Trung Quốc gia tăng xâm lấn Biển Đông bằng ngôn từ

Trung Quốc ngang nhiên xác định lại khu vực điều hướng bao gồm một phần của quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền Việt Nam AFP

Trung Quốc vừa công bố bản sửa đổi "Quy tắc kỹ thuật để kiểm tra theo luật định tàu biển trong các chuyến đi nội địa" được ban hành năm 1974. Trong văn bản mới này, Trung Quốc ngang nhiên thành lập cái gọi là "vùng hàng hải Hải Nam - Tây Sa". Tây Sa là tên gọi trái phép Trung Quốc dùng cho quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam.

Vùng hàng hải này được quy định là khu vực nằm giữa hai điểm trên đảo Hải Nam và ba điểm trên quần đảo Hoàng Sa thuộc chủ quyền của Việt Nam. Trung Quốc còn thay đổi thuật ngữ, gọi khu vực này là "vùng biển ven bờ", thay cho cụm từ "vùng biển ngoài khơi" trước đây.

Theo tờ South China Morning Post (SCMP), bản quy tắc vừa nêu có hiệu lực từ ngày 1-8.

Một số nhà quan sát cho rằng động thái mới là chỉ dấu cho thấy Bắc Kinh muốn gia tăng kiểm soát vùng biển nói trên.

Trương Kiệt, chuyên gia về biển Đông thuộc Viện khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng động thái thay đổi từ ngữ này có thể được Bắc Kinh đưa ra nhằm tăng cường quản lý quần đảo Hoàng Sa - trên thực tế là quản lý trái phép vì Hoàng Sa thuộc chủ quyền VIệt Nam.

Zhang Jie, chuyên gia Biển Đông thuộc Viện khoa học Xã hội Trung Quốc, cho rằng động thái thay đổi từ ngữ này có thể được Bắc Kinh đưa ra nhằm tăng cường quản lý trái phép quần đảo Hoàng Sa bằng luật Trung Quốc.

"Ngay cả khi quy định này không trực tiếp nhằm tăng cường kiểm soát, nó vẫn có tác dụng đó", Zhang Jie nói.

Chuyên gia Collin Koh thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam thuộc Trường ĐH Công nghệ Nanyang (Singapore), cũng nhận định: "Điều này có thể không gây ngạc nhiên, đặc biệt sau khi Bắc Kinh tuyên bố thành lập các quận hành chính đối với quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa".

Những hành động leo thang của Trung Quốc vấp phải sức ép từ cộng đồng quốc tế. Mỹ và Australia gần đây tuyên bố yêu sách "đường chín đoạn" trên Biển Đông của Trung Quốc là "bất hợp pháp" và "không phù hợp" với luật pháp quốc tế. Trong công hàm gửi Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres hôm 29/7, Malaysia bác "quyền lịch sử" liên quan đến "đường chín đoạn".

Bản đồ khu vực Biển Đông. Đồ họa: Google.

Trung Quốc ngày 18/4 thông báo thành lập cái gọi là "quận Tây Sa" (tức quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) và "quận Nam Sa" (tức quần đảo Trường Sa của Việt Nam) tại "thành phố Tam Sa". Trung Quốc ngang ngược nói rằng "quận Tây Sa" sẽ quản lý quần đảo Hoàng Sa, Bãi Macclesfield và vùng biển xung quanh, trong khi "quận Nam Sa" quản lý quần đảo Trường Sa và vùng biển xung quanh.

Trước động thái này, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Lê Thị Thu Hằng ngày 19/4 tuyên bố Việt Nam có đầy đủ bằng chứng lịch sử và cơ sở pháp lý để khẳng định chủ quyền đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.

"Lập trường nhất quán của Việt Nam là phản đối mạnh mẽ việc thành lập cái gọi là 'thành phố Tam Sa' và các hành vi liên quan vì đã vi phạm nghiêm trọng chủ quyền của Việt Nam, không có giá trị và không được công nhận, không có lợi cho quan hệ hữu nghị giữa các quốc gia và gây thêm phức tạp tình hình Biển Đông, khu vực và thế giới", bà Hằng cho hay.

Từ năm 2010, Trung Quốc đã lập 7 tòa án hàng hải, một trong số đó nằm ở cái mà nước này gọi là "TP Tam Sa" mà nước này xem đó là một thành phố thuộc tỉnh Hải Nam.

Trung Quốc đơn phương thành lập cái gọi là TP Tam Sa với trụ sở chính quyền đặt ở đảo Phú Lâm (thuộc Hoàng Sa) năm 2012 để quản lý trái phép quần đảo Hoàng Sa và quần đảo Trường Sa (của Việt Nam), cả bãi Macclesfield lẫn bãi cạn Scarborough cùng một số vùng biển xung quanh.

Ngày 18-4-2020, Trung Quốc ngang ngược thông báo thành lập cái gọi là "quận Tây Sa" (tức quần đảo Hoàng Sa của Việt Nam) và "quận Nam Sa" (tức quần đảo Trường Sa của Việt Nam) tại "TP Tam Sa".

Năm 2013, Trung Quốc đưa một số cơ quan hàng hải vào chịu sự kiểm soát chung của Lực lượng Bảo vệ Bờ biển nước này. Năm 2017, Tòa án nhân dân tối cao Trung Quốc tuyên bố quyền tài phán của nước này mở rộng ra toàn bộ các khu vực nằm dưới sự kiểm soát chủ quyền của Trung Quốc.

Hải Doan (TH)