Tranh luận Phó Tổng thống: Hai ứng viên, hai nửa màn hình đối lập

Ai quan tâm chứ?! Tổng thống Donald Trump đang hồi phục sau khi nhiễm virus Covid-19 ở tuổi 74. Không ai biết việc này sẽ ảnh hưởng như thế nào đến nhiệm kỳ tiếp theo của ông nếu ông giành chiến thắng vào ngày 3/11 tới đây.

Cựu Phó Tổng thống Joe Biden sẽ 78 tuổi cũng đã tuyên bố rằng ông chỉ tranh cử một nhiệm kỳ tổng thống. Nhiều người cho rằng bà Harris sẽ là tổng thống nếu sức khỏe của ông Biden không đảm bảo.

Cuộc tranh luận phó tổng thống rất có thể lại là cuộc tranh luận giữa hai tổng thống nước Mỹ năm 2024.

Ông Pence đã là người có thâm niên lâu năm trong chính phủ: Hạ nghị sĩ đại diện tiểu bang Indiana (2001-2013); Thống đốc bang Indiana (2013-2017); Phó tổng thống Hoa Kỳ (2017-2020). Trước đó, ông có 5 năm phụ trách một chương trình talkshow trên đài phát thanh và truyền hình.

Năm 2016, ông Pence đối đầu với đối thủ đảng Dân chủ Tim Kaine, người được bà Hillary Clinton chọn cho vị trí Phó tổng thống. Ông Pence đã thắng không mất một giọt mồ hôi.

Ông Pence là một quý ông lịch lãm và một chính trị gia chuyên nghiệp. Ông ấy sẽ không lặp lại những sai lầm mà ông Trump đã mắc phải trong cuộc tranh luận với ông Biden trước đó. Ông Pence gần như ngày nào cũng xuất hiện trên báo chí và trong chiến dịch tranh cử.

Thách thức đặt ra cho ông trong cuộc tranh luận: ông sẽ là thành trì bảo vệ cho những nỗ lực của ông Trump trong 4 năm vừa qua, đồng thời phải thuyết phục được cử tri rằng ông đã quản lý hiệu quả đại dịch Covid-19.

Bà Harris có 14 năm làm Công tố viên thành phố (2003-2009) và Tổng chưởng lý California (2010-2017); sau đó là thượng nghị sĩ đại diện cho tiểu bang California (từ năm 2017).

Bà là một trong những ứng cử viên tham gia các vòng tranh luận Tổng thống năm 2019-2020 để chọn người đại diện cho phe Dân chủ đối mặt ông Trump trong vòng chung kết. Bà ấy đã tranh luận tốt, hạ gục ông Biden ngay trong lần tranh luận đầu tiên. Tuy nhiên, ở các cuộc tiếp theo, bà đã tự mình hại mình và buộc phải rời khỏi cuộc đua.

Bà Harris đã liên tục “lật kèo” trong mọi vấn đề tranh cử. Kiến thức của bà về các vấn đề khá hạn hẹp trái ngược với thâm niên làm việc. Và bà Harris được đánh giá là thượng nghị sĩ có tư tưởng cấp tiến nhất năm 2019, thậm chí hơn cả những người theo chủ nghĩa xã hội như ông Bernie Sanders và bà Elizabeth Warren. Bà đã xuống đường đồng hành với những người biểu tình ở Washington DC trong cuộc bạo động sau cái chết của George Floyd.

Bà Harris đã “im hơi lặng tiếng” kể từ khi được chỉ định làm ứng viên Phó Tổng thống - rất ít xuất hiện trước công chúng và từ chối gặp gỡ báo chí.

Thách thức của bà trong cuộc tranh luận: Ông Biden đang vận động tranh cử với tư cách là một người ôn hòa và lớn tiếng về việc ông ấy đã đánh bại những người theo chủ nghĩa xã hội để giành được đề cử của đảng Dân chủ. Bà Harris sẽ phải thuyết phục cử tri rằng bản thân bà và ông Biden không phải là những người theo chủ nghĩa xã hội đang chờ thời.

Ông Pence đã thắng cách biệt. Tuy nhiên, tất cả các kênh báo chí đặt cược vào ông Biden dĩ nhiên đều tuyên bố bà Harris là người chiến thắng.

Trước khi diễn ra cuộc tranh luận, nhóm cố vấn của bà Harris đã đưa ra chiến lược: Bà ấy luôn phải bắt đầu bằng cụm từ “Sự thật là…” và nhất định phải vẽ nên một ông Trump là kẻ nói dối. Kế hoạch của bà là sẽ khiến ông Pence ngã gục trong trận chiến “đẫm máu”. Chiến lược đó kết cục lại thành “thất bại thảm hại”, thiếu sáng suốt và không phù hợp.

Vấn đề của bà Harris với cái gọi là ‘sự thật’ chỉ là một mớ hỗn độn những thông tin sai lệch, tuyên bố vô căn cứ, tin đồn và những lời dối trá về ông Trump.

Ví dụ, bà tuyên bố rằng ông Trump không dám đối đầu với ông Putin về cáo buộc rằng Nga đã treo thưởng cho những chiến binh thánh chiến Taliban người Afghanistan để tiêu diệt quân đội Mỹ. Thực tế là tình báo quân sự đã không tìm thấy bằng chứng nào chứng minh việc này, và do đó ông Trump đã đúng khi không đối chất ông Putin.

Bà lại tuyên bố ông Trump đã xúc phạm những người lính Mỹ tại một buổi lễ ở Paris. Tuy nhiên, 10 quan chức là người trong cuộc đã xác nhận rằng không hề có việc đó. Báo chí đưa tin hai quan chức nói có việc này xảy ra nhưng lại không cung cấp danh tính của họ.

Bà Harris dành phần nhiều thời gian để nói xấu ông Trump thay vì làm rõ các chính sách của chính quyền Biden - Harris. Khi đả động đến chính sách thì bà lại dùng những thuật ngữ rất mơ hồ, khiến thông điệp gửi đi nghe như khẩu hiệu chứ không phải chính sách. Khi được hỏi thì bà lại tìm mọi cách che đậy các vấn đề. Bà cố tình trình bày lệch lạc mọi quan điểm. Trong suốt mấy chục năm theo dõi các cuộc tranh luận, tôi chưa từng thấy việc thế này bao giờ.

Bà Harris lập luận rằng cả ông Biden và bản thân bà ấy đều là những người ôn hòa. Ví dụ: Bà tuyên bố rằng chính sách Thúc đẩy Kinh tế xanh, Green New Deal của mình là chương trình tạo ra việc làm với quy mô khiêm tốn. Tuy nhiên, bà lại không thể trả lời được thắc mắc của người điều hành tranh luận về việc ngay chính trên trang web của chiến dịch tranh cử Biden - Harris là thông tin về chương trình chuyển đổi kinh tế ở quy mô lớn, từ kinh tế thị trường tự do sang mô hình do chính phủ chỉ đạo và kiểm soát. Bà Harris là người theo chủ nghĩa xã hội.

Ngoài ra, khi được hỏi bà sẽ làm gì để giúp nền kinh tế Mỹ tăng trưởng thì bà Harris nói rằng bà sẽ đánh thuế người giàu và các tập đoàn để có tiền đảm bảo cho người dân Mỹ được tiếp cận nhiều dịch vụ miễn phí.

Giống như ông Biden, bà Harris từ chối trả lời các câu hỏi chính sách quan trọng mà cử tri có quyền được biết. Ví dụ, bà không xác nhận liệu ông Biden có cải cách tòa án, bổ sung số lượng thẩm phán để đảng Dân chủ kiểm soát đa số và giữ thế bất khả chiến bại trước đảng Cộng hòa hay không. Đây là một vấn đề rất quan trọng trong cuộc bầu cử lần này.

Điều tệ hại kinh khủng trong màn thể hiện của bà Harris chính là “ngôn ngữ cơ thể”. Khi ông Pence trình bày về những vấn đề điểm yếu của bà ngay lập tức người xem thấy đủ các biểu hiện khuôn mặt: nhếch mép, cau mày, trợn mắt, lắc đầu chế nhạo và điệu cười rất kỳ lạ. Thật không may cho bà Harris, cuộc tranh luận được phát trên truyền hình theo dạng thức chia đôi màn hình nên người xem có thể thấy rất rõ những phản ứng tự hủy diệt của bà ấy, trái ngược với phong thái vững chắc như bàn thạch của ông Pence.

Và cuối cùng thì bà Harris đã phải phá vỡ lớp màn tự tạo để bộc lộ con người thật đầy giận dữ và không khoan nhượng. Trong phần cuối của cuộc tranh luận, ông Pence đã đưa ra một phát biểu đầy sức thuyết phục về việc người Mỹ cần xích lại gần nhau bất chấp mọi bất đồng quan điểm. Trong khi đó, bà Harris, người luôn nói về đoàn kết dân tộc lại thể hiện ngược lại - đây là điều không ai có thể giải thích nổi.

Trước đó, bà Harris tuyên bố rõ rằng bà ấy ủng hộ các cuộc biểu tình rầm rộ khắp nước Mỹ trong 5 tháng qua vì công bằng chủng tộc. Trong cuộc tranh luận này, bà ấy đã hai lần sử dụng đến “lá bài chủng tộc”.

Ông Pence là đối cực của bà Harris. Không có gì bất ngờ khi thấy ông ấy hoàn toàn điềm tĩnh, phát ngôn đúng mực và thấu cảm. Không giống như bà Harris, ông Pence thể hiện đúng con người thật của mình.

Có điều, không may là ông Pence thường xuyên bị đẩy vào tình thế phải thông tin lại những tuyên bố sai lệch của bà Harris khiến ông không có nhiều thời gian tập trung vào các chính sách của ông Trump. Ông Pence đã rất thành công trong việc phản công lại các tuyên bố vô căn cứ của bà Harris.

Lần duy nhất bà Harris thật sự gây tổn hại cho ông Pence là khi bà tuyên bố ông Trump có lẽ đã khiến đại dịch tồi tệ hơn khi tổ chức các sự kiện mà người tham gia không không giãn cách và đeo khẩu trang. Câu trả lời của ông Pence là ông tin tưởng người dân Mỹ biết cách tự bảo vệ mình.

Ông Pence chỉ trích gay gắt việc bà Harris không ngừng làm xói mòn niềm tin của người dân vào vắc xin. Ông ra đòn tấn công đối thủ về các vấn đề đối ngoại ở Trung Đông, châu Á-Thái Bình Dương và Trung Quốc.

Khi bà Harris nói về kế hoạch tấn công đại dịch của phe mình, ông Pence phản bác lại rằng đó là kế hoạch ông Trump đã thực hiện, vậy nên kế hoạch của ông Biden thực ra chỉ là một tác phẩm đạo văn.

Ông Pence rất có ý khi dùng từ “đạo văn” bởi ông Biden đã bị lật tẩy tội đạo văn tác phẩm của người khác trong trường luật và trong nhiều bài phát biểu. Ông ấy thậm chí đã phải bỏ ngang giữa chừng trong cuộc tranh cử tổng thống năm 1988 vì bê bối đạo văn.

Mặc dù ông Pence đã thắng trong cuộc tranh luận nhưng điều này sẽ không tạo được thay đổi lớn trong các kết quả thăm dò. Tuy nhiên, ông đã chứng minh được với cử tri Mỹ rằng ông là người có năng lực chứ không phải chỉ là người trung thành với ông Trump. Ông cũng có thể là một ứng viên nhiều khả năng thành công cho vị trí Tổng thống Mỹ năm 2024.

Màn thể hiện của bà Harris hẳn sẽ khiến những người thà chọn bà ấy hơn chọn ông Trump phải lo sợ. Phong thái và nội dung thể hiện cho thấy bà ấy chẳng rút ra được bài học gì từ thất bại trong cuộc đua năm 2019.

Tiến sỹ Terry F. Buss - Chuyển ngữ: Đào Thúy