Trung Quốc đẩy mạnh thâu tóm hàng loạt công ty Đức, Berlin 'lo sốt vó'

Cuối tháng trước, Tập đoàn Yantai Taihai của Trung Quốc đã phải rút đề nghị mua lại công ty Leifeld Metal Spinning của Đức vào phút chót sau khi chính phủ Đức đánh tiếng về việc họ sẽ ngăn chặn thương vụ này vì lý do an ninh. Đây là lần đầu tiên nội các của Thủ tướng Merkel tỏ rõ lập trường và can thiệp sâu vào một vụ mua bán của các nhà đầu tư nước ngoài đến vậy.

Trên thực tế, chính phủ Đức cách đây không lâu đã công bố kế hoạch giảm ngưỡng tối thiểu để sàng lọc các nguồn đầu tư nước ngoài vào các ngành công nghiệp liên quan đến quốc phòng, an ninh quốc gia.

Thủ tướng Đức Angela Merkel và Thủ tướng Trung Quốc Lý Khắc Cường. (Ảnh: EPA)

Năm 2017, Berlin cũng bắt đầu thắt chặt quyền kiểm soát các khoản đầu tư nước ngoài khi tuyên bố sẽ can thiệp nếu một công ty nước ngoài nắm giữ 25% cổ phẩn của một công ty trong nước. Nhưng mối quan ngại chảy máu công nghệ với hàng loạt các vụ công ty Đức bị thu mua thời gian gần đây khiến Berlin đã hạ mức này xuống ngưỡng 15%.

Việc các công ty Trung Quốc và Hồng Kông sáp nhập và mua lại các công ty Đức đã đạt tới mức cao nhất trong năm 2017 với 69 thương vụ thành công, tăng 18 thương vụ so với năm 2011. Giá trị đầu tư của các công ty Trung Quốc vào các công ty Đức cũng tăng từ 800 triệu USD trong năm 2011 lên gần 9 tỉ USD trong năm 2016. Thương vụ đáng chú ý nhất là vụ thâu tóm nhà sản xuất robot Kuka của tập đoàn điện máy gia dụng Midea của Trung Quốc với giá gần 5 tỷ USD trong năm đó.

Ngoài Kuka, trong 2 năm qua, các công ty Trung Quốc đã thu mua các công ty đầu ngành ở Đức như công ty dược phẩm Biotest Pharmaceuticals và mua lại số cổ phần quan trọng của các doanh nghiệp được biết đến là biểu tượng của Berlin như ngân hàng đầu tư lớn nhất châu Âu Deutsche Bank và nhà sản xuất ô tô Daimler, chủ sở hữu thương hiệu Mercedez-Benz.

Tập đoàn điện máy gia dụng Midea của Trung Quốc thâu tóm nhà sản xuất robot Kuka với giá 5 tỷ USD. (Ảnh: EPA)

Trong khi đó, các doanh nghiệp vừa và nhỏ chuyên về công nghệ hiện đại vốn được xem như xương sống của nền kinh tế Đức giờ đây đang trở nên dễ bị tổn thương nhất vì các khoản đầu tư tới từ Bắc Kinh.

"Mặc dù các nhà đầu tư Trung Quốc tự giới thiệu mình là các công ty tư nhân, nhưng sự liên kết của họ với các cơ quan chính phủ lại khá mạnh. Trong khi đó, các nước EU vẫn rất khó tiếp cận với thị thường Trung Quốc", ông Christian Dreger đến từ Viện Nghiên cứu kinh tế Đức phân tích, đồng thời chê trách việc Trung Quốc không sẵn lòng đáp lại những khoản đầu tư từ nước ngoài vào thị trường trong nước.

Trong khi đó, Philippe Le Corre chuyên gia về Trung Quốc cho rằng chính những bí ẩn xoay quanh các mối liên hệ của các công ty Trung Quốc đang dần phá hủy hình ảnh của họ ở Đức, lý do vì sao có tới 53% dân số Đức tỏ rõ họ không ưa Bắc Kinh.

Theo SCMP, những nghi ngờ liên quan tới các khoản đầu tư của Trung Quốc trái ngược với lợi ích mà họ tạo ra trong cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008, đánh dấu sự khởi đầu của việc tăng cường đầu tư vào EU.

Một nghiên cứu của Bertelsmann Stiftung về các vụ sáp nhập và mua lại của các công ty Trung Quốc giữa năm 2014 và 2017 cho thấy gần 2/3 các khoản đầu tư nằm trong 10 lĩnh vực được nhắc tới trong kế hoạch chiến lược "Made in China 2025", vốn được xem là mối đe dọa đối với vị thế đứng đầu công nghệ toàn cầu của Mỹ. Nhiều chuyên gia vì vậy lo ngại rất khó để xác định các khoản đầu tư của Trung Quốc là thuần mục đích kinh doanh hay có động cơ chính trị trong đó.

Trung Quốc rõ ràng hiều được mối lo đó. Bắc Kinh giờ đây đang cố gắng xoa dịu nỗi lo này. Trong một tuyên bố mới đây, Thủ tướng Lý Khắc Cường kêu gọi các công ty Đức "đừng sợ hãi" khi hợp tác với các đối tác Trung Quốc. Dù vậy, Đức và phần còn lại của châu Âu vẫn tăng cường bảo vệ lợi thế công nghệ của mình.

Nghị viện châu Âu hồi tháng 5/2018 đã thông qua đề xuất mở rộng danh sách “các lĩnh vực quan trọng” trong đó Ủy ban châu Âu được phép can thiệp trong trường hợp nhà đầu tư nước ngoài thâu tóm các công ty trong khối.

Tuy nhiên, một số doanh nghiệp Đức lại không đồng thuận với chính sách này, họ muốn đất nước của mình tránh xa chủ nghĩa bảo hộ.

"Chúng tôi không muốn chính phủ Đức quyết định liệu một công ty thuộc sở hữu gia đình có nên được mua lại bởi một công ty Trung Quốc hay không", Friedolin Strack, giám đốc điều hành Ủy ban châu Á-Thái Bình Dương của doanh nghiệp Đức tại BDI, liên đoàn công nghiệp chính của Đức cho biết.

Thay vào đó, ông này cho rằng giải pháp nằm ở việc chính phủ phải tạo áp lực buộc Trung Quốc mở cửa thị trường của họ để tạo ra một sân chơi bình đẳng.

Song Hy