Trung Quốc đang vật lộn khắc phục điểm yếu lớn nhất của tiêm kích tàng hình J-20

Tiêm kích tàng hình J-20 của Trung Quốc. Reuters

Vấn đề đó đã gây khó khăn cho ngành công nghiệp quốc phòng Trung Quốc trong một thời gian dài, và đó là một trong những vấn đề mà Bắc Kinh đang nỗ lực khắc phục.

Nhưng việc sản xuất động cơ phản lực cực kỳ phức tạp. Timothy Heath, một nhà nghiên cứu quốc tế và quốc phòng cấp cao tại tổ chức nghiên cứu Rand Corporation (Mỹ), nói với Insider rằng: “Có một vài công nghệ thực sự đang ở đỉnh cao của các ngành sản xuất – chế tạo”, và động cơ phản lực là một trong số đó.

"Những công nghệ cao cấp này rất khó để làm chủ nên rất ít quốc gia thành công. Nhiều quốc gia đã thất bại", Heath nói thêm.

Khó khăn chính nằm ở khâu luyện kim và gia công. Ví dụ, một động cơ trên máy bay dân dụng Boeing 747 có ít nhất 40.000 bộ phận. Nhiệt độ trong động cơ đó có thể lên tới 1370 độ C và cánh quạt của nó có thể quay hơn 3.000 vòng/phút trong chuyến bay kéo dài nhiều giờ.

Bản thiết kế cho một động cơ như vậy có thể được sao chép, nhưng bí mật để sản xuất và tạo hình các bộ phận kim loại có thể chịu được nhiệt độ đó và quay với tốc độ khủng khiếp như vậy trong hàng nghìn giờ - chưa kể đến các yếu tố bên ngoài như lực cản gió và ăn mòn - mà không bị nứt vỡ, không dễ tìm kiếm.

Một bất lợi khác đối với Trung Quốc là các chủ thể được giao nhiệm vụ phát triển những cỗ máy phức tạp này lại là các doanh nghiệp nhà nước (DNNN).

Nói về lịch sử, các DNNN phải vật lộn với sự đổi mới và phát triển công nghệ tiên tiến. Việc dựa vào kỹ thuật đảo ngược (sao chép) cho thấy đây là vấn đề của Trung Quốc, mặc dù chắc chắn có những ngoại lệ.

Heath nói: “Họ giỏi khi chỉ sao chép các thành phần đơn giản hơn và xây dựng những thứ đơn giản hơn. Tất cả những điều này (sao chép động cơ máy bay) đòi hỏi trình độ chuyên môn và năng lực mà các DNNN thường không giỏi lắm. Bạn phải nhận ra những hạn chế của các DNNN ở Trung Quốc khi nói đến đổi mới”.

Trung Quốc nhận thức rất rõ vấn đề động cơ máy bay của họ.

Liu Daxiang, phó giám đốc ủy ban khoa học và công nghệ của Tổng công ty công nghiệp hàng không nhà nước Trung Quốc, năm ngoái đã gọi việc phát triển động cơ phản lực trong nước là "một nhiệm vụ chính trị nghiêm túc và cấp bách" và nói rằng Trung Quốc đang phải đối mặt với một "thách thức chưa từng có”.

"Các quốc gia thành danh trong ngành hàng không đã trở nên khắt khe hơn với chúng tôi khi tiếp cận công nghệ", Liu nói và cho biết thêm rằng những nỗ lực gần đây của Mỹ nhằm hạn chế công ty viễn thông Trung Quốc Huawei "cho chúng ta biết rằng công nghệ quan trọng không thể mua được, ngay cả khi bạn chi rất nhiều tiền”.

Trong nỗ lực tiếp cận trực tiếp những bí mật về sản xuất máy bay phản lực, công ty hàng không nhà nước Trung Quốc Skyrizon, đã bị chính phủ Mỹ đưa vào danh sách đen, đã cố gắng mua cổ phần kiểm soát của Motor Sich của công ty Ukraine, một trong những nhà sản xuất động cơ trực thăng, máy bay phản lực và tên lửa lớn nhất.

Nhưng chính phủ Ukraine năm nay đã dừng thương vụ này, nhiều khả năng là do áp lực từ Mỹ.

Bất chấp thất bại, Trung Quốc đã đạt được một số tiến bộ. Các biến thể hiện đại của động cơ WS-10 đã tiến bộ đến mức một số máy bay phản lực của Trung Quốc đang được trang bị chúng, bao gồm nhiều chiếc J-20.

Các nguồn tin Trung Quốc cho biết WS-15, một động cơ được thiết kế đặc biệt cho J-20, "có thể được hoàn thiện trong vòng một hoặc hai năm" và một khi những động cơ đó được lắp đặt, J-20 sẽ "ngang hàng" với F-22 Raptor thế hệ thứ năm của Mỹ.

Nhưng nhiều thách thức vẫn còn. Sự phức tạp của vật liệu và quy trình luyện kim, chi phí thuê/mua và duy trì đội ngũ chuyên môn khoa học và gia công, và sự miễn cưỡng của các quốc gia khác trong việc hỗ trợ Trung Quốc vì lo sợ bị đánh cắp quyền sở hữu trí tuệ chỉ là một số ít trong số đó.

Trung Quốc đối mặt với tình trạng khó khăn tương tự trong việc sản xuất vi mạch và chất bán dẫn cao cấp. Bất chấp hàng trăm triệu đô la và những nỗ lực lớn của các DNNN, Trung Quốc vẫn chưa thể tạo ra chip máy tính của riêng mình.

"Lý do là một số công nghệ này cực kỳ khó thực hiện và bạn ném bao nhiêu tiền vào nó không quan trọng - nếu bạn không có sự kết hợp phù hợp giữa con người, công nghệ và kỹ năng”, ông Heath nói.

Anh Minh