Trung Quốc đầu tư tỉ đô đánh bật vị trí bá chủ Mỹ về siêu máy tính

Một nhân viên đi gần các siêu máy tính tại Trung tâm siêu máy tính quốc gia ở Tế Nam, tỉnh Sơn Đông. Ảnh: EPA

Trung Quốc đang nhắm đến siêu máy tính mới nhất là Shuguang, tốc độ nhanh hơn khoảng 50% so với các siêu máy tính nhanh nhất hiện tại của Mỹ - theo tờ SCMP. Việc phát triển này nhằm lấy lại vị trí số 1 đã mất năm 2018 vào tay Mỹ, chấm dứt 5 năm Trung Quốc đứng đầu bảng.

Tờ báo cho hay, siêu máy tính Trung Quốc thế hệ tiếp theo này sẽ được chuyển đến Trung tâm thông tin mạng máy tính của Viện Hàn lâm Khoa học Trung Quốc ở Bắc Kinh để vào Top 500 xếp hạng toàn cầu máy tính nhanh nhất.

Khả năng sản xuất siêu máy tính hiện đại là một thước đo quan trọng của năng lực kỹ thuật ở bất kỳ quốc gia nào, bởi chúng được triển khai rộng rãi cho các nhiệm vụ, từ dự báo thời tiết đến mô hình hóa các dòng hải lưu, công nghệ năng lượng và mô phỏng các vụ nổ hạt nhân. Nhu cầu về siêu máy tính trong các ứng dụng thương mại cũng đang tăng lên do sự phát triển của trí tuệ nhân tạo.

Nhân viên làm việc trước siêu máy tính tại Trung tâm siêu máy tính quốc gia ở Tế Nam, tỉnh Sơn Đông, ngày 17.10.2018. Ảnh: EPA-EFE

Năm 2015, Tổng thống Mỹ khi đó là Barack Obama đã ký một sắc lệnh hành pháp cho phép thành lập Sáng kiến Máy tính Chiến lược Quốc gia (NSCI) để tăng tốc phát triển công nghệ điện toán exascale cho các siêu máy tính và tài trợ cho những dự án phát triển máy tính thế hệ sau của thế hệ bán dẫn hiện tại. Exascale là thuật ngữ nói đến các loại siêu máy tính có khả năng tính toán 1 tỉ tỉ phép tính/giây.

Trung Quốc và Mỹ chiếm vị trí thống trị trong lĩnh vực siêu máy tính nhanh nhất thế giới, lần lượt sở hữu 45,4% và 21,8% trên toàn cầu. Các nước tiếp theo là Nhật Bản (6,2%) và Anh (4%) - theo xếp hạng Top 500 công bố hồi tháng 11 năm ngoái.

Cuộc cạnh tranh siêu máy tính giữa Mỹ và Trung Quốc cũng thể hiện trong cuộc chiến thương mại giữa hai nước, đặc biệt là từ khi Trung Quốc tăng tốc trong lĩnh vực này.

Trung Quốc bắt đầu chế tạo siêu máy tính không dùng chất bán dẫn của Mỹ sau khi chính quyền Tổng thống Obama cấm bán chip Intel, Nvidia và AMD cao cấp cho siêu máy tính Trung Quốc vào năm 2015.

Chỉ 1 năm sau, Trung Quốc tung ra siêu máy tính Sunway TaihuLight chạy trên nền hệ điều hành Linux phát triển trong nước và một loại chip Trung Quốc tự phát triển có tên là Matrix-2000. Chiếc máy tính này lọt vào Top 500 và trở thành siêu máy tính nhanh nhất thế giới vào năm 2016.

“Mặc dù Mỹ là đối thủ cạnh tranh lớn và đã cố gắng kiềm chế Trung Quốc, nhưng nhu cầu nội bộ về năng lực siêu máy tính buộc Trung Quốc phải giải quyết các vấn đề bằng cách tự phát triển độc lập” - SCMP dẫn lời ông Cao Zhongxiong, Giám đốc điều hành nghiên cứu công nghệ mới tại Viện nghiên cứu phát triển Trung Quốc, có trụ sở tại Thâm Quyến, cho biết.

Phòng thí nghiệm khoa học và công nghệ biển quốc gia Thanh Đảo, Trung tâm siêu máy tính quốc gia Thiên Tân và Trung tâm siêu máy tính quốc gia Thâm Quyến dự kiến sẽ hoàn thành nâng cấp các máy tính exascale lần lượt vào năm 2020, 2021 và 2022. Những siêu máy tính này có thể thực hiện các phép tính nhanh hơn nhiều lần so với Summit, cỗ máy hàng đầu của Mỹ.

Ngọc Vân