Tranh cãi liên quan đến câu chuyện hạt nhân Iran vẫn phức tạp
Iran tuyên bố cắt giảm các cam kết trong thỏa thuận hạt nhân vào cuối tuần này. Mỹ và một số nước đồng minh đã tính đến những giải pháp ứng phó riêng.
Tiếp tục những diễn biến căng thẳng liên quan đến việc Iran giảm bớt các cam kết của nước này trong thỏa thuận hạt nhân đã ký với 6 cường quốc trên thế giới, Tổng thống Iran Hassan Rouhani hôm nay (3/7) cảnh báo, sau ngày 7/7 tới, nước này sẽ làm giàu urani ở cấp độ cao, trên 3,67% nếu các nước còn lại trong thỏa thuận không thực hiện cam kết. Các nước trên thế giới tiếp tục kêu gọi Iran tuân thủ đầy đủ thỏa thuận, trong khi Mỹ và một số nước đồng minh đã tính đến những giải pháp ứng phó riêng.
Tiếp tục những căng thẳng liên quan đến thỏa thuận hạt nhân Iran. Ảnh: Reuters
Hãng thông tấn IRIB của Iran ngày 3/7 dẫn lời Tổng thống Iran Hassan Rouhani đưa tin, Iran sẽ tăng mức độlên bất kỳ mức nào, cao hơn mức 3,67%, được thiết lập trong thỏa thuận hạt nhân năm 2015, sau ngày 7/7 tới. Tức là sẽ làm giàu urani vượt mức cần thiết, để tạo ra năng lượng hạt nhân dân sự, bước đi đầu tiên để có thể sản xuất được vũ khí hạt nhân.
Theo Tổng thống Iran, nếu các bên ký kết còn lại của thỏa thuận hạt nhân không thực hiện lời hứa đã cam kết trước đây tại thỏa thuận, thì lò phản ứng hạt nhân Arak của nước này cũng sẽ trở lại các hoạt động như trước đây, sau ngày 7/7 tới.
Tuy nhiên, Tổng thống Rouhani vẫn để ngỏ, trong trường hợp Mỹ và châu Âu trở lại bàn đàm phán, tuân thủ luật pháp và thực hiện các nghĩa vụ của mình trong thỏa thuận hạt nhân, Iran sẽ tiếp tục tuân thủ thỏa thuận và sẽ giảm ngay lập tức lượng dự trữ urani làm giàu xuống dưới mức 300kg, vốn được quy định trong thỏa thuận hạt nhân.
Tuyên bố của Tổng thống Iran được đưa ra trong bối cảnh các quốc gia trên thế giới, đặc biệt là 5 nước còn lại trong thỏa thuận hạt nhân, không bao gồm Mỹ, những ngày qua liên tục kêu gọi Iran tuân thủ đầy đủ các điều khoản cam kết trong thỏa thuận, giảm lượng urani dự trữ xuống dưới 300kg.
Hôm 2/7, Ngoại trưởng các nước Anh, Pháp và Đức đã ra tuyên bố chung, bày tỏ “quan ngại sâu sắc” về mức dữ trữ urani của Iran vượt quá ngưỡng cho phép, đồng thời tái khẳng định việc các nước phương Tây có duy trì cam kết nêu trong thỏa thuận hạt nhân hay không phụ thuộc vào sự tuân thủ đầy đủ của Iran.
Cùng ngày, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cũng kêu gọi Iran “không để cảm xúc lấn át” và tiếp tục tuân thủ thỏa thuận hạt nhân.
Trong khi đó, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng cũng bày tỏ lấy làm tiếc về quyết định của Iran. Tuy nhiên, cả Nga và Trung Quốc đều cho rằng, là khởi nguồn của những căng thẳng hiện nay.
Người phát ngôn của Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cũng cho biết: “Tổng thư ký Liên Hợp Quốc đã nhận thức rất rõ về các báo cáo về việc Cộng hòa Hồi giáo Iran đã dự trữ Urani làm giàu ở cấp độ thấp vượt mức cho phép. Ông rất quan ngại về điều này. Bước đi này của Iran sẽ không giúp bảo vệ thỏa thuận hạt nhân, cũng như không giúp bảo đảm lợi ích kinh tế hữu hình cho người dân Iran”.
Tổng thống Mỹ Donald Trump thì cho rằng, bước đi mới của Iran là hành động đùa với lửa. Còn Israel – một đồng minh lớn của Mỹ và cũng là đối thủ của Iran trong khu vực đã kêu gọi các nước châu Âu áp đặt trừng phạt trở lại ngay lập tức đối với Iran.
Theo Thủ tướng Israel Netanyahu, nước này sẽ làm mọi cách để Iran không thể có được vũ khí hạt nhân. Một số quan chức khác của Israel hôm qua (3/7) tuyên bố, Israel đã chuẩn bị cho mọi tình huống, kể cả 1 hành động đơn phương để ngăn Iran có thể sở hữu vũ khí hạt nhân. Tuy nhiên, giới chức Israel tuyên bố, 1 giải pháp trừng phạt nhiều hơn nữa sẽ biến Iran thành 1 con hổ “giấy”, buộc nước này phải nhượng bộ, mà không cần đến giải pháp quân sự.
Phản ứng trước tuyên bố này, người đứng đầu Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran, Thiếu tướng Hossein Salami hôm nay (3/7) tuyên bố, kẻ thù của Iran đang lo lắng về viễn cảnh chiến tranh và thay vì như trước, giờ đây, Mỹ và đồng minh lại muốn quay trở lại một cuộc chiến kinh tế với nước này./.
