Triển lãm ảnh đặc biệt về Hà Nội thời kháng chiến chống Mỹ 1967-1975

Thomas Billhardt là một trong những nhiếp ảnh gia đặc biệt nhất của Cộng hòa Dân chủ Đức. Những bức ảnh về chiến tranh Việt Nam cuối thập kỷ 1960 đã khiến ông nổi tiếng khắp thế giới. Ông là người đầu tiên ghi lại nỗi kinh hoàng của cuộc chiến này trên các khuôn mặt trẻ thơ.

Từ năm 1962 đến 1975, Thomas Billhardt đã đến Việt Nam 6 lần, và trở lại sau đó 6 lần nữa. Những bức ảnh chụp trong các chuyến đi này được xuất bản trong bốn cuốn sách ảnh: “Những phi công mặc pyjama” (1968), “Khát vọng hòa bình: Việt Nam” (1973), “Hà Nội -Những ngày trước hòa bình” (1973) và “Những gương mặt Việt Nam” (1978).

Và trong năm 2020 này, cuốn sách ảnh cùng tên với triển lãm vừa được Nhã Nam xuất bản. Thomas Billhardt dùng từ “chân thực” để mô tả ảnh của mình nhằm nhấn mạnh tính độc lập trong cương vị nghệ sĩ, người đi tìm những hình ảnh trần trụi, không thiên vị của sự vật, hiện tượng.

Nhiếp ảnh giả nổi tiếng người Đức Thomas Billhardt

Khi ông bấm máy, những gì xuất hiện trước ống kính phải là thứ đáng được lưu giữ, không chỉ vì thời đó phim âm bản rất đắt đỏ mà còn vì ông tác nghiệp tại không gian công cộng. Thứ mà ông cố gắng ghi lại là những khoảnh khắc không thể tái hiện, là những hình ảnh xác thực và chân thành, như một khuôn mặt đẹp trong thế giới xám xịt, một nụ cười ngây thơ trong bối cảnh khắc nghiệt và hăm dọa, một cảnh nên thơ thường nhật khiến ta quên đi nỗi sợ và chiến tranh, đem đến cho ta hy vọng vào trạng thái bình thường hòa bình.

Là một nhiếp ảnh gia, ông tìm kiếm những khoảnh khắc thuần khiết, những mặt người trước khi họ nhận ra rằng mình sẽ bị ghi hình. Đó là khoảnh khắc trước khi họ kịp phản ứng và cố gắng kiểm soát vẻ bề ngoài của mình.

Việc nắm bắt được khoảnh khắc ấy tạo ra không khí thân mật và ấm áp trong ảnh của ông, tạo sự thấu cảm của người xem. Cả đời Thomas Billhardt trung thành với chính mình. Ông là người thăm dò các vùng nghèo đói và khủng hoảng trên thế giới với đầu óc tỉnh táo và nghiêm cẩn. Người chuyển tải thông điệp của ngôn ngữ nhiếp ảnh Thomas Billhardt luôn luôn là trẻ em.

Gương mặt trẻ thơ nơi hầm trú ẩn

"Hà Nội 1967 -1975" qua ống kính của Thomas là niềm vui đón đứa trẻ chào đời trong thời chiến, là những hầm trú bom chằng chịt trên hè phố, là những phố xá vắng bóng người, là những dáng người lầm lụi trong mưa, là hình ảnh những phi công Mỹ nhận thư nhà trong trại giam, là những gương mặt trẻ thơ trong sáng, là những niềm vui và nỗi buồn nhỏ bé của người dân Hà Nội suốt dọc dài cuộc chiến.

"Ảnh của Thomas là những khoảnh khắc không thể tái hiện, là những hình ảnh xác thực và chân thành, như một khuôn mặt đẹp trong thế giới xám xịt, một nụ cười ngây thơ trong bối cảnh khắc nghiệt và hăm dọa, một cảnh nên thơ thường nhật khiến ta quên đi nỗi sợ và chiến tranh, đem đến cho ta hy vọng vào trạng thái bình thường hòa bình"- ông Wilfried Eckstein, Viện trưởng Viện Goethe đã viết về triển lãm.

Và Hà Nội của Thomas Billhardt là "một vùng kí ức Hà Nội đủ đầy", một bản trường ca tỉ mẩn vẽ nên cuộc sống bộn bề gian khổ nhưng đầy yêu thương", nhà văn Đỗ Phấn viết.

Triển lãm ảnh "Hà Nội 1967-1975" sẽ diễn ra từ ngày 3/10 tới ngày 15/ 11 tại cả hai không gian triển lãm của Manzi, 14 Phan Huy Ích và số 2 Ngõ Hàng Bún. Cuốn sách ảnh Hà Nội 1967-1975 cũng sẽ được Viện Goethe và Nhã Nam xuất bản trong cùng thời gian. Sự kiện trò chuyện với nghệ sĩ và ra mắt sách, trình chiếu phim sẽ được tổ chức vào giữa tháng 10.

Hương Thủy