Trung Quốc có thể thuê cảng đến 198 năm vì 'sai lầm' của Sri Lanka

Ngoại trưởng Sri Lanka Dinesh Gunawardena hôm 20/2 nói với Ceylon Today rằng "chính phủ tiền nhiệm đã mắc sai lầm trong thỏa thuận cảng Hambantota khi họ hủy bỏ hợp đồng thuê và cho thuê với thời hạn dài hơn là 99 năm, cộng thêm 99 năm nữa một khi giai đoạn đầu kết thúc".

Song ông không nói liệu Colombo có ý định thay đổi thỏa thuận hay không.

Cảng Hambantota có vị trí địa chiến lược quan trọng. Ảnh: AFP.

Thỏa thuận cho thuê cảng Hambantota được chính phủ Sri Lanka ký vào năm 2017 để trang trải các khoản nợ với Trung Quốc. Thỏa thuận này đã trở thành tâm điểm chú ý của quốc tế trong bối cảnh Bắc Kinh bị cáo buộc sử dụng "ngoại giao bẫy nợ" để tìm kiếm ảnh hưởng địa chính trị.

Nằm ở cực nam của Sri Lanka và nhìn ra các tuyến đường biển quan trọng ở Nam Á, cảng Hambantota có tiềm năng trở thành điểm trung chuyển hàng hải quan trọng của tàu bè đi qua Ấn Độ Dương.

Tổng thống Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa, em trai của cựu tổng thống Mahinda Rajapaksa, từng cho biết ông muốn đàm phán lại thỏa thuận với Trung Quốc, ngay sau khi ông nhậm chức vào cuối năm 2019. Song sau đó ông bác bỏ tuyên bố này.

Tuy nhiên hôm 6/2, tướng Daya Ratnayake, chủ tịch Cơ quan Quản lý Cảng Sri Lanka, nói với Ceylon Today rằng tổng thống đang xem lại thỏa thuận.

Ông cũng cho biết Sri Lanka không thu được nhiều lợi ích từ thỏa thuận và họ đã dời căn cứ hải quân của họ khỏi khu vực do Trung Quốc kiểm soát "sau nhiều cuộc thảo luận với các quan chức Trung Quốc".

"Chúng tôi đang xem xét lại kế hoạch đó ngay cả vào lúc này", ông Ratnayake được dẫn lời. "Chuyện này rất không may và một thương vụ như vậy về cảng Hambantota lẽ ra không nên được thực hiện. Nhưng quá trình thẩm định đang diễn ra".

Tổng thống Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa được cho là đang xem lại thỏa thuận cảng Hambantota. Ảnh: Xinhua.

Hôm 24/2, Trung Quốc phủ nhận việc thỏa thuận đang được đàm phán lại. Thay vào đó, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Uông Văn Bân nói rằng hoạt động của cảng đang mở rộng, bất chấp đại dịch Covid-19.

"Các báo cáo liên quan không đúng với thực tế", ông Uông nói trong cuộc họp báo thường kỳ ở Bắc Kinh.

Ông cho biết thỏa thuận đã được đàm phán trên cơ sở "bình đẳng và tự nguyện" giữa hai nước, với ý định biến cảng này thành trung tâm hậu cần, vận tải và công nghiệp ở Ấn Độ Dương.

Thương vụ cảng Hambantota là dự án trọng điểm trong Sáng kiến Vành đai và Con đường gây tranh cãi của Trung Quốc. Những người chỉ trích nói rằng thỏa thuận có thể làm trầm trọng thêm gánh nặng nợ nần của Sri Lanka, từ đó có thể đẩy Colombo vào tình thế chấp nhận các đòi hỏi mang tính địa chính trị của Bắc Kinh.

Pang Zhongying, học giả về quan hệ quốc tế tại Đại học Hải dương Trung Quốc, cho biết Bắc Kinh có thể sẽ phải đối mặt với nhiều áp lực hơn liên quan đến các hoạt động ở Sri Lanka, do sự cạnh tranh ngày càng tăng với cả Mỹ và Ấn Độ tại khu vực.

“Sri Lanka từ lâu đã là sân sau của Ấn Độ và nước này có mối quan hệ phức tạp với Ấn Độ. Và khi chính quyền Biden đẩy mạnh chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Trung Quốc có khả năng phải đối mặt với nhiều thách thức hơn nữa tại khu vực", ông nói với South China Morning Post.

Đông Phong