Triển vọng hòa đàm tại Afghanistan trở nên mù mịt

Ngày 7-4, Reuters đưa tin, lực lượng Taliban cáo buộc chính phủ của Tổng thống Afghanistan Ashraf Ghani luôn “viện cớ” để trì hoãn việc phóng thích một số tù binh như một phần của biện pháp xây dựng lòng tin. Viết trên trang mạng xã hội Twitter, phát ngôn viên của Taliban Suhail Shaheen tuyên bố các nhà đàm phán của lực lượng này sẽ không tham gia "các cuộc họp vô ích". Trong khi đó, người phát ngôn của Hội đồng An ninh quốc gia Afghanistan Javid Faisa cho biết chính phủ nước này sẽ vẫn duy trì kế hoạch phóng thích tù nhân, đồng thời nhấn mạnh Kabul “đề nghị Taliban không hủy hoại tiến trình này bằng cách viện đủ lý do”.

Theo thỏa thuận hòa bình mà Mỹ đạt được với Taliban hồi cuối tháng 2 vừa qua, phía Mỹ bảo đảm với Taliban về việc trả tự do cho 5.000 phiến quân đang bị giam giữ trong các nhà tù của Chính phủ Afghanistan. Đổi lại, lực lượng Taliban đồng ý trả tự do cho khoảng 1.000 người Afghanistan đang bị phía này bắt giữ. AFP cho biết, Chính phủ Afghanistan và lực lượng Taliban đã tổ chức các cuộc đàm phán về vấn đề trao đổi tù nhân từ hồi tuần trước tại thủ đô Kabul. Ông Matin Bek, một thành viên trong phái đoàn đàm phán của Chính phủ Afghanistan cho biết lý do Kabul trì hoãn việc phóng thích tù nhân là bởi phía Taliban yêu cầu trả tự do cho 15 “chỉ huy cấp cao”. “Chúng tôi không thể phóng thích những kẻ đã giết hại người dân của mình. Chúng tôi không thể để họ quay trở lại chiến trường và chiếm đóng toàn bộ một tỉnh của chúng tôi”, AFP dẫn lời ông Matin Bek. Cũng theo ông Matin Bek, Chính phủ Afghanistan sẵn sàng phóng thích tới 400 tù nhân Taliban “có nguy cơ đe dọa thấp” trong lần trao đổi đầu tiên như là một cử chỉ thiện chí để lực lượng này “giảm đáng kể” các hành động bạo lực. Tuy nhiên, phía Taliban đã khước từ đề xuất của Chính phủ Afghanistan, cho rằng điều này đi ngược lại thỏa thuận hòa bình đã ký với Mỹ.

Cho dù việc Mỹ và lực lượng Taliban ký kết thỏa thuận hòa bình được kỳ vọng là bước đi quan trọng đầu tiên hướng tới hòa bình lâu dài tại Afghanistan, tiến trình hòa bình tại quốc gia Tây Nam Á có thuận lợi hay không lại phụ thuộc rất nhiều vào các kết quả đàm phán giữa lực lượng Taliban và chính quyền Kabul. Nói cách khác, sẽ chưa thể có hòa bình thực sự nếu không có đối thoại và hòa giải chính trị ở Afghanistan, bất kể lực lượng Mỹ có rút khỏi quốc gia này hay không. Việc trao đổi tù nhân được xem là điều kiện tiên quyết mở đường cho các cuộc hòa đàm giữa Chính phủ Afghanistan và lực lượng Taliban. Thế nhưng, mâu thuẫn về vấn đề trao đổi tù binh giờ đây đang khiến triển vọng đàm phán hòa bình giữa đôi bên trở nên mù mịt.

Lực lượng an ninh Afghanistan được triển khai gần hiện trường vụ tấn công nhằm vào đền thờ đạo Sikh-Hindu ngày 25-3. Ảnh: AFP.

Trong khi đó, thời gian vừa qua, tình trạng bạo lực tại Afghanistan tiếp tục leo thang. Ngày 7-4, Tân Hoa xã cho biết các lực lượng an ninh Afghanistan đã tiêu diệt đối tượng Ansarullah Gajar, một chỉ huy cấp cao của Taliban cùng nhiều tay súng sau khi đập tan một âm mưu tấn công của nhóm phiến quân này nhằm vào tỉnh Takhar ở miền Bắc Afghanistan. Đó là còn chưa kể tới việc tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng đang dần trở thành một mối đe dọa kinh hoàng tại khu vực miền Đông Afghanistan với “vòi bạch tuộc” vươn ra khắp cả nước, kể cả thủ đô Kabul. Theo tờ The New York Times, một trong những mục đích của IS hiện nay là chiếm đóng lãnh thổ tại Afghanistan cũng như tại khu vực Nam và Trung Á, tìm cách thành lập cái gọi là “Vương quốc Hồi giáo” (caliphate) tại đây gần giống như phiên bản caliphate trước đó tại Trung Đông. Gần đây nhất, IS đã lên tiếng thừa nhận thực hiện vụ tấn công nhằm vào đền thờ đạo Sikh-Hindu tại trung tâm thủ đô Kabul ngày 25-3 vừa qua, khiến 25 người thiệt mạng.

VŨ HOÀNG