Trung Quốc giảm nợ để xoa dịu châu Phi

Sẽ giảm nợ để xoa dịu chỉ trích

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã cam kết giảm nợ cho một số quốc gia châu Phi nghèo, cố gắng xoa dịu những lời chỉ trích chính về Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Phát biểu tại Diễn đàn về Hợp tác Trung Quốc-Châu Phi hôm 3.9 tại Bắc Kinh, ông Tập Cận Bình đã bảo vệ chương trình toàn cầu nhằm phát triển các tuyến đường, đường sắt, cảng, đường ống và các liên kết thương mại khác. Trung Quốc đã lên kế hoạch miễn lãi suất cho một số nước châu Phi vào cuối năm nay, ông Tập cho biết thêm rằng điều này sẽ được áp dụng cho những nước rất nghèo và nợ nhiều.

Ông cũng đã công bố thêm 60 tỷ USD khoản vay và các khoản tài trợ khác theo một số tiền tương tự được hứa hẹn ba năm trước. Gói này bao gồm 20 tỷ USD hạn mức tín dụng; 15 tỷ USD tài trợ, các khoản vay không có lãi và các khoản vay ưu đãi; 10 tỷ USD cho một quỹ đặc biệt; và 5 tỷ USD để hỗ trợ nhập khẩu từ châu Phi.

"Chúng tôi sẽ hoàn toàn tôn trọng những lời hứa của mình với những người anh em châu Phi của chúng tôi," ông Tập nói tại một cuộc họp mặt. Trong số đó có Tổng thống Nam Phi Cyril Ramaphosa, Thủ tướng Ethiopia Abiy Ahmed, Tổng thống Djibouti Ismail Omar Guelleh và Tổng thống Ai Cập Abdel-Fattah El-Sisi.

Trong những tháng gần đây, Bắc Kinh đã phải đối mặt với những lời chỉ trích về các khoản cho vay khổng lồ đối với nhiều quốc gia khác nhau, thậm chí một số học giả Trung Quốc tỏ ra nghi ngờ. Thủ tướng Malaysia Mahathir Mohamad cảnh báo chống lại “một phiên bản mới của chủ nghĩa thực dân” trong chuyến thăm Bắc Kinh vào tháng trước sau khi đình chỉ một dự án đường sắt xây dựng Trung Quốc trị giá 20 tỷ USD.

Shi Yinhong, một giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân của Trung Quốc, cho biết ông Tập nhấn mạnh việc đảm bảo các dự án là khả thi. “Lý do đằng sau những thay đổi này là nền kinh tế Trung Quốc đang đối mặt với những khó khăn mới, những bài học mà Trung Quốc tích lũy ở châu Phi và vì một số lời chỉ trích bên ngoài”, Shi nói.

Bắc Kinh đã cung cấp nhiều khoản vay cho chính phủ châu Phi để xây dựng cơ sở hạ tầng mà không kèm theo những điều kiện chính trị và tài chính như của các nước phương Tây. Nhưng những khoảng vay "bất vụ lợi" này đang kéo theo hệ lụy về làn sóng lao động Trung Quốc theo chân các dự án có chủ đầu tư là Trung Quốc. Kèo theo đó là những ảnh hưởng ngầm từ đại lục. Những lo lắng như vậy đã tăng lên khi ông Tập mở rộng kế hoạch Vành đai và Con đường của mình trên khắp thế giới.

Nhà Trắng đã gọi những sáng kiến cơ sở hạ tầng như vậy là một thách thức đối với sức ảnh hưởng của nước này, và đang thảo luận về đầu tư cơ sở hạ tầng lớn hơn ở khu vực châu Á-Thái Bình Dương với Úc và Nhật Bản, mặc dù nguồn tài trợ vẫn không chắc chắn.

Một khu vực quan trọng với Trung Quốc

Châu Phi là một mặt trận quan trọng của chủ tịch Tập trong cuộc chiến chống lại chủ nghĩa hoài nghi. Khu vực này đã nhận được khoản vay lên đến 12 tỷ USD của Trung Quốc trong năm 2015, so với chỉ hơn 100 triệu USD vào năm 2000, theo số liệu từ Sáng kiến Nghiên cứu Trung Quốc-Châu Phi. Các khoản đầu tư đang được Trung Quốc đang thực hiện từ các nhà máy điện Bờ Biển Ngà đến một sân bay Rwandan đến một tuyến đường sắt ở Kenya.

Mối quan hệ của Trung Quốc với Châu Phi bao gồm một số nhà cung cấp dầu và các hàng hóa lớn nhất của nền kinh tế số 2 thế giới, và quốc gia nhỏ bé của Djibouti thì thậm chí còn có căn cứ quân sự đầu tiên của Trung Quốc ở nước ngoài. Giá trị thương mại giữa Trung Quốc và các quốc gia tại châu lục này đã tăng 14% trong năm ngoái lên 170 tỷ USD, theo số liệu của Trung Quốc.

Các khoản đầu tư của Trung Quốc tại châu Phi. Nguồn: The Economist

Trong bài phát biểu của mình, ông Tập hứa sẽ tiếp tục cái mà ông gọi là cách tiếp cận “năm không” cho các quốc gia châu Phi, bao gồm: không thay đổi con đường phát triển, không can thiệp vào công việc của họ, không áp đặt ý chí của Trung Quốc, không kèm theo những cái bẫy vào các khoản hỗ trợ tài chính. tìm kiếm lợi ích chính trị.

Tại một sự kiện kinh doanh trước hội nghị thượng đỉnh, ông Tập cho biết Trung Quốc đã "tôn trọng đầy đủ ý chí của châu Phi" và không quan tâm đến việc thành lập một "câu lạc bộ độc quyền". "Sự hợp tác của Trung Quốc với châu Phi rõ ràng là nhắm vào các nút thắt cổ chai lớn để phát triển", ông nói thêm. "Các nguồn lực cho sự hợp tác của chúng ta không phải là cho bất kỳ dự án phù phiếm nào, mà là vào những cần nó nhất nhất".

Tuy nhiên, những "món quà tỷ USD" mà Trung Quốc tặng cho châu Phi đang giúp doanh nghiệp nước này đặt chân vào lục địa đen sâu hơn. Các công ty thuộc sở hữu nhà nước Trung Quốc nhờ đó đẩy mạnh các hoạt động đầu tư lớn tại châu Phi – nơi nguồn tài nguyên dồi dào đã tiếp lực cho quá trình chuyển đổi của Trung Quốc thành một cường quốc kinh tế.

Các chuyên gia quốc tế đã nhiều lần bày tỏ lo ngại về tình trạng doanh nghiệp Trung Quốc khai thác ồ ạt khoáng sản và nguyên liệu thô tại châu Phi, không có đóng góp nhiều cho kinh tế địa phương cũng như kèm theo ý đồ khác về chiến lược và chính trị trong các dự án.

Mạnh Đức