Trung Quốc len lỏi vào 'sân sau' của Mỹ

Vùng Caribe có vị thế chiến lược quan trọng như là trung tâm logistics, ngân hàng và thương mại. Vì thế, sự hiện diện của Trung Quốc tại khu vực rất gần với Mỹ này đang khiến Washington lo ngại.

Lô hàng dược phẩm của Trung Quốc được chuyển đến vùng Caribe. Ảnh: The Dialogue

Lô hàng dược phẩm của Trung Quốc được chuyển đến vùng Caribe. Ảnh: The Dialogue

Theo Thời báo New York, Trung Quốc vừa cung cấp nhiều khoản vay giúp Jamaica xây dựng các tuyến đường cao tốc mới. Còn trên khắp vùng Caribe, Bắc Kinh tài trợ thiết bị an ninh cho quân đội và cảnh sát, đồng thời mở rộng mạng lưới trung tâm văn hóa tại đây. Ngoài ra, Trung Quốc cũng gửi đi nhiều lô hàng, gồm bộ dụng cụ xét nghiệm COVID-19, khẩu trang và máy thở, để giúp chính phủ các nước trong khu vực ứng phó với đại dịch.

►Nhiều kiểu len lỏi của Trung Quốc

Những bước đi trên là một phần trong nỗ lực âm thầm nhưng quyết đoán của Trung Quốc những năm gần gây nhằm mở rộng ảnh hưởng tại khu vực thông qua các khoản tài trợ, cho vay của chính phủ, đầu tư của các công ty Trung Quốc. Ðó cũng là một phần trong chiến lược toàn cầu nhằm tạo dựng mối quan hệ về kinh tế và ngoại giao bền chặt trên toàn thế giới của Trung Quốc, thông qua việc xây dựng các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn trong khuôn khổ sáng kiến “Vành đai, Con đường” đầy tham vọng của Chủ tịch Tập Cận Bình.

Sự “quan tâm” ngày càng tăng của Trung Quốc đối với vùng Caribe diễn ra giữa lúc các nước trong khu vực có nhu cầu cao về phát triển cơ sở hạ tầng nhưng lại thiếu hụt về tài chính. Trong vòng 15 năm qua, Trung Quốc cho các nước vùng Caribe vay lãi suất thấp với tổng số tiền hơn 6 tỉ USD. Chỉ riêng Jamaica trong 15 năm qua đã vay của Trung Quốc khoảng 2,1 tỉ USD để xây dựng cầu đường, trung tâm hội nghị, nhà ở, bệnh viện dành cho trẻ em, trường học, tòa nhà văn phòng dành cho Bộ Ngoại giao,... Trong khi đó, các công ty Trung Quốc đã rót vào các dự án khai thác bô-xít và sản xuất đường ở Jamaica hơn 3 tỉ USD. Tháng 11 năm ngoái, Chính phủ Jamaica tuyên bố sẽ ngừng vay các khoản vay mới từ Trung Quốc trong nỗ lực giảm nợ nhanh chóng nhưng sẽ tiếp tục hợp tác với Bắc Kinh trong các dự án cơ sở hạ tầng quy mô lớn thông qua liên doanh và đầu tư theo hình thức công - tư.

Cũng trong giai đoạn trên, các công ty Trung Quốc đã mạnh tay đầu tư phát triển các dự án cảng và hậu cần hàng hải, khai thác khoáng sản và dầu mỏ, chế biến gỗ và đường, du lịch và công nghệ vùng Caribe. Theo R. Evan Ellis, giáo sư về Mỹ Latinh tại Viện Nghiên cứu chiến lược thuộc Ðại học Chiến tranh Lục quân Mỹ, trong giai đoạn 2002 - 2019, giao dịch thương mại giữa Trung Quốc và các nước vùng Caribe tăng gấp 8 lần.

Trung Quốc cũng tăng cường ảnh hưởng ở Caribe thông qua hợp tác an ninh, gồm tặng thiết bị cho quân đội và cảnh sát, thúc đẩy các chương trình tiếp cận văn hóa như mở rộng mạng lưới các Viện Khổng Tử. Ðặc biệt, đại dịch COVID-19 cho phép Trung Quốc củng cố mối quan hệ này hơn nữa bằng cách tặng hoặc bán thiết bị bảo vệ cá nhân. Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị hồi tháng 7 cam kết sẽ cho các nước Mỹ Latinh và vùng Caribe vay thêm 1 tỉ USD để mua vaccine phòng COVID-19.

►Caribe buộc phải chọn phe?

Tuy nhiên, trong bối cảnh các chính phủ tại vùng Caribe hoan nghênh sự “quan tâm” của Bắc Kinh, Mỹ lại xem sự hiện diện ngày càng tăng của Trung Quốc là mối đe dọa, có khả năng thách thức ảnh hưởng của Washington trong khu vực. Chính sự trỗi dậy của Trung Quốc ở Caribe khiến Mỹ mạnh mẽ thúc đẩy các chương trình phát triển tại khu vực. Trong đó, nổi bật nhất là sáng kiến đầu tư “Tăng trưởng ở châu Mỹ (America Crece)” được Washington triển khai đầu năm ngoái mà giới phân tích xem là câu trả lời trực tiếp đối với nỗ lực ngoại giao và thương mại của Trung Quốc ở Caribe và Mỹ Latinh. Sáng kiến này được đưa ra nhằm giúp các nước tiếp cận với nguồn vốn tư nhân để xây dựng các dự án năng lượng, cầu đường, hải cảng và sân bay. Ðến nay, Mỹ đã thành công lôi kéo 14 nước trong khu vực tham gia America Crece.

Ðáng chú ý, một phái đoàn Mỹ hồi tháng 10 đã đến thăm Suriname, Guyana, Jamaica, Haiti và Cộng hòa Dominica để giới thiệu các chương trình đầu tư tư nhân. Mỹ cũng tăng cường cảnh báo các đồng minh trong khu vực về những rủi ro khi làm ăn với Trung Quốc. Mới đây, Ðại sứ Mỹ tại Jamaica Donald Tapia cảnh báo nước này nên cự tuyệt với mạng di động 5G do 2 tập đoàn công nghệ Huawei và ZTE sản xuất.

Pepe Zhang, phó giám đốc Trung tâm Mỹ Latinh Adrienne Arsht thuộc Hội đồng Ðại Tây Dương nhận định sự cạnh tranh quyết liệt như vậy giữa 2 siêu cường Mỹ - Trung đã đặt Caribe vào tình thế bất lợi là phải chọn phe giữa lúc khu vực này đang đối diện với sự suy thoái kinh tế nghiêm trọng vốn cần nhiều nguồn trợ lực thúc đẩy phát triển.

TRÍ VĂN (Theo NYT, Dialogo Chino)

Nguồn Cần Thơ: https://baocantho.com.vn/trung-quoc-len-loi-vao-san-sau-cua-my-a127327.html