Trung Quốc sẽ làm gì sau 'thẻ vàng' Lithuania?

Theo tờ South China Morning Post ngày 7-6, Trung Quốc dự kiến điều chỉnh cách tiếp cận của mình đối với châu Âu trong nỗ lực duy trì diễn đàn "17 + 1" đi đúng hướng sau khi Lithuania tuyên bố rút khỏi nền tảng này.

Trước đó, ngày 22-5, Lithuania đã tuyên bố rút khỏi nền tảng 17+1 (Nền tảng 17+1 là Diễn đàn Hợp tác giữa khối 17 nước Trung Âu, Đông Âu và Trung Quốc), đồng thời kêu gọi các nước khác hành động tương tự.

Cuối tuần trước, Bắc Kinh đã cố gắng duy trì sự ủng hộ của lục địa này với mình bằng cách mời ba ngoại trưởng 17+1 gồm Hungary, Ba Lan và Serbia đến Trung Quốc.

Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và Ngoại trưởng Hunngary Peter Szijjarto. Ảnh: TÂN HOA XÃ

Tại đây, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị nói với những người đồng cấp rằng các bên cần có "những suy nghĩ bình tĩnh" về những khó khăn hiện tại.

Về vấn đề này, ông Grzegorz Stec, một nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Trung Quốc ở Berlin, cho biết: "Sự ra đi của Lithuania là một thẻ vàng lớn đối với khuôn khổ [17 + 1], nhưng nó chưa chắc đã là một thẻ đỏ.

Ông cũng dự đoán một phản ứng dây chuyền từ 16 quốc gia khác khó có thể xảy ra. Tuy nhiên, họ (16 nước còn lại) sẽ chờ xem cách Trung Quốc xử lý sự ra đi của Lithuania và liệu siêu cường này có đưa ra một đề xuất hấp dẫn hơn hay không.

Theo ông, chuyến đi của các ngoại trưởng là một phần trong chiến dịch "tấn công quyến rũ" nhằm giữ chân các nước còn lại cũng như giảm các thiệt hại lớn hơn cho Bắc Kinh.

Theo một tuyên bố từ Ngoại trưởng Ba Lan Zbigniew Rau sau cuộc gặp với ông Vương, định dạng 17 + 1 vẫn là một trụ cột quan trọng cho hợp tác giữa châu Âu và Trung Quốc sau khi "những điều chỉnh cần thiết" được thực hiện.

Một số nhà quan sát cho biết Trung Quốc vẫn lạc quan về hợp tác với châu Âu và không có khả năng cố gắng hành động cứng rắn chống lại Lithuania.

Ông Yu Nanping, GS quan hệ quốc tế tại Đại học Sư phạm Hoa Đông, cho biết các quốc gia như Ba Lan và Hungary "đã nổi lên ở châu Âu như một thế lực mới". Các nước này đã "tìm cách tạo ra tiếng nói chung độc lập với châu Âu cũ, chẳng hạn như phản đối các chính sách của Ủy ban châu Âu về nhập cư.

Ông Yu cho biết nhận xét của Ngoại trưởng Rau về việc thực hiện những điều chỉnh cần thiết đối với khuôn khổ 17 + 1 có nghĩa là "những người muốn rời khỏi cơ chế sẽ rời đi và những người sẵn sàng ở lại sẽ hợp tác cùng nhau".

"Bằng cách nói này, Ba Lan muốn làm nổi bật tầm quan trọng của mình ở 17 + 1 và toàn bộ khu vực Trung và Đông Âu" - ông nói thêm.

Khuôn khổ 17 + 1, được thành lập vào năm 2012 và bao gồm cả các thành viên EU và không thuộc EU đã gây ra sự quan ngại đối với Liên minh châu Âu (EU) - nơi lo ngại nó sẽ làm suy yếu sự thống nhất của khối.

Một số thành viên cũng lặp lại những lời phàn nàn của Lithuania về tốc độ đầu tư chậm chạp, mặc dù Bắc Kinh đã phản bác bằng cách nói rằng họ đã tăng thương mại lên 85% trong chín năm qua.

Mối quan hệ của Trung Quốc với EU cũng chịu một bước thụt lùi lớn sau khi một thỏa thuận đầu tư - được đồng ý vào cuối năm ngoái sau bảy năm đàm phán - bị Nghị viện Liên minh châu Âu đóng băng trong bối cảnh tổ chức này liên tục bày tỏ sự quan ngại về vấn đề ở Tân Cương.