Triều đại Gaddafi mới ở Libya, Nga xóa cờ Mỹ-phương Tây?
Khi Moscow giúp đưa Saif al-Islam Gaddafi trở lại đời sống chính trị Libya thì cũng đồng nghĩa chính thức xóa ván cờ của Washington và đồng minh...
Bởi Saif từng được coi là nhà chính trị cấp tiến có thể đưa đất nước Libya sang một giai đoạn phát triển mới, khi ông ta đứng về phe cải cách và sẵn sàng đối đầu với cha mình để thúc đẩy phát triển kinh tế tư nhân Libya và hạn chế kiểm soát truyền thông.
Theo nhận định của BBC, nếu như không có cuộc nổi dậy năm 2011 của các bộ tộc ở miền Tây chống lại chính phủ, có thể đất nước Libya sẽ có hướng phát triển khác và Saif sẽ là nhân vật trung tâm của một nền chính trị mới tại Libya.
Trong khi đó, cả lực lượng đang kiểm soát miền đông Libya và chính phủ Đoàn kết Quốc gia Libya được phương Tây chống lưng đang kiểm soát miền tây Libya đều không đủ uy tín để có thể trở thành trung tâm đoàn kết quốc gia Libya.
Còn với Moscow, cả hai lực lượng này dù thân Nga hay thân Mỹ cũng đều có những rào cản cho việc đặt niềm tin chiến lược, bởi đó đều là lực lượng chống Gaddafi và đều từng được phương Tây chống lưng.
Họ tìm đến Nga chỉ vì thất vọng với phương Tây, còn Nga kết nối với họ vì điều đó giúp Nga được hái quả ngọt tại Libya. Tuy nhiên để tạo một thế cờ mới thì đó chưa phải là những nhân tố thực sự đáng tin cậy, vì vậy Nga chọn Saif al-Islam Gaddafi.
Tất cả các lực lượng chính tại Libya hiện nay đều từng được phương Tây chống lưng
Thứ hai, với phản ứng của phương Tây. Dù là "tội phạm" song Saif al-Islam được cho là không gặp phản ứng quá bất lợi từ các cường quốc phương Tây, nếu "Thái tử nhà Gaddafi" trở lại chính trường Libya giữa thời hỗn loạn.
Còn nhớ dịp kỷ niệm tròn 6 năm nổ ra cuộc nội chiến Libya, ngày 15/2/2017, Tạp chí Foreign Policy Journal (FPJ) chuyên phân tích về chính sách đối ngoại của Mỹ, đã nhận định Saif là người duy nhất giúp phương Tây không mất vị thế tại Libya.
Bởi lẽ, trước khi nổ ra cuộc nội chiến, chế độ Gaddafi đã hợp tác rất tốt với CIA và các cơ quan tình báo phương Tây trong việc tấn công tiêu diệt các nhóm khủng bố trong khu vực - Gaddafi được xem là kẻ thù trực diện của Al-Qaeda.
Sự hợp tác đó đã giúp cho Mỹ và Libya ổn định được khu vực Bắc Phi và kiểm soát được lượng người di cư vào châu Âu. Trong khi hiện nay vấn đề dân di cư vẫn là ác mộng với phương Tây, nhất là EU.
Bên cạnh đó là tư tưởng và hành động của Saif trước khi chế độ Gaddafi bị lật đổ khiến ông ta được xem là người có thể trung hòa ảnh hưởng từ cả phương Tây lẫn hiệu ứng chính trị trong nước, trong đó có cả lực lượng đã vấy máu Gaddafi.
Saif từng được xem là người thừa kế sự nghiệp của cha mình trong việc quản lý và lãnh đạo đất nước, do vậy dù không có vị trí chính thức trong chính phủ Libya, nhưng ông ta luôn được coi là người có ảnh hưởng nhất với nhà lãnh đạo Gaddafi.
Saif đã tham gia vào các cuộc đàm phán dẫn đến việc chế độ Gaddafi từ bỏ chương trình vũ khí hạt nhân. Saif là nhân vật trung gian giúp giải thoát cho 6 bác sĩ Bungari bị buộc tội làm lây nhiễm HIV cho nhiều trẻ em ở Libya.
Saif đã tham gia thương lượng bồi thường các cho gia đình của những nạn nhân trong vụ khủng bố trên chuyến bay 103 của hãng Pan Am bị đánh bom và nổ tung trên bầu trời ở Lockerbie, Scotland, năm 1988.
Dường như nước cờ của Moscow là khả dĩ nhất giúp Libya có hòa bình sau nhiều năm hỗn loạn
Kết quả là sau các thỏa thuận ấy, những biện pháp trừng phạt về cả chính trị và kinh tế của quốc tế nhằm vào chế độ Gaddafi đã được dỡ bỏ, giúp cho Libya có điều kiện bắt tay vào một kỷ nguyên của sự đổi thay.
Trong tình hình Libya hiện nay, với Mỹ-phương Tây và những thực thể góp công phá nát Libya nhưng thất bại thảm hại trong việc tạo ra một bàn cờ chính trị mới tại quốc gia bắc Phi này, thì Saif al-Islam Gaddafi xuất hiện là "phúc chứ không phải họa".
Với thực thế như vậy, nước đi của Nga tưởng mạo hiểm lại trở nên rất chắc chắn và có nhiều công lực. Do vậy, Moscow đã chọn ủng hộ cơ chế mà Mỹ và phương Tây đã tạo ra cho ván cờ Libya, vì điều đó nâng cao xác suất thành công cho Moscow.
Chỉ có điều khi Moscow giúp đưa Saif al-Islam Gaddafi trở lại đời sống chính trị Libya thì cũng đồng nghĩa chính thức xóa ván cờ của Washington và các đồng minh đã tạo ra tại Libya trong hơn 7 năm qua. Một điều quá trớ trêu!
