Trung Quốc vẫn mua dầu Iran: Mỹ nóng nhưng bất lực

Nhà Trắng mới đây đã phát đi lời cảnh báo các doanh nghiệp vận tải biển Trung Quốc khi liên tục mua dầu của Iran và tắt thiết bị định vị để che giấu hành động này.

Tàu chở dầu COSCO vẫn mua dầu từ Iran?

Reuters dẫn 2 quan chức Mỹ giấu tên cho biết thông tin này. Họ phát hiện tàu của Trung Quốc vẫn đang mua dầu của Iran dù đã bị Mỹ trừng phạt. Nhà Trắng yêu cầu các tàu này phải bật lại thiết bị thu phát định vị.

“Chúng tôi đã phát đi thông điệp mạnh mẽ tới các công ty vận tải biển Trung Quốc. Đừng làm điều đó (vận chuyển dầu “chui” từ Iran), nó không đáng” - một quan chức Mỹ nói.

Người này cho biết thêm: "Điều đó cực kỳ nguy hiểm và là hành vi vô trách nhiệm”.

Các phản ứng yếu ớt từ phía Nhà Trắng đối với việc Trung Quốc tìm cách để "lách" trừng phạt Iran minh chứng cho những nỗ lực không thành của Washington trong việc ép ngành xuất khẩu dầu của Iran về mức 0 như Tổng thống Donald Trump mong muốn.

Trung Quốc vẫn là nhà nhập khẩu dầu lớn nhất của Iran sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tái áp đặt lệnh trừng phạt mạnh mẽ và hủy bỏ thỏa thuận hạt nhân đã đạt được.

Xuất khẩu dầu mỏ của Iran đã lao dốc từ 2,5 triệu thùng/ngày xuống dưới 400.000 thùng/ngày. Tuy nhiên, Trung Quốc vẫn là người mua dầu của Iran, bất chấp các lệnh trừng phạt của Mỹ.

Qua các dữ liệu theo dõi tàu, Mỹ đã phát hiện những còn tàu chở dầu Iran đến và đi về Trung Quốc. Hôm 25/9, Mỹ ra lệnh trừng phạt 5 cá nhân người Trung Quốc và 2 công ty con của Tập đoàn Vận tải COSCO của Trung Quốc vì tội cố tình mua dầu Iran.

Vài ngày sau, 14 tàu dầu của công ty vận tải COSCO Shipping Tanker (Dalian), chiếm 1/3 đội tàu của công ty này, đã ngừng gửi dữ liệu hoạt động lên hệ thống nhận diện tự động AIS trong vòng 1 tuần từ ngày 30/9 đến 7/10, theo công ty dữ liệu kiểm soát vận tải Refinitiv Eikon.

Chính quyền Mỹ cho biết đã độc lập xác nhận COSCO tắt hệ thống AIS trên đội tàu của mình.

Vẫn có 3 trong số các tàu của công ty Dalian chưa thể truy vết được. 2 tàu cỡ lớn có tên Yuan Shan Hu and Cosglad Lake đã “biến mất” cả tuần từ ngày 8-16/10, còn tàu Yang Mei Hu mất dấu từ ngày 11/10.

Trong thông cáo gửi đi bằng email, Dalian tuyên bố không tàu nào của hãng này tắt hệ thống AIS và ngừng truyền tín hiệu.

Tổ chức Hàng hải Quốc tế yêu cầu các tàu vận tải phát tín hiệu vì mục tiêu an toàn và minh bạch hoạt động. Các thủy thủ đoàn có thể tắt tín hiệu trong trường hợp nguy hiểm. Tuy nhiên, việc tín hiệu vị trí hoạt động của các tàu thường xuyên bị tắt được cho là nhằm che đậy thông tin vị trí trong lúc hoạt động “chui”.

Do việc bật/tắt các tín hiệu định vị này là quyền của mỗi con tàu, Mỹ chỉ có thể lên tiếng đề nghị các công ty sở hữu tàu chở dầu Trung Quốc thực hiện bật thiết bị này lên.

Động thái từ Nhà Trắng khi đề nghị những tàu chở dầu phải bật các thiết bị thu phát định vị quả thật là động thái rất "mềm yếu" từ chính quyền ông Donald Trump. Rất khó có được sự kiểm soát việc tàu chở dầu thực hiện hành động này, đặc biệt là một khi họ đã có ý định hoạt động "chui" để né trừng phạt của Mỹ.

Những phản ứng yếu ớt này lai càng chứng tỏ những nỗ lực gây sức ép với khách hàng của Iran do Mỹ khởi xướng đã không thể phát huy tác dụng.

Huy Vũ