Triển lãm 'sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người' không phù hợp với truyền thống văn hóa của người Việt

Một hiện vật trong triển lãm: Người đàn ông trong tư thế vận động, hình thể hoàn chỉnh. Ảnh: Internet

Triển lãm trưng bày 137 mẫu vật cơ thể người thật (gồm 11 bộ mẫu vật toàn thân và 126 bộ mẫu vật là các bộ phận trên cơ thể người), đã được nhựa hóa bởi công nghệ Plastination trong bảo tồn xác người.

Người xem có thể hiểu được và khám phá những điều mà cơ thể con người chịu ảnh hưởng bởi cuộc sống hiện đại và lối sống thiếu lành mạnh thông qua 8 chủ đề: hệ cơ, hệ xương, hệ hô hấp, hệ tiêu hóa, hệ tuần hoàn, hệ thần kinh, hệ sinh sản, hệ tuần hoàn sơ sinh.
Tuy nhiên, những mẫu vật về đầu người, nội tạng... của người tại triển lãm đang gây ra tranh luận với nhiều ý kiến phản đối rất gay gắt.

Triển lãm “Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người” lần đầu tiên diễn ra tại TPHCM, thu hút sự quan tâm của dư luận. Nhiều người xem triển lãm chia sẻ sự ám ảnh với các mẫu vật thật từ chính con người bị cắt, tách ra nhiều phần. Họ cho rằng triển lãm lại lấy xác người để làm thương mại khi tiền vé vào cổng cao nhất là 200.000đ. Triển lãm này phi nhân tính, phi mỹ thuật và việc Sở VH-TT TPHCM cấp phép cho triển lãm là “không thể chấp nhận được”.

Tối 6/7, Sở Văn hóa - thể thao TP.HCM đã có văn bản đề nghị Chi nhánh Công ty CP dịch vụ và thương mại Khai Thiên - Big Bang tạm dừng hoạt động trưng bày mô hình cấu trúc cơ thể người bắt đầu từ ngày 7/7, trong thời gian chờ các cơ quan chức năng xem xét. Văn bản cũng nêu rõ, Sở Văn hóa - Thể thao TP.HCM sau khi có ý kiến của các cơ quan chức năng "sẽ thông báo cụ thể".

Theo Sở Văn hóa - Thể thao TPHCM, qua kiểm tra thực tế và kết quả làm việc ngày 5/7 giữa Sở này với Thanh tra Sở Y tế, Trung tâm pháp y TP.HCM, Nhà văn hóa Thanh niên, Ban giám đốc Công ty CP dịch vụ và thương mại Khai Thiên – Big Bang (đơn vị đề nghị xin tổ chức trưng bày) và các đối tác Hàn Quốc (đơn vị phối hợp tổ chức trưng bày), Sở phát hiện một số sai phạm. Đó là, đơn vị tổ chức trưng bày thông tin không đúng thời gian triển lãm đến công chúng, kéo dài từ 21-6-2018 đến ngày 31-12-2018 trong khi đơn xin phép tổ chức trưng bày "mô hình cấu trúc cơ thể người" là từ ngày 1-11-2017 đến 1-9-2018. Ngoài ra, chất liệu mẫu vật cơ thể người trưng bày là cơ thể người được nhựa hóa không đúng theo đơn đề nghị là chất liệu nhựa.

Ngoài việc tạm ngừng mở cửa triển lãm từ 7/7, Sở Văn hóa Thể Thao TPHCM cũng yêu cầu đơn vị xin tổ chức trưng bày cung cấp kế hoạch tổ chức, hồ sơ pháp lý, nguồn gốc, lý lịch, chất liệu cụ thể những vật mẫu từ nước ngoài (Hàn Quốc) vào Việt Nam và các văn bản của cơ quan chức năng cấp như: Hải quan, Bộ Y tế để báo cáo xin ý kiến Bộ VHTTDL, Cục Mỹ thuật, nhiếp ảnh và triển lãm; Bộ Y tế và Thường trực UBND TP.HCM.

Từ vụ triển lãm này đã bộ lộ lỗ hổng, bất cập về quản lý hoạt động triển lãm. Bất cập là do thiếu nghị định quản lý triển lãm. Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm đã từ chối cấp phép triển lãm này tại Hà Nội. Tuy nhiên, sau khi bị từ chối cấp phép tại Hà Nội, triển lãm này vẫn diễn ra tại TPHCM (giấy phép tổ chức triển lãm do Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM cấp).

Hiện nay, mới chỉ có nghị định quản lý các hoạt động mỹ thuật, nhiếp ảnh; còn nghị định quản lý triển lãm thì chưa có. Trong khi đó, các triển lãm có tính thương mại, hội chợ được thực hiện, điều chỉnh theo Luật Thương mại. Đây chính là nguyên nhân khiến cho những triển lãm như ‘Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người’ chưa có văn bản điều chỉnh và gây ra những tranh luận trái chiều trong thời gian gần đây.

Về phía đơn vị cấp phép, ông Võ Trọng Nam - Phó Giám đốc Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM lý giải rằng, do nội dung triển lãm không thuộc danh mục cấm nên Sở đã cấp phép tổ chức. Trong giấy phép ghi rõ, chất liệu của các mẫu vật trưng bày là nhựa, không phải là những mẫu vật cơ thể người thật được xử lý bằng phương pháp nhựa hóa (như Ban tổ chức giới thiệu tới công chúng). Sở đã yêu cầu đơn vị tổ chức bổ sung hồ sơ, làm rõ vấn đề trên, từ đó sẽ có hướng xử lý cụ thể.

Theo ông Vi Kiến Thành - Cục trưởng Cục Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, về phân cấp quản lý, việc Sở Văn hóa và Thể thao TPHCM cấp phép tổ chức triển lãm “Sự bí ẩn đặc biệt của cơ thể người” là không sai. Tuy nhiên, với những triển lãm có nội dung nhạy cảm như thế này, cần có một hội đồng chuyên môn bao gồm những chuyên gia y khoa để thẩm định hồ sơ. Triển lãm nội tạng và cơ thể người không phù hợp với truyền thống văn hóa của người Việt, đặc biệt là việc trưng bày đại trà và dự kiến kéo dài tới nửa năm. Trên thế giới, những triển lãm như vậy cũng vấp phải phản ứng dữ dội.

Vũ Xuân Bân |