Trung Quốc: Giá thực phẩm leo thang chóng mặt

Khách hàng mua trái cây ở một chợ thực phẩm tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Tại chợ nông sản Tân Phát Địa ở Bắc Kinh, hoạt động buôn bán vẫn náo nhiệt như thường lệ. Song vào một buổi chiều gần đây, nhiều tiểu thương bán táo còn ngủ trưa thay vì bận rộn bán cho khách. Giá táo đã tăng gần gấp đôi lên mức gần một đô la Mỹ/pound (0,45kg), khiến hoạt động kinh doanh của họ ế ẩm hơn.

Li Tao, một tiểu thương bán táo ở chợ Tân Phát Địa trong hơn 20 năm qua, cho biết: “Bất kỳ ai ăn táo hiện nay chắc hẳn phải là những người lắm tiền”.

Ông cho biết các công nhân nhập cư thường mua táo nhưng giờ đây giá táo quá đắt, vượt quá khả năng chi tiêu của họ. Nhiều loại trái cây khác như lê, dưa hấu... cũng tăng giá.

Ngay cả Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường cũng dường như sửng sốt khi chứng kiến giá táo tăng. Hôm 25-5, khi ghé thăm gian hàng bán trái cây của một tiểu thương tại một khu chợ tỉnh Sơn Đông và được người này cho biết giá táo đã tăng hơn gấp đôi trong năm qua, ông Lý Khắc Cường buột miệng nói: “Giá tăng cao như vậy sao?”.

Zhou Xiaoyu, một thư ký văn phòng 26 ở TP. Nam Kinh, tỉnh Giang Tô, nói: “Năm nay, tôi có cảm nhận rằng trái cây đang siêu đắt và nếu bạn có đủ khả năng tài chính để ăn trái cây bất cứ lúc nào muốn, bạn thực sự giàu”.

Hiện tại, những người thích ăn trái cây như Zhou Xiaoyu đang “lánh xa” gian hàng trái cây trong siêu thị. Xiaoyu nói: “Tôi từng thường xuyên ăn trái cây nhưng giờ đây, cơ bản là tôi không mua loại trái cây nào cả”.

Một số diễn đàn trực tuyến khuyên mọi người nên ăn 500 gram rau và 250 gram trái cây mỗi ngày theo hướng dẫn của Hiệp hội Dinh dưỡng Trung Quốc. Song một cư dân mạng than vãn: “Tôi không đủ khả năng kinh tế để ăn như vậy. Trái cây đang đắt như vàng”.

Giá trái cây tăng một phần do các vùng sản xuất thất bát vì thời tiết cực đoan như sương giá và mưa đá, một phần do Trung Quốc áp thuế trả đũa vào nhiều loại trái cây nhập từ Mỹ.

Vốn đã phải chật vật ứng phó với nền kinh tế tăng trưởng trì trệ và cuộc chiến thương mại do Tổng thống Mỹ Donald Trump phát động, giờ đây Bắc Kinh còn phải gánh thêm mối lo về tình hình giá thực phẩm leo thang. Không chỉ táo mà các loại trái cây và rau củ khác cũng đang đắt đỏ hơn.

Giá thịt heo cũng tăng mạnh khi Trung Quốc xoay sở kiểm soát đại dịch tả heo châu Phi đang tàn phá ngành công nghiệp thịt heo của nước này. Nguồn cung thịt heo thiếu hụt khiến giá thịt gà, thịt bò và thịt cừu tăng.

Ngoài giá cả thực phẩm, Trung Quốc dường như không phải đối mặt với vấn đề lạm phát trên bình diện rộng. Song giá cả thực phẩm tăng cao đã trở thành vấn đề thời sự nóng hổi ở Trung Quốc. Dù đang tiến hành các biện pháp bình ổn giá, các quan chức chính phủ ra sức trấn an người dân rằng các nguồn cung thực phẩm vẫn dồi dào.

Gần đây, người phát ngôn Bộ Thương mại Trung Quốc Cao Phong cho biết chính phủ sẽ bảo đảm nguồn cung thực phẩm thiết yếu như trái cây, rau quả, thịt và trứng cho thị trường.

Hồi đầu tháng 5, các quan chức kinh tế ở Bắc Kinh cho biết họ đang thiết lập một kế hoạch khẩn cấp để ứng phó với giá cả gia tăng của ngũ cốc và dầu ăn tại thủ đô.

“Các bàn luận của người dân và các nhà kinh tế cho thấy họ không đồng quan điểm”, George Magnus, nhà kinh tế ở Trung tâm Trung Quốc tại Đại học Oxford (Anh), nói.

Magnus cho rằng dù lạm phát tổng thể của Trung Quốc có thể không cao nhưng giá cả tăng ở các loại thực phẩm thường ngày như thịt heo, trái cây và rau quả, có thể tác động đến sức chi tiêu của người tiêu dùng và đó là một vấn đề tiềm ẩn đối với nền kinh tế Trung Quốc.

Có nhiều nguyên nhân khiến giá thực phẩm leo thang. Các quan chức Trung Quốc vẫn đang nỗ lực khống chế dịch tả heo châu Phi có mức gây tử vong 100% ở những đàn heo bị nhiễm dịch. Hơn một triệu con heo ở Trung Quốc đã bị tiêu hủy nhưng dường như con số đó là chưa đủ để hạn chế sự lây lan của dịch bệnh.

Khi nói về nguyên nhân khiến trái cây và rau quả đắt đỏ, nhà chức trách đổ lỗi cho thời tiết bất lợi và cho rằng tình trạng tăng giá chỉ là tạm thời.

Chenjun Pan, Giám đốc thực phẩm và nông nghiệp ở bộ phận nghiên cứu RaboResearch thuộc ngân hàng Rabobank (Hà Lan), nói: “Giá cả trái cây và rau quả cũng như thịt heo gây sự chú ý của mọi người dân”.

Các chuyên gia cũng đang theo dõi sự lây lan của sâu keo mùa thu, một loài sâu bướm thích ăn ngô, lúa gạo và lúa miến. Theo báo chí nhà nước, sâu keo mùa thu đã tàn phá hơn 90.600 ha diện tích cây trồng ở Trung Quốc.

Giá thực phẩm tăng diễn ra vào một thời điểm nhạy cảm. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã phát đi các thông điệp dự liệu thời kỳ khó khăn phía trước do cuộc chiến thương mại với Mỹ. Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Trung Quốc trong tháng 5-2019 rơi về mức 49,4 điểm, cho thấy đà tăng trưởng kinh tế Trung Quốc đang bắt đầu suy yếu trở lại sau khi có những dấu hiệu hồi phục trong quí 1.

Chính phủ Trung Quốc từ lâu đã lo lắng về lạm phát. Lạm phát tăng cao trong những năm của thập niên 1990 từng đe dọa các nỗ lực mở kinh tế của Trung Quốc.

Hiện nay, tình trạng tăng giá dường như chỉ diễn ra ở thực phẩm, một phần là nhờ triển vọng kinh tế không chắc chắn của Trung Quốc. Giá thuê nhà đã hạ nhiệt về mức chỉ tăng trưởng một con số trong năm nay. Mức tăng lương của người lao động cũng đã chậm lại và tỉ lệ thất nghiệp đang tăng lên. Tại các nhà máy của Trung Quốc, giá nguyên liệu thô và các hàng hóa khác dường như được kiểm soát.

Yu Yongding, nhà kinh tế ở Học viện Khoa học xã hội Trung Quốc, nói: “Tôi không cho rằng lạm phát là một vấn đề đối với Trung Quốc vào thời điểm hiện tại”.

Công nhân Trung Quốc cũng có ít động lực yêu cầu tăng lương cao hơn, có thể khiến lạm phát tăng. Mất việc làm là nỗi lo đối với những nhân viên cổ trắng trẻ tuổi vì ngành công nghệ đang tăng trưởng chậm lại kể từ cuối năm ngoái. Tuy vậy, tình trạng thực phẩm tăng giá đang thu hút sự chú ý của các hộ gia đình cũng như các nhà lãnh đạo Trung Quốc.

Gian hàng thịt heo ở một chợ tại Bắc Kinh, Trung Quốc. Ảnh: EPA

Trong tháng 4, giá thịt heo ở Trung Quốc đã tăng 14% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi đó, giá cả thực phẩm nói chung cũng tăng 6,1%, theo số liệu thống kê của chính phủ.

Các quan chức Bộ Nông nghiệp Trung Quốc đã cảnh báo rằng giá thịt heo có thể tăng đến 70% trong năm nay. Chỉ hơn một tuần trước, giá trung bình của bảy loại trái cây phổ biến ở Trung Quốc đạt mức cao hơn 0,5 đô la Mỹ mỗi pound so với mức trung bình của gần 5 năm.

Giá thịt heo tăng khiến nhiều nhà hàng và gia đình chuyển sang ăn thịt gà, thịt bò hoặc thịt cừu, đẩy giá các loại thịt này tăng lên.

Vẫn chưa biết được liệu giá thực phẩm cao hơn có thể gây hiệu ứng tăng giá lan vào các khu vực khác của nền kinh tế hay không. Harry Broadman, cựu chánh văn phòng Hội đồng cố vấn kinh tế Nhà Trắng, hiện là một lãnh đạo ở công ty tư vấn Berkeley Research nhận định, giá thực phẩm tăng có thể khiến công nhân tại các công ty nhà nước ở Trung Quốc yêu cầu tăng lương.

Ông nói: “Đó không còn đơn thuần là vấn đề kinh tế nữa mà là một vấn đề kinh tế chính trị”.

Theo New York Times, Reuters

Chánh Tài