Trình Chính phủ phê duyệt Nghị định 'Sản xuất tại Việt Nam' trong quý 4

Ông Trần Thanh Hải, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương).

Thời gian qua, quy định về xuất xứ hàng hóa nhận được khá nhiều sự quan tâm của dư luận. Xin ông cho biết, dự thảo Nghị định "Sản xuất tại Việt Nam" sẽ có những nội dung gì nổi bật?

- Nhằm bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng trong nước, Nghị định số 43/2017/NĐ-CP ngày 14/4/2017 của Chính phủ về nhãn hàng hóa có quy định mọi tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh hàng hóa tại Việt Nam hoặc NK hàng hóa vào Việt Nam đều phải ghi nhãn cho hàng hóa, trừ một số trường hợp quy định tại khoản 2, Điều 1 của Nghị định.

Riêng về xuất xứ hàng hóa, Điều 15 Nghị định số 43/2017/NĐ-CP yêu cầu tổ chức, cá nhân sản xuất, NK tự xác định và tự ghi xuất xứ đối với hàng hóa của mình trên nguyên tắc bảo đảm trung thực, chính xác, tuân thủ các quy định của pháp luật về xuất xứ hàng hóa hoặc các hiệp định mà Việt Nam đã ký kết hoặc tham gia.

Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, hiện nay nhiều DN gặp khó khăn trong xác định nguồn gốc, xuất xứ của sản phẩm, hàng hóa lưu thông trong nước phục vụ mục đích ghi nhãn hàng hóa theo quy định tại Nghị định số 43/2017/NĐ-CP hoặc khi có yêu cầu kiểm tra, chứng minh xuất xứ hàng hóa của các cơ quan quản lý nhà nước. Hơn nữa, việc thiếu vắng quy định về bộ tiêu chí để xác định nguồn gốc, xuất xứ hàng hóa cũng gây khó khăn cho chính các cơ quan chức năng trong việc kiểm tra, xác định nguồn gốc cũng như việc tuân thủ quy định của các thương nhân.

Vì vậy, dự thảo Nghị định “Sản xuất tại Việt Nam” Bộ Công Thương đề xuất quy định các tiêu chí giúp DN cũng như các cơ quan chức năng có thể làm căn cứ xác định và phương thức thể hiện một hàng hóa nào đó là “Sản phẩm của Việt Nam” hoặc “Sản xuất tại Việt Nam” khi lưu thông trên thị trường nội địa. Bên cạnh đó, quy định phương thức thể hiện nguồn gốc hàng hóa trong trường hợp cá nhân, tổ chức không chắc chắn về xuất xứ Việt Nam.

Tại sao phải xây dựng một Nghị định mới cho vấn đề này mà không bổ sung, chỉnh sửa những quy định hiện hành, thưa ông?

- Cho tới nay, Việt Nam đã ban hành nhiều văn bản quy định về xuất xứ hàng hóa, trong đó có việc như thế nào thì một sản phẩm được coi là có xuất xứ Việt Nam. Tuy nhiên, các quy định này mới chỉ áp dụng cho hàng XK và hàng NK, giúp hàng hóa được hưởng ưu đãi thuế NK theo cam kết tại các FTA hoặc phục vụ các mục tiêu khác của quản lý ngoại thương.

Việc sửa đổi các văn bản quy phạm hiện nay quy định về quy tắc xuất xứ đối với hàng hóa XK, NK là không có cơ sở pháp lý để áp dụng cho hàng hóa lưu thông trong nước. Hơn nữa, các văn bản quy định về quy tắc xuất xứ cho hàng hóa XK, NK thực hiện các Hiệp định thương mại tự do (FTA) của Việt Nam đều ở cấp Thông tư của Bộ trưởng Bộ Công Thương. Nếu xây dựng và ban hành văn bản “Sản xuất tại Việt Nam” ở cấp Thông tư thì sẽ gặp một số bất cập khi thực hiện.

Ông có thể chia sẻ rõ hơn về lộ trình xây dựng Nghị định “Sản xuất tại Việt Nam” cũng như việc triển khai thực hiện khi Nghị định được ban hành nhằm tạo thuận lợi tối đa cho DN?

- Hiện nay, Bộ Công Thương đang hoàn thiện Đề nghị xây dựng Nghị định “Sản xuất tại Việt Nam”, dự kiến trình Chính phủ phê duyệt trong quý 4/2020.

Dự thảo Nghị định “Sản xuất tại Việt Nam” sẽ không tạo thêm thủ tục hành chính mới cho DN. Quản lý việc xác định và thể hiện sản phẩm, hàng hóa của Việt Nam hoặc sản xuất tại Việt Nam trên hàng hóa, bao bì hàng hóa, chứng từ thương mại liên quan... theo nguyên tắc tự nguyện, tự kê khai và tự chịu trách nhiệm. Trong trường hợp các cá nhân, tổ chức muốn thể hiện hàng hóa “Sản xuất tại Việt Nam” hoặc là “Sản phẩm của Việt Nam” trên hàng hóa, bao bì hàng hóa hoặc các chứng từ liên quan khác thì hàng hóa đó bắt buộc phải đáp ứng tiêu chí và phải chứng minh việc đáp ứng tiêu chí đó khi được yêu cầu.

Trong trường hợp không chắc chắn về xuất xứ Việt Nam, cá nhân, tổ chức có thể lựa chọn thể hiện nguồn gốc hàng hóa theo cách khách trên nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa và các chứng từ liên quan khác.

Về tổ chức thực hiện, Bộ Công Thương sẽ là cơ quan nhà nước chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành liên quan như Bộ Khoa học và Công nghệ,... để thực hiện Nghị định.

Xin cảm ơn ông!

Thanh Nguyễn