Treo thưởng để bắt tội phạm: Ở nước ngoài phổ biến!

Treo thưởng khi người dân cung cấp các thông tin có giá trị trong các vụ án nghiêm trọng được coi là một công cụ hiệu quả để giúp các lực lượng thực thi pháp luật nhanh chóng phá án.

FBI treo thưởng 2,3 tỉ để bắt tội phạm truy nã

Từ năm 1950, Cục Điều tra Liên bang Mỹ (FBI) đã lập ra chương trình “Mười đối tượng bị truy nã gắt gao nhất”, treo thưởng lên tới 100.000 USD (2,3 tỉ đồng) cho ai cung cấp thông tin giúp FBI bắt được những tên tội phạm này. Tới nay, 524 đối tượng đã bị liệt vào danh sách trên, trong đó FBI bắt được 162 trường hợp nhờ thông tin do người dân cung cấp.

Hàng loạt khoản thưởng khác (thường 5.000-50.000 USD) cũng được FBI đưa ra để khuyến khích người dân cung cấp thông tin về các tội phạm nguy hiểm. Một trong số đó là khoản thưởng 30.000 USD (0,69 tỉ đồng) cho thông tin về đối tượng Phạm Tiến Hùng, nghi phạm gốc Việt trong vụ “giết người theo kiểu hành quyết” cách đây 30 năm ở bang Massachusetts. Đặc biệt, tiền thưởng cho thông tin về nghi phạm đặt bom bên ngoài điện Capitol hồi tháng 1 được FBI nâng lên mức 100.000 USD.

Cảnh sát Philippines trao thưởng cho một trong bốn nguồn tin giúp tiêu diệt bảy tên khủng bố. Ảnh: PNA (Philippines)

Theo Đạo luật Yêu nước Mỹ (năm 2001), Bộ Ngoại giao Mỹ có quyền treo thưởng đối với thông tin quan trọng liên quan tới các vụ khủng bố, buôn lậu ma túy, phạm tội có tổ chức xuyên quốc gia… Trừ một số trường hợp đặc biệt, các khoản thưởng sẽ không vượt quá 25 triệu USD (hơn 576,6 tỉ đồng), trong đó các khoản thưởng lớn hơn 100.000 USD phải do đích thân ngoại trưởng phê duyệt.

Tại Anh, một “ma trận” các hình thức phạm tội và mức độ nghiêm trọng được lập ra để xác định mức thưởng cho người chỉ điểm, theo một báo cáo của Ủy ban châu Âu năm 2015. Ví dụ như 50.000 bảng Anh (hơn 1,6 tỉ đồng) là số tiền cảnh sát London hứa thưởng cho người cung cấp thông tin có giá trị về Shane O’Brien - một trong những đối tượng truy nã nguy hiểm nhất ở Anh.

Tuy nhiên, hãng luật Sydney Criminal Lawyers (Úc) cho biết trong số những người cung cấp thông tin liên quan tới các vụ án được treo thưởng tại Anh, chưa tới 2% thực sự nhận được mức thưởng đã công bố.

Thưởng 7,5 tỉ cho bốn người cung cấp thông tin khủng bố

Ở một nước gần Việt Nam hơn như Thái Lan, tin tức về các khoản thưởng từ vài chục ngàn đến vài trăm ngàn baht cho người chỉ điểm trong các vụ án lớn thường xuyên được công khai trên báo chí.

Theo tờ The Bangkok Post, cảnh sát Thái Lan năm ngoái treo thưởng 30.000 baht (22,37 triệu đồng) cho thông tin về một nghi phạm bán ma túy bắn bị thương một cảnh sát ngầm. Năm 2012, cảnh sát tỉnh Phuket thông báo mức thưởng 300.000 baht (223,65 triệu đồng) cho ai cung cấp thông tin về kẻ giết một du khách Úc. Các doanh nghiệp liên quan tới các vụ cướp hay án mạng cũng treo thưởng, thường có giá trị cao hơn mức thưởng của cảnh sát để khuyến khích người dân cung cấp thông tin có giá trị.

Ngoài ra, luật pháp Thái Lan quy định trong các vụ đánh bạc trái phép, người chỉ điểm sẽ được tòa án Thái Lan quyết định thưởng tương đương 50% tiền phạt trong vụ án. Còn người cung cấp thông tin giúp cảnh sát bắt giữ tội phạm mua bán hàng cấm sẽ được thưởng 30% số tiền thu được từ các tang vật trong vụ án. Các khoản thưởng trên do người bị kết tội trả hoặc được trích từ số tiền phạt mà tòa án thu được.

Ngay cả các hành vi bị xử phạt hành chính như chạy xe máy trên lối đi bộ, vứt rác bừa bãi, bán hàng rong… với mức phạt khoảng 10.000 baht (gần 7,5 triệu đồng), giới chức Bangkok cũng thưởng cho người tố giác 50% số tiền phạt thu được.

Tại Philippines, giới chức đã trao tổng cộng 15,4 triệu peso (gần 7,5 tỉ đồng) thưởng cho bốn người cung cấp thông tin giúp cảnh sát tiêu diệt bảy đối tượng khủng bố, bao gồm một số tên có liên hệ với Tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) vào năm ngoái.

Tuy nhiên, cũng có khoản thưởng gây tranh cãi như việc Tổng thống Rodrigo Duterte “treo giải” 1 triệu peso (hơn 486,7 triệu đồng) cho ai bắn chết những tên tội phạm nguy hiểm mà giới chức nước này phóng thích nhầm hồi năm 2019.