Tranh cãi quanh Luật hôn nhân mới của Trung Quốc: [Bài 1] Phức tạp
Các nhà lập pháp Trung Quốc sửa đổi luật nhằm khiến việc ly hôn trở nên khó khăn hơn và kéo dài hơn nhiều...
Các bước cần làm để có thể ly hôn tại Trung Quốc. Đồ họa: VCG.
Ngày 1/2/2021 đánh dấu ngày đầu tiên các cặp vợ chồng Trung Quốc có thể đồng thuận ly hôn sau khi hoàn thành thời hạn 30 ngày “hạ nhiệt” theo yêu cầu của Bộ luật Dân sự có hiệu lực vào 1/1/2021.
Gia tăng tỉ lệ ly hôn
Số liệu từ Bộ Nội vụ Trung Quốc cho thấy trong năm 2019, khoảng 9,47 triệu cặp đôi đã đăng ký kết hôn, trong khi 4,15 triệu cặp chia tay. Đó là một bước ngoặt vì đây là lần đầu tiên số lượng các cặp vợ chồng đăng ký kết hôn giảm xuống dưới 10 triệu người.
Trong khi đó, theo Bộ Dân sự Trung Quốc, tỷ lệ ly hôn năm 2019 là 3,4/1000, so với 3,2/1000 vào năm 2018, được coi là cao so với các nước trong khu vực châu Á - Thái Bình Dương.
Tỷ lệ ly hôn đã tăng đều đặn ở Trung Quốc trong khoảng 15 năm trở lại đây, kể từ khi các quy định về việc này được nới lỏng. Năm 2003, khoảng 1,3 triệu cặp vợ chồng ly hôn, nhưng đến năm 2018, con số tăng lên tới 4,5 triệu, Bloomberg thống kê.
Những con số đáng báo động đó khiến chính phủ nước này lo ngại. Ran Keping, một giáo sư luật tại Đại học Vũ Hán, người đã thảo luận về Bộ luật Dân sự với các nhà lập pháp trước khi nó được soạn thảo, nói rằng các nhà hoạch định chính sách không hài lòng với tỷ lệ ly hôn cao của đất nước.
“Mặc dù quyền tự do ly hôn là quyền cơ bản của cá nhân, nhưng theo quan điểm xã hội, tỷ lệ ly hôn cao sẽ ảnh hưởng đến sự ổn định của đất nước”, ông nói.
Sửa luật để chặn "ly hôn bốc đồng"
Các nhà lập pháp Trung Quốc sửa đổi luật nhằm khiến việc ly hôn trở nên khó khăn hơn và kéo dài hơn nhiều.
Luật mới, được thông qua vào tháng 5 năm ngoái nhưng mới có hiệu lực, yêu cầu các cặp vợ chồng phải trải qua thời gian "hạ nhiệt" 30 ngày trước khi đệ đơn ly hôn. Nếu một trong hai bên quyết định đình chỉ việc ly hôn trong thời gian đó, bên còn lại sẽ phải nộp đơn xin ly hôn lại và phải chờ thêm 30 ngày quá trình “hạ nhiệt” bắt đầu lại.
Cheng Xiao, Phó Hiệu trưởng kiêm giáo sư Trường Luật thuộc Đại học Thanh Hoa, cho biết luật này nhằm hạn chế các cuộc ly hôn "bốc đồng".
"Họ có thể đã cãi nhau về chuyện gia đình và họ ly hôn trong cơn tức giận. Sau đó, họ có thể hối hận. Chúng ta cần ngăn chặn kiểu ly hôn bốc đồng này", ông nói với một tờ báo Thành Đô, Guardian đưa tin.
Các nhà lãnh đạo Trung Quốc hy vọng việc ngăn chặn ly hôn giúp tăng tỷ lệ sinh dẫn đến bùng nổ trẻ em, vì theo các chuyên gia, dân số nước này sẽ sớm rơi vào thời kỳ "tăng trưởng âm".
Cơ quan truyền thông của Đảng Cộng sản Trung Quốc, Nhân dân Nhật báo, khẳng định điều khoản yêu cầu thời gian tạm dừng 30 ngày là một cách để ngăn chặn các cuộc ly hôn bất cẩn và củng cố sự ổn định gia đình.
Luật mới được cho là sẽ giúp các cặp vợ chồng suy nghĩ thấu đáo về hôn nhân và thiết lập các phẩm chất gia đình và trật tự xã hội tốt. Những quan điểm này cũng được hãng thông tấn nhà nước Tân Hoa Xã nhắc lại, hãng đã gọi những đề xuất mới trong bộ luật dân sự là bảo đảm pháp lý để đảm bảo “một gia đình và xã hội hòa thuận”.
Luật mới không áp dụng nếu vợ hoặc chồng nộp đơn ly hôn với lý do họ là nạn nhân của bạo lực gia đình. Tuy nhiên, các luật sư cho rằng luật mới vẫn sẽ gây bất lợi cho phụ nữ, đặc biệt là những người không có nguồn thu nhập độc lập.
Các chuyên gia và các cặp vợ chồng mà Thời báo Hoàn cầu tiếp cận kêu gọi các dịch vụ tư vấn hôn nhân chu đáo hơn trong khoảng thời gian tạm lắng kéo dài một tháng. Họ cũng băn khoăn liệu có thể chọn khoảng thời gian “hạ nhiệt” theo tình hình hôn nhân thực tế hay không.
Phản tác dụng?
Khi luật được thông qua vào tháng 5 năm ngoái, công dân Trung Quốc đã chỉ trích chính quyền trung ương can thiệp vào các vấn đề riêng tư. Hơn 600 triệu bình luận đã được đăng trực tuyến với hashtag “phản đối thời kỳ ly hôn tạm lắng”.
Luật ly hôn mới của Trung Quốc, mặc dù có vẻ khiến các cặp vợ chồng khó chia rẽ hơn, ngay lập tức khiến các cặp vợ chồng đổ xô nộp đơn yêu cầu phá vỡ hôn nhân của họ vì cho rằng các điều kiện mới làm phức tạp quy trình.
Ở một số thành phố, chẳng hạn như Quảng Châu, nhu cầu tham vấn với luật sư ly hôn cao đến mức nhà điều tra đang tính giá cao trên mạng để giúp các cặp vợ chồng đảm bảo cuộc hẹn.
Zhong Wen, một luật sư ở tỉnh Tứ Xuyên, chuyên về ly hôn, cho biết ông đã nhận được rất nhiều cuộc điện thoại từ những khách hàng lo lắng vì lo ngại rằng luật mới làm phức tạp thêm việc ly hôn và ảnh hưởng đến quyền tự do chia tay của họ.
Nếu một bên rút khỏi thỏa thuận ly hôn trước 30 ngày, đơn đó sẽ bị hủy bỏ, khiến bên kia phải nộp đơn lại và bắt đầu lại 30 ngày, hoặc khởi kiện ly hôn - một quá trình tốn kém và kéo dài.
