Tránh 'thêm dầu vào lửa'

Những động thái nhằm tăng cường sự hiện diện quân sự của Anh và Mỹ tới vùng biển sát lãnh hải Iran nhằm gây sức ép mạnh mẽ lên Tehran dự báo sẽ trở thành một cuộc đối đầu quyết liệt ở khu vực.

Anh đã cảnh báo về hậu quả nghiêm trọng sau khi Lực lượng Vệ binh cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) bắt giữ tàu chở dầu “Stena Impero” của Anh ở eo biển Hormuz với lý do tàu này “không tôn trọng các quy tắc hàng hải quốc tế” khi đi qua đây. Đáng chú ý, vụ việc xảy ra chỉ hai tuần sau khi giới chức Anh bắt giữ tàu Grace 1 của Iran ngoài khơi vùng lãnh thổ Gibraltar do tình nghi vi phạm các lệnh trừng phạt Syria. Hai bên đều cáo buộc lẫn nhau vi phạm luật pháp quốc tế, song vụ việc xảy ra được cho là động thái “ăn miếng trả miếng” trong bối cảnh Mỹ đang hối thúc các đồng minh phương Tây ủng hộ kế hoạch tăng cường lực lượng ở vùng Vịnh.

Ngay sau vụ việc nêu trên, Anh tuyên bố sẽ tìm cách thiết lập một phái bộ bảo vệ hàng hải do châu Âu dẫn đầu để hỗ trợ sự qua lại an toàn của cả thủy thủ đoàn và hàng hóa tại khu vực trọng yếu ở eo biển Hormuz. Tuyên bố này nhằm bổ sung cho các đề xuất của Mỹ sau khi Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng liên quân Mỹ, Tướng J.Dunford cho biết dự định thành lập một liên minh sẵn sàng bảo đảm tự do hàng hải tại eo biển Hormuz và Bab al-Mandab, tuyến đường biển chiến lược nối Biển Đỏ với Vịnh Aden và Biển A-rập.

Đây là tuyến vận tải biển then chốt kết nối các nhà xuất khẩu dầu mỏ Trung Đông tới các thị trường trên thế giới. Chỉ huy trưởng Bộ Chỉ huy trung tâm Mỹ, Tướng McKenzie cam kết sẽ nỗ lực bảo đảm an toàn hàng hải tại vùng Vịnh. Mỹ từng kêu gọi hơn 20 nước, trong đó có hai đồng minh chủ chốt là Các Tiểu vương quốc A-rập thống nhất (UAE) và A-rập Xê-út, hợp tác trong kế hoạch của Mỹ về xây dựng an ninh hàng hải ở khu vực Trung Đông.

Thực tế, Mỹ bắt đầu cân nhắc kế hoạch bảo vệ tuyến đường biển sau nhiều vụ tiến công tàu chở dầu ở vùng Vịnh kể từ đầu tháng 5 đến nay. Đây là chiến dịch gây sức ép đối với Iran bên cạnh các đòn trừng phạt đã được tung ra.

Tổng thống Mỹ D.Trump mới đây tuyên bố, ngày càng khó để ông có thể đạt một thỏa thuận với Iran và tình hình có thể đi theo chiều hướng khác rất dễ dàng. Trong khi đó, Iran phản đòn bằng các biện pháp cứng rắn, trong đó có tuyên bố rút khỏi một phần các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân đã ký với các cường quốc hay vượt giới hạn cho phép về dự trữ lượng urani làm giàu.

Những diễn biến mới nhất tại vùng Vịnh đã khiến giá dầu thế giới tăng vọt do lo ngại vụ việc có thể làm gián đoạn nguồn cung tại khu vực này. Liên hiệp châu Âu (EU) bày tỏ sự lo ngại sâu sắc trước những diễn biến căng thẳng mới tại eo biển Hormuz, cho rằng vụ bắt giữ tàu chở dầu Anh tiềm ẩn nguy cơ khiến tình hình xấu thêm và hủy hoại các nỗ lực nhằm tìm kiếm một giải pháp cho các căng thẳng sẵn có.

Bất cứ một động thái nào ở vùng Vịnh hiện nay đều nhạy cảm và dễ làm leo thang căng thẳng ở khu vực, trong bối cảnh giữa Iran và phương Tây xảy ra nhiều tranh cãi gần đây. Cộng đồng quốc tế kêu gọi tránh các hành động “thêm dầu vào lửa” ở vùng biển chiến lược này, nơi các chuyến tàu chở dầu và tàu thương mại vẫn hằng ngày qua lại tấp nập. Trung Đông đã có quá nhiều bất ổn và cần tránh để xảy ra thêm một cuộc đối đầu nguy hiểm nữa.

MỸ ANH