Tránh đưa người vào 'siêu ủy ban 3,3 triệu tỉ' để hưởng lộc

Ủy ban Quản lý vốn nhà nước tại doanh nghiệp (DN, còn gọi là siêu ủy ban) vừa được thành lập, kết thúc gần ba năm gian nan kể từ thời điểm nghị định về siêu ủy ban này được dự thảo. Lựa chọn thành lập ủy ban quản lý vốn nhà nước đã gian nan, làm sao để hàng triệu tỉ được giao về ủy ban phát huy hiệu quả cho quốc gia còn gian nan hơn.

Quản lý khối tài sản khổng lồ

Từ hôm qua (1-10), siêu ủy ban bắt đầu quản lý vốn nhà nước tại 19 tập đoàn, tổng công ty. 19 “ông lớn” này được chuyển giao lại từ các bộ Công Thương, GTVT, NN&PTNT, TT&TT, Tài chính.

Điều này cũng có nghĩa là trước đây các tổng công ty, tập đoàn nhà nước đều trực thuộc các bộ, ngành quản lý. Nhưng từ hôm qua, khi siêu ủy ban ra đời thì cơ chế bộ chủ quản lập tức sẽ phải có lộ trình ngắn để bãi bỏ.

Ước tính vốn nhà nước tại 19 tập đoàn, tổng công ty do siêu ủy ban quản lý lên đến khoảng 1 triệu tỉ đồng và tổng giá trị tài sản là 2,3 triệu tỉ đồng. Đó là một khối tài sản khổng lồ.

Theo nghị định vừa ban hành, ủy ban này là cơ quan thuộc Chính phủ, thực hiện chức năng đại diện chủ sở hữu đối với DN do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ và phần vốn nhà nước đầu tư tại công ty cổ phần, công ty trách nhiệm hữu hạn hai thành viên trở lên theo quy định của pháp luật.

Với các DN do siêu ủy ban làm đại diện chủ sở hữu, cơ quan này có quyền quyết định vốn điều lệ khi thành lập và điều chỉnh vốn điều lệ trong quá trình hoạt động của DN, trừ các DN do Thủ tướng quyết định thành lập. Siêu ủy ban cũng có quyền thực hiện đầu tư bổ sung vốn điều lệ cho DN theo quy định của pháp luật về quản lý, sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại DN…

Hiện nay Ủy ban Quản lý vốn nhà nước do ông Nguyễn Hoàng Anh, cựu bí thư Tỉnh ủy Cao Bằng, giữ chức chủ tịch. Ông Nguyễn Hoàng Anh cho hay năm nay ủy ban tiếp nhận 50 biên chế và dự kiến năm 2019 sẽ tuyển dụng đủ 150 biên chế có chất lượng đáp ứng khối lượng công việc đề ra.

Đặc biệt, ủy ban sẽ áp dụng các tiêu chí quản trị hiện đại trên nền tảng ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý nhằm tăng cường tính minh bạch, kịp thời, hiện đại theo xu thế cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 hiện nay. Ví dụ ủy ban đã làm việc và ký biên bản hợp tác với Temasek Holdings của Singapore để trao đổi thông tin nghiệp vụ, chia sẻ kinh nghiệm quản lý vốn hiện tại theo cơ chế thị trường.

“Với sự chuẩn bị chu đáo, kỹ lưỡng, đồng bộ về thể chế pháp lý, quy trình, quy chế, nhân sự, cơ sở vật chất…, ủy ban đã hoàn toàn sẵn sàng tiếp nhận các DN để quản lý thông suốt, không để hoạt động của DN bị ảnh hưởng, gián đoạn khi chuyển giao về ủy ban” - ông Nguyễn Hoàng Anh cho biết.

Tổng Công ty Viễn thông MobiFone là một trong 19 “ông lớn” chịu sự quản lý của siêu ủy ban. Ảnh: TL

Tránh tình trạng vừa đá bóng vừa thổi còi

Một trong mục tiêu chính của việc thành lập siêu ủy ban là nhằm tách chức năng quản lý nhà nước và chức năng kinh doanh của DN ra khỏi nhau, tránh tình trạng Nhà nước can thiệp hành chính vào hoạt động kinh doanh của DNNN. Mục đích của việc tách hai chức năng này là để khối tài sản nhà nước tại các DN phát huy hiệu quả.

Chuyển giao ngay, không dùng dằng

Yêu cầu các bộ phải có lộ tình chuyển giao quản lý 19 tập đoàn, tổng công ty về siêu ủy ban. Các bộ phối hợp chuyển giao ngay, không để khoảng trống pháp lý ảnh hưởng tới bàn giao. Nếu dùng dằng sẽ khó cho DN và ủy ban.

Thủ tướng NGUYỄN XUÂN PHÚC

Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Lê Quang Mạnh khẳng định: Khi xây dựng đề án thành lập Ủy ban Quản lý vốn nhà nước, mục tiêu của Chính phủ là để xóa bỏ tình trạng vừa đá bóng vừa thổi còi khi mà các bộ chuyên ngành vừa ban hành các chính sách trong lĩnh vực đó, đồng thời lại vừa trực tiếp quản lý các DN có vốn nhà nước.

“Ngoài trách nhiệm quản lý vốn, ủy ban sẽ thay mặt Nhà nước để giám sát khối tài sản, vốn của Nhà nước tại các DNNN, chứ không phải là cơ quan sử dụng số vốn này. Thế nên chúng ta yên tâm là ủy ban chỉ thực hiện việc giám sát vốn có được các tập đoàn, tổng công ty sử dụng có hiệu quả hay không; có khả năng, nguy cơ thất thoát hay không để từ đó triển khai các biện pháp can thiệp. Ủy ban cũng không can thiệp trực tiếp vào hoạt động sản xuất, kinh doanh của các DN”.

TS Nguyễn Đình Cung, Viện trưởng Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương, thì đề xuất: “Phải giao cho ủy ban những nhiệm vụ thật cao để chỉ những người có năng lực thật sự mới hoàn thành được, chứ không nên giao những nhiệm vụ thấp để ai cũng có thể hoàn thành. Đặc biệt phải tránh tình trạng người vào trong ủy ban chỉ để có ghế và hưởng bổng lộc”.

Tại lễ ra mắt siêu ủy ban vừa diễn ra ngày 30-9, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đánh giá những tổng công ty, tập đoàn chuyển về siêu ủy ban đều là những đơn vị trọng yếu, chủ chốt của nền kinh tế. Không chỉ bởi quy mô vốn lớn, số lượng tài sản cao mà những DN này còn nắm một vị trí đặc biệt quan trọng trong nền kinh tế.

“Đây không phải là cơ quan hành chính, tầng nấc, phức tạp cho DN. Nếu là một cơ quan gây gánh nặng cho DNNN thì chúng ta không làm điều này. Đừng để 19 DN này sau khi để ủy ban quản lý lại teo tóp đi do sợ quá không dám làm gì”.

Thủ tướng cũng yêu cầu tăng cường công khai, minh bạch trong hoạt động của DN. Giám sát tình trạng thất thoát vốn nhà nước, tham nhũng, lãng phí trong hoạt động của DNNN. “Tôi nói với anh Hoàng Anh (chủ tịch ủy ban) nhiều lần rằng phải tránh việc “sân trước, sân sau” gây thất thoát. Bởi hiện hiệu quả của DNNN là lớn nhưng thất thoát cũng không hề nhỏ” - Thủ tướng nói.

19 “ông lớn” dưới quyền của siêu ủy ban

Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN), Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT), Tập đoàn Cao su Việt Nam (VRG), Tập đoàn Công nghiệp Than-Khoáng sản Việt Nam (TKV), Tập đoàn Xăng dầu Việt Nam (Petrolimex), Tập đoàn Hóa chất Việt Nam (Vinachem), Tổng Công ty Đầu tư và Kinh doanh vốn nhà nước (SCIC), Tổng Công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), Tổng Công ty Viễn thông MobiFone, Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines), Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam (VNR), Tổng Công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), Tổng Công ty Thuốc lá Việt Nam (Vinataba), Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines), Tổng Công ty Lương thực miền Bắc (Vinafood 1), Tổng Công ty Lương thực miền Nam (Vinafood 2), Tổng Công ty Cà phê Việt Nam (Vinacafe).

CHÂN LUẬN - ĐỨC MINH