Triển khai điều trị ARV qua bảo hiểm Y tế: Góp phần giảm gánh nặng tài chính

TS Hoàng Đình Cảnh, Phó Cục trưởng Cục Phòng chống HIV- AIDS.

PV: Xin ông cho biết lợi ích của điều trị ARV ở người nhiễm HIV/AIDS?

TS Hoàng Đình Cảnh: Điều trị ARV giúp mang lại sức khỏe, giảm tử vong, nâng cao tuổi thọ cho người nhiễm HIV. Điều trị ARV cũng giúp giảm lây truyền HIV, do khi điều trị bằng thuốc ARV số lượng vi rút HIV trong máu của người nhiễm HIV giảm xuống mức thấp. Khoa học đã chứng minh khi tải lượng vi rút dưới ngưỡng phát hiện tức dưới 200 bản sao/ml máu sẽ không có lây truyền HIV qua quan hệ tình dục. Đặc biệt, với phụ nữ mang thai bị nhiễm HIV nếu được điều trị ARV sớm thì có đến 98% trẻ em sinh ra không bị nhiễm HIV. Điều trị ARV sớm còn đem lại lợi ích kinh tế cho bệnh nhân và xã hội.

PV: Thưa ông, việc điều trị ARV thông qua BHYT có ý nghĩa như thế nào đối với ngành y tế nói chung và công cuộc phòng, chống HIV/AIDS Việt Nam nói riêng trong bối ảnh hiện nay?

- TS Hoàng Đình Cảnh: Việc điều trị ARV đã triển khai tại Việt Nam hơn 10 năm nay, hầu hết từ nguồn tài trợ quốc tế. Hiện nay, có trên 115 nghìn người nhiễm HIV đang được điều trị ARV và con số này sẽ ngày một tăng.Trong khi đó, nguồn viện trợ giảm dần và kết thúc trong năm 2018.Trước bối cảnh đó, Chính phủ đã chủ trương sử dụng nguồn BHYT hỗ trợ và chỉ đạo các địa phương phải đảm bảo 100% người nhiễm có thẻ BHYT. Người nhiễm HIV thuộc rất nhiều các đối tượng khác nhau và sẽ tham gia BHYT theo các nhóm đối tượng đã quy định trong Luật BHYT. Tuy nhiên, phần đông người nhiễm HIV thuộc nhóm người không được hỗ trợ của Nhà nước mà phải tham gia BHYT theo hộ gia đình. Các địa phương cân đối kinh phí hỗ trợ cho những đối tượng thuộc hộ cận nghèo, khó khăn để đảm bảo 100% người nhiễm có thẻ BHYT.

Với chủ trương BHYT toàn dân thì việc điều trị ARV thông qua BHYT sẽ khuyến khích mọi người tham gia, trong đó bao gồm cả người nhiễm HIV vì BHYT không chỉ phục vụ khám điều trị HIV/AIDS hay cấp thuốc ARV mà còn để khám và chữa các bệnh khác.

Điều trị ARV là điều trị liên tục và suốt đời nếu không tham gia BHYT người nhiễm HIV sẽ phải chi trả khoản kinh phí lớn hàng năm.Vì vậy, điều trị ARV thông qua BHYT sẽ là nguồn tài chính bền vững để người nhiễm HIV tiếp tục được điều trị với chi phí hợp lý và phù hợp với hầu hết người dân Việt Nam.

Triển khai điều trị ARV qua thẻ bảo hiểm y tế nhằm giảm gánh nặng tài chính với người nhiễm HIV/AIDS.

PV: Hiện nay, việc chi trả thuốc ARV qua BHYT cho người nhiễm HIV được thực hiện ra sao, thưa ông?

TS Hoàng Đình Cảnh: Theo quy định của Luật BHYT năm 2008, người tham gia BHYT phải đồng chi trả chi phí khám chữa bệnh tùy theo các nhóm đối tượng tham gia BHYT. Do đó, người nhiễm HIV có thẻ BHYT có trách nhiệm cùng chi trả tiền thuốc ARV theo quy định. Tuy nhiên, việc cùng chi trả là rất khó khăn cho người nhiễm HIV. Hầu hết bệnh nhân HIV/AIDS đều ở mức thu nhập thấp. Điều trị ARV là điều trị liên tục và suốt đời. Đây là một thách thức lớn cho bệnh nhân. Bên cạnh đó trong bối cảnh còn nhiều nguồn thuốc hỗ trợ miễn phí và để tiếp cận công bằng giữa các nhóm bệnh nhân có thẻ BHYT và không có thẻ BHYT, Thủ tướng Chính phủ đã có Quyết định 2188 ngày 15/11/2016 quy định các địa phương đảm bảo các nguồn ngân sách cho hỗ trợ phần cùng chi trả thuốc ARV.

Giải pháp hỗ trợ đồng chi trả thuốc ARV BHYT, Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã có công văn hướng dẫn các tỉnh, thành phố xây dựng kế hoạch đảm bảo kinh phí mua thẻ BHYT và hỗ trợ đồng chi trả thuốc ARV giai đoạn 2018-2020. Hiện nay đã có 35/63 tỉnh thành phố được cấp thẩm quyền phê duyệt kế hoạch hỗ trợ mua thẻ (gần 30.000 thẻ đã được mua và cấp cho người nhiễm HIV). 18/63 tỉnh thành phố phê duyệt ngân sách cho hỗ trợ đồng chi trả thuốc ARV. Cục Phòng, chống HIV/AIDS đã đề xuất và được Quỹ toàn cầu phê duyệt hỗ trợ mua thẻ BHYT và đồng chi trả thuốc ARV cho 32 tỉnh dự án và 16 tỉnh ngoài dự án trong giai đoạn 2019-2020.

PV: Xin ông cho biết các giải pháp giúp tăng độ bao phủ người nhiễm HIV có thẻ BHYT?

TS Hoàng Đình Cảnh: Theo tổng hợp từ các tỉnh, thành phố, tỷ lệ bệnh nhân điều trị ARV có thẻ BHYT tăng lên nhanh chóng từ 30% (2015) lên 90% hiện nay. Nhiều tỉnh, thành phố đạt 100% bệnh nhân đang điều trị ARV có thẻ BHYT.

Có được kết hết sức quả ngoạn mục trên là nhờ có sự chỉ đạo từ Trung ương đến địa phương và hàng loạt các giải pháp đồng bộ như: Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 2188/QĐ-TTg về thanh toán thuốc ARV và hỗ trợ người sử dụng thuốc ARV từ nguồn BHYT vào cuối năm 2016. Theo đó, quy định trách nhiệm của UBND tỉnh, thành phố bố trí kinh phí mua thẻ BHYT cho 100% người nhiễm HIV. Đây là văn bản quan trọng tác động đến việc tăng nhanh tỷ lệ người nhiễm có thẻ BHYT.

Bộ Y tế đã hướng dẫn, phổ biến và hỗ trợ các địa phương vận động nguồn ngân sách địa phương và các nguồn chương trình, dự án cho hỗ trợ mua thẻ BHYT cho người nhiễm HIV. Đồng thời, các cơ sở điều trị đã rất tích cực tư vấn, truyền thông và hỗ trợ người nhiễm HIV tự nguyện tham gia BHYT.Cơ chế tham gia BHYT cho người nhiễm HIV không có giấy tờ tùy thân đã được giải quyết thông qua hình thức phát hành thẻ BHYT có ảnh rất tiện lợi.

PV: Xin ông cho biết tiến độ cung ứng thuốc ARV từ nguồn BHYT điều trị HIV/AIDS? Và thời điểm chính thức người nhiễm HIV nhận thuốc ARV qua BHYT?

TS Hoàng Đình Cảnh: Cung ứng thuốc ARV được hiểu là một chuỗi hoạt động bao gồm: Xác định nhu cầu, đấu thầu mua thuốc, cung ứng thuốc đến cơ sở điều trị, sử dụng thuốc, thanh quyết toán. Các hoạt động này đòi hỏi phải liên hoàn, không được ngắt quãng, vì vậy, đây là thách thức lớn đối với các đơn vị y tế trên toàn quốc.

Phác đồ ARV được lựa chọn để mua bằng quỹ BHYT là phác đồ bậc 1, với những thuốc thông dụng và có sẵn ở Việt Nam. Bộ Y tế đã hướng dẫn, đôn đốc các tỉnh tính toán nhu cầu thuốc ARV BHYT cho năm 2019 để Trung tâm mua sắm tập trung thuốc Quốc gia triển khai mua sắm và sử dụng tại 188 cơ sở điều trị. Trung tâm mua sắm tập trung thuốc quốc gia làm đầu mối tổ chức đấu thầu thuốc ARV với kết quả tốt, giá cạnh tranh. Thỏa thuận khung đã được ký với Nhà cung cấp, giao hàng cho các cơ sở điều trị trong tháng 2/2019, theo đúng tiến độ dự kiến.

Sau một thời gian nỗ lực, khẩn trương chuẩn bị cho sự chuyển đổi nguồn thuốc, đến giờ phút này, Cục Phòng chống HIV/AIDS có thể khẳng định những viên thuốc ARV đầu tiên từ nguồn BHYT sẽ đến tay người nhiễm trong những ngày đầu tháng 3 năm 2019 này.

Xin chân thành cảm ơn ông!

Minh Khuê