Trung Quốc mở cửa biên giới, xuất khẩu rau quả hưởng lợi

Triển vọng sáng

Là một trong những doanh nghiệp xuất khẩu lớn sang thị trường Trung Quốc, ông Trần Ngọc Hiệp – Giám đốc Công ty TNHH thanh long Hoàng Hậu cho biết, thị trường Trung Quốc đang chiếm khoảng 60 – 70% tổng kim ngạch xuất khẩu của công ty. Trong giai đoạn Trung Quốc thực hiện chính sách Zero Covid, hoạt động xuất khẩu của doanh nghiệp qua thị trường này gặp nhiều khó khăn khi không chỉ lượng hàng xuất khẩu giảm, giá giảm mà thời gian thông quan kéo dài khiến chi phí tăng lên.

Chính vì vậy, khi Trung Quốc dỡ bỏ cách ly sẽ giúp việc thông quan hàng hóa nhanh hơn, từ đó tiết giảm chi phí cho doanh nghiệp. “Trung bình mỗi tháng doanh nghiệp xuất sang Trung Quốc 700 – 1.000 tấn thanh long. Với việc mở cửa lại biên giới, bỏ cách ly Covid-19, ước tính doanh nghiệp có thể tiết kiệm từ 300 – 400 triệu đồng chi phí” ông Trần Ngọc Hiệp tính toán.

Cũng theo ông Hiệp, từ tháng 1/2023 lượng hàng xuất khẩu sang thị trường này sẽ tăng 25 – 30%. Khi tình hình thị trường phục hồi, dự báo giá thanh long xuất khẩu sẽ tăng lên và dần đi vào ổn định.

“Trước Covid, xuất khẩu sang Trung Quốc 10 đồng thì khi dịch Covid xảy ra, lượng xuất khẩu giảm xuống còn 6-7 đồng. Tuy nhiên, sắp tới khi Trung Quốc mở cửa trở lại, kim ngạch xuất khẩu sang thị trường này có thể dần phục hồi như giai đoạn trước Covid” ông Trần Ngọc Hiệp thông tin.

Sơ chế thanh long xuất khẩu

Đánh giá về triển vọng thị trường, ông Đặng Phúc Nguyên – Tổng thư ký Hiệp hội rau quả Việt Nam cho biết, doanh nghiệp trong ngành rau quả rất phấn khởi trước thông tin Trung Quốc mở cửa lại biên giới, bỏ cách ly Covid-19 từ ngày 8/1/2023. Điều này sẽ giúp ngành rau quả phát triển hơn. Việc mở cửa này sẽ giúp giảm thời gian thông qua hàng hóa tại các cửa khẩu và cảng biển. Trước đây, khi thực hiện chính sách Zero Covid, Trung Quốc kiểm tra rất ngặt nghèo làm chậm quá trình thông quan hàng hóa.

Bên cạnh đó, việc tái mở cửa sẽ tạo cơ hội cho doanh nghiệp, đối tác hai bên biên giới có cơ hội giao lưu, tiếp xúc trực tiếp, độ tin cậy cũng gia tăng rất nhiều so với việc chỉ liên hệ trực tuyến.

Ngoài ra, đối với các mặt hàng đã ký nghị định thư thì sắp tới Việt Nam sẽ mở thêm mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói. Hiện nay Trung Quốc đã cấp 113 mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói, 300 mã số vùng trồng và mã số cơ sở đóng gói đang được xem xét thì việc mở cửa biên giới giúp việc kiểm tra, thực tế tại các vùng trồng và cơ sở đóng gói sẽ thuận tiện hơn. Bên cạnh đó, với các mặt hàng đã xuất khẩu nhưng chưa có nghị định thư thì nhiều khả năng sẽ thúc đẩy ký thêm các nghị định thư mới.

Cũng theo ông Đặng Phúc Nguyên, sáng ngày 27/12/2022, Hiệp hội rau quả Việt Nam đã tiếp đoàn đại biểu Sở Thương mại tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc đến tìm hiểu về các mặt hàng nông sản của Việt Nam. Đây là những tín hiệu tốt cho thấy hoạt động xuất khẩu rau quả đang dần được khơi thông và phát triển.

“Dự kiến năm 2023, xuất khẩu rau quả sang Trung Quốc sẽ đạt 2,5- 3 tỷ USD, trong đó sầu riêng, thanh long là 2 mặt hàng có kim ngạch cao nhất”, ông Đặng Phúc Nguyên cho biết.

Cần chuẩn bị tài chính và kiểm soát chất lượng

Có thể nói, triển vọng xuất khẩu sau ngày 8/1 là rất lớn nhưng bên cạnh thuận lợi, ông Nguyễn Hữu Trí – Giám đốc Công ty TNHH SX –TM nông sản thực phẩm Trí Việt cho rằng, điều quan trọng nhất hiện nay là tiềm lực và sự chuẩn bị của doanh nghiệp xuất khẩu.

Các doanh nghiệp Việt Nam tiềm lực tài chính mỏng, chưa có sự chuẩn bị, trong khi đó, các doanh nghiệp Trung Quốc đã sang Việt Nam và làm tốt công tác chuẩn bị, chỉ đợi mở cửa. Như vậy, người hưởng lợi lại là những doanh nghiệp Trung Quốc chứ không phải Việt Nam.

"Hiện tại công ty đã kết nối và có nhiều hợp đồng xuất khẩu trong tháng 1 cũng như cả năm 2023, song vấn đề còn lại là chuẩn bị tài chính và tổ chức thực hiện”, ông Nguyễn Hữu Trí nhấn mạnh.

Đồng quan điểm, ông Đặng Phúc Nguyên dự báo với việc Trung Quốc mở cửa thêm cho nhiều mặt hàng nông sản của Việt Nam như sầu riêng, khoai lang, chanh leo..., kim ngạch xuất khẩu rau quả của Việt Nam sang Trung Quốc có thể tăng 20%-30%. Tuy vậy chuỗi ngành hàng rau quả Việt Nam cũng phải tuân thủ quy định, kiểm soát chặt chất lượng, không để xảy ra gian lận bởi có thể mất thị trường bất cứ lúc nào.

Ông Nguyên cũng khuyến cáo doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phải tìm kiếm đối tác có tiềm lực, đầu tư cho thị trường Trung Quốc một cách bài bản, dài hạn, tránh tình trạng "ăn xổi" bởi thị trường này ngày càng yêu cầu cao.

Năm 2019, xuất khẩu rau quả sang thị trường Trung Quốc đạt 2,43 tỷ USD. Tuy nhiên, khi dịch covid-19 xảy ra, xuất khẩu rau quả sang thị trường này bị ảnh hưởng và sụt giảm. 11 tháng năm 2022 đạt hơn 1,37 tỷ USD, ước tính cả năm xuất khẩu sang thị trường này sẽ đạt 1.5 tỷ USD.

Tính đến nay, Việt Nam có 5 sản phẩm nguồn gốc thực vật xuất khẩu sang Trung Quốc theo hình thức ký kết nghị định thư gồm: măng cụt, thạch đen, sầu riêng, chuối và khoai lang. Đồng thời, có 7 mặt hàng trái cây xuất khẩu dạng truyền thống được cho phép là: xoài, thanh long, nhãn, vải, dưa hấu, chôm chôm và mít. Ngoài ra, Việt Nam đang xuất khẩu tạm thời chanh leo và ớt tươi sang thị trường láng giềng. Bên cạnh đó, một số mặt hàng đang tiếp tục đàm phán mở cửa thị trường như, bưởi, mãng cầu, dừa, mận, chanh...

Hà Duyên