Tranh chấp thương mại quốc tế ngày càng khốc liệt, gây lo ngại

Ý kiến được Thứ trưởng Hải đưa ra tại Diễn đàn Hội nhập Kinh tế Quốc tế Việt Nam 2018 khai mạc sáng nay 4.12 tại Hà Nội.

Theo ông Hải, tranh chấp thương mại giữa các nền kinh tế lớn trở nên thường xuyên, gay gắt và gây lo ngại hơn bao giờ hết.

Việc xử lý tranh chấp không còn dừng ở mức trao đổi, đàm phán song phương, mà đã nâng thành hành động pháp lý. Các vụ kiện ra WTO trở nên phổ biến và đồng loạt hơn.

Dù WTO rất tích cực tham gia giải quyết bất đồng thương mại giữa các nền kinh tế lớn, một số nền kinh tế lớn đã có nhìn nhận khác nhau về vai trò và tôn chỉ của tổ chức này trong thời gian tới.

Việc các lãnh đạo cấp cao APEC không thông qua được tuyên bố chung tại Port Mortsby – lần đầu tiên trong lịch sử APEC – chính là một kết quả không mong muốn, bởi nguyên nhân một phần là sự thiếu đồng thuận về tiếp tục ủng hộ hệ thống thương mại đa phương.

Nếu không quyết tâm và trao đổi thẳng thắn hơn nữa, các nền kinh tế thành viên APEC có thể tiếp tục gặp khó khăn trong việc thúc đẩy hành động thực chất hướng tới thực hiện mục tiêu Bogor vào năm 2020 và xây dựng tầm nhìn APEC sau 2020.

Hiệp định đối tác toàn diện và tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) được thống nhất tại Đà Nẵng vào tháng 11.2017, ký kết vào tháng 3.2018 và sẽ bắt đầu có hiệu lực từ ngày 30.12.2018 tới đây.

Mới đây nhất, lãnh đạo cấp cao của các nền kinh tế thành viên Hiệp định đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP) cũng khẳng định quyết tâm hoàn thành đàm phán hiệp định này vào năm 2019. ASEAN vẫn phát huy được vai trò trung tâm ở các thiết chế của khu vực.

Tuy nhiên, cạnh tranh địa chiến lược giữa các siêu cường kinh tế ở khu vực cũng ảnh hưởng không nhỏ đến việc thiết kế và đàm phán các FTA.

Xu hướng này càng đặc biệt rõ hơn ở các vấn đề mới, chẳng hạn như thương mại điện tử, sở hữu trí tuệ... Do vậy, cân nhắc và quyết định tham gia đàm phán mỗi FTA đang trở nên khó khăn hơn, đặc biệt là đối với các nước đang phát triển.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải cũng cho rằng, những xu thế trên có thể mang lại một số cơ hội quan trọng cho Việt Nam.

"Với việc chuẩn bị thực hiện CPTPP và chờ phê chuẩn EVFTA, Việt Nam được đánh giá là có thể cải thiện đáng kể tiếp cận thị trường xuất khẩu, qua đó tạo thêm việc làm và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế.

Báo cáo của Bộ Kế hoạch và Đầu tư ước tính CPTPP có thể giúp GDP và xuất khẩu của Việt Nam tăng tương ứng 1,32% và 4,04% đến năm 2035.

Tuy nhiên, mức tăng thực tế có thể cao hơn nếu Việt Nam có những cải cách thể chế kinh tế thực chất và thu hút được những dự án đầu tư có chất lượng"-Thứ trưởng Đỗ Thắng Hải nêu rõ.

Những hàng rào kỹ thuật mang hơi hướng bảo hộ ở các thị trường phát triển cũng đòi hỏi DN Việt Nam phải không ngừng nâng cao khả năng cạnh tranh, khả năng thích ứng và đổi mới khoa học công nghệ.

Chính ở đây, những thành tựu của Cách mạng Công nghiệp 4.0 nếu được kịp thời ứng dụng ở những lĩnh vực như logistics, tài chính, tổ chức sản xuất hàng công nghiệp xuất khẩu, dịch vụ hành chính công, v.v. thì sẽ giúp giảm chi phí và cải thiện khả năng cạnh tranh cho doanh nghiệp Việt Nam.

Bên cạnh đó, những xu thế trên cũng kéo theo không ít thách thức đối với một nền kinh tế mở như Việt Nam...

Khánh Vũ