53.6% (năm học 2016-2017), 62.3% (năm học 2017-2018). Hàng năm, tỷ lệ học sinh thi đỗ đại học trên 90%. Tính trong 10 năm (2008 - 2018), kết quả thi tuyển sinh đại học, cao đẳng có bước tiến bộ vượt bậc cả về số lượng và chất lượng. Trường THPT Hòn Gai là một trong số trường dẫn đầu tỉnh Quảng Ninh về số lượng học sinh thi đỗ cao vào các trường đại học, cao đẳng. Năm 2016 có 85,6% học sinh thi đỗ, năm 2017 tăng lên là 92,5, năm 2018 đạt tỷ lệ 96,7%. Và trong nhiều năm liên tiếp, Trường THPT Hòn Gai được xếp trong top 200 trường THPT có điểm thi đại học cao nhất.
Bên cạnh giáo dục kiến thức, trường quan tâm những sân chơi trí tuệ. Việc thành lập các câu lạc bộ (CLB) sở thích là bước đi đúng hướng, phát triển năng lực toàn diện cho học sinh. Từ cuối năm 1992 đến nay, các CLB lần lượt ra đời, như: CLB Thơ Hoa học trò, CLB STEM, CLB Nghiên cứu khoa học, CLB Nghe nói tiếng Anh, tiếng Pháp, CLB Bóng rổ, CLB Bóng đá, CLB Guita, CLB phát thanh Hongai Radio...
Bác Hồ nói chuyện với cán bộ, chiến sĩ và nhân dân tỉnh Quảng Ninh tại sân Trường cấp III Hòn Gai (ngày mùng một Tết Ất Tỵ1965). Ảnh: Tư liệu
Thầm lặng những chuyến đò
Trong 60 năm qua, 472 giáo viên đã nỗ lực cống hiến, tạo "thương hiệu" Trường THPT Hòn Gai. Từ Hiệu trưởng đầu tiên – nhà giáo Nguyễn Thị Thận đến Hiệu trưởng Nguyễn Linh đương nhiệm đã có 10 nhà giáo đảm nhận cương vị Hiệu trưởng.
Là vùng công nghiệp, Quảng Ninh là nơi hội tụ nhiều vùng văn hóa đa dạng. Chính đặc điểm này đã tác động hình thành nên tính cách học trò Hòn Gai. Ngoài số giáo viên là người địa phương (nguyên quán từ miền quê khác) Trường Hòn Gai luôn được bổ sung một đội ngũ hùng hậu từ nhiều vùng miền trên đất nước "Người giáo viên Quảng Ninh cùng các miền quê tới/ Mang tri thức mở đường soi tỏ dặm trường tương lai". Đây là một đặc điểm nổi bật làm nên nét đặc thù, tạo nên "chất" học sinh Hòn Gai tự tin, năng động, sáng tạo, hào phóng, ưa tìm tòi khám phá cái mới…
Ở Trường THPT Hòn Gai có 2-3 thế hệ nối tiếp cùng giảng dạy tại Trường. Dẫu trước là thầy, sau là đồng nghiệp, các thế hệ học trò luôn thể hiện sự biết ơn "Tôn sư trọng đạo", đạo lý "Uống nước nhớ nguồn":
Thừa kế một truyền thống nhân văn cao đẹp, giáo viên Hòn Gai trong bất cứ hoàn cảnh nào vẫn giữ vững đạo làm thầy với tinh thần đoàn kết, sáng tạo. Giáo viên Hòn Gai luôn thấm nhuần quan điểm, giáo viên là nhân tố quyết định chất lượng của giáo dục và được xã hội tôn vinh; xác tín nghề giáo là nghề cao quý trong các nghề cao quý. Vì thế, bên cạnh việc dạy Chữ, giáo viên Hòn Gai quan tâm sâu sắc việc dạy Người. Bất luận trong hoàn cảnh khó khăn nào, giáo viên Hòn Gai vẫn luôn giữ trọn đạo làm thầy, là tấm gương cho học trò noi theo.
60 mùa hoa dâng cho đời trái ngọt
Trải qua chặng đường 60 năm xây dựng và phát triển, Trường đã được ghi nhận xứng đáng bằng nhiều danh hiệu và phần thưởng cao quý. Trường liên tục là trường tiên tiến xuất sắc, tập thể lao động xuất sắc; được công nhận là Trường Chuẩn quốc gia hai lần (2010 và 2017); được Nhà nước tặng thưởng 03 Huân chương Lao động (hạng Ba - 1994, hạng Nhì - 1999, hạng Nhất - 2004); Huân chương Độc lập hạng Ba (năm 2010). Trong nhiều năm, trường được nhận Cờ thi đua của Chính phủ, Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, của UBND tỉnh về những thành tích xuất sắc đã đạt được. Tính đến nay, Trường đã có 06 giáo viên được phong tặng danh hiệu Nhà giáo Ưu tú trong thời gian công tác tại nhà trường.
Trong 60 năm qua, sản phẩm giáo dục của Trường Hòn Gai được xã hội ghi nhận. Các thế hệ học sinh ưu tú đã đóng góp tích cực cho đất nước và tỉnh nhà. Môi trường giáo dục lành mạnh đã ảnh hưởng rất lớn đến nhân cách sống. Các thế hệ học sinh đã khẳng định vị trí, tài năng, tỏa sáng trên nhiều vực khoa học, giáo dục, y tế văn hóa nghệ thuật…ở Trung ương và địa phương. Có thể kể một số gương mặt tiêu biểu của cựu học sinh Hòn Gai. Lực lượng vũ trang có Anh hùng Đỗ Viết Cường, Thiếu tướng Sóng Hồng, Thiếu tướng Vũ Hiệp Bình, Thiếu tướng Đoàn Quang Xuân… Nhiều học sinh đã phấn đấu trên con đường khoa học và được phong học hàm, học vị Tiến sĩ, như: PGS.TS Hoàng Thọ Tu, PGS.TS Nguyễn Hồng Hạnh, PGS.TS Nguyễn Văn Vịnh, PGS.TS Lê Thị Bích Hồng, PGS.TS Lương Thị Ánh Ngọc, PGS.TS Đào Thị Minh Thanh…Lĩnh vực báo chí có các nhà báo tiêu biểu (Nguyễn Viết Khai, Nguyễn Văn Đạt, Vũ Quang Ngọc, Ngô Mai Phong, Phùng Ngọc Dũng, Nguyễn Mạnh Hùng, Mai Anh…).
Nhiều học sinh, giáo viên của trường đã khẳng định uy tín chuyên môn, đạo đức trở thành các lãnh đạo ở cơ quan Trung ương, lãnh đạo Tỉnh ủy, Ủy ban nhân dân tỉnh, lãnh đạo các ban, ngành, sở (chị Đỗ Thị Hoàng, anh Lê Văn Vĩnh, anh Cao Tường Huy, anh Nguyễn Thuận, chị Lê Ngọc Hân…); doanh nhân thành đạt trong và ngoài nước… Lĩnh vực thể dục thể thao ghi nhận nhiều tài năng tỏa sáng (Nguyễn Trọng Giáp, Nguyễn Đình Hùng A, Nguyễn Đình Hùng B, Nguyễn Thị Vinh, Vũ Thị Hoa…)…
Từ chiếc nôi Trường THPT Hòn Gai, nhiều văn nghệ sĩ đã trưởng thành, đóng góp cho lĩnh vực văn học nghệ thuật: Lĩnh vực văn học (nhà văn Nguyễn Khắc Phục, Nam Ninh, Tôn Ái Nhân, Đặng Thân, Lê Thị Bích Hồng…); lĩnh vực âm nhạc (NSND Lê Dung, nhạc sĩ Văn Thành Nho, nhạc sĩ Xuân Nhật, nhạc sĩ Nguyễn Trung, nhạc sĩ, Lê Đăng vệ, nhạc sĩ Vũ Đức Tạo, nhạc sĩ Nguyễn Hữu Vượng, nhạc sĩ Trần Toàn, ca sĩ Nguyễn Tuấn Anh, ca sĩ Hồ Quỳnh Hương…): lĩnh vực mỹ thuật (họa sĩ Tùng Lâm, Bùi Trọng Hướng, Lê Quốc Huy…); lĩnh vực nhiếp ảnh (Huy Đào, Đỗ Giang…)…
Ngày mùng 1 Tết Ất Tỵ (02/02/1965), Chủ tịch Hồ Chí Minh đã về thăm, chúc Tết cán bộ, chiến sỹ và nhân dân các dân tộc tỉnh Quảng Ninh. Đây là lần thứ 9 cũng là lần cuối cùng Người về thăm Vùng mỏ. Thầy trò Trường Hòn Gai cùng với cán bộ, nhân viên Đài phát thanh và truyền hình tỉnh đã chuẩn bị chu đáo cho sự kiện trọng đại và ý nghĩa này.
Sau hành trình 60 năm, Trường THPT Hòn Gai lại viết tiếp những trang sử vẻ vang, đào tạo nguồn nhân lực, chất lượng cao cho đất nước và tỉnh Quảng Ninh. Khẩu hiệu trước cổng trưởng đã mang một sứ mệnh thiêng liêng và Thông điệp cao quý ý nghĩa:
Hôm nay chúng em tự hào về Trường THPT Hòn Gai
Ngày mai Trường sẽ tự hào về chúng em…
[1]PGS.TS Lê Thị Bích Hồng: Nguyên Phó Vụ trưởng Vụ Văn hóa-Văn nghệ Ban Tuyên giáo Trung ương; Cựu học sinh khóa 17 (1975-1978), cựu giáo viên (1983-1997) Trường THPT Hòn Gai.
