Tranh cãi bình đẳng giới, nữ quyền lên ngôi tại LHP Venice

Bộ phim đen trắng “Roma” đã xuất sắc giành giải Sư tử Vàng tại LHP Venice 2018

Cuộc trỗi dậy của nữ quyền

Cuộc trỗi dậy này không phải sự góp mặt nhiều phim của các đạo diễn nữ, hay cuộc biểu tình của các nghệ sĩ như ở Cannes mà trong chính các tác phẩm tham gia tranh giải tại LHP Venice. Có 21 bộ phim tranh giải Sư tử Vàng và chỉ có một phim duy nhất của một đạo diễn nữ. Nhưng về nội dung, các nhà phê bình đã bị ấn tượng bởi có tới một nửa trong số ấy là các bộ phim đề cao tinh thần nữ quyền mạnh mẽ.

Đó là một Nữ hoàng Anne trong phim The Favorite, những người phụ nữ làm việc nghiêm túc trong bộ phim Roma của Alfonso Cuaron, hay một mụ phù thủy quyền năng siêu nhiên trong Suspiria của đạo diễn Luca Guadagnino - bộ phim gần như chỉ dành riêng cho phụ nữ… Nhà văn, đạo diễn Yorgos Lanthimos chia sẻ trên Reuters, những nhân vật nữ đại diện trong điện ảnh rất thú vị. “Họ thường là bà nội trợ, bạn gái hoặc đối tượng tán tỉnh của đàn ông. Tôi cảm thấy những người phụ nữ rất phức tạp và luôn có những câu chuyện thú vị”.

Và một trong những bộ phim đề cao tinh thần nữ quyền đã giành chiến thắng, đó là Roma của đạo diễn Alfonso Cuaron. Roma là phim đen trắng lấy cảm hứng từ thời thơ ấu của chính tác giả tại TP Mexico. Nhân vật chính trong phim là cô hầu gái Cleo (Yalitza Apar đóng). Qua con mắt quan sát của Cleo, phim cho thấy bối cảnh tình hình chính trị hỗn loạn của Mexico vào những năm 1970. Đạo diễn Alfonso Cuaron đã gửi lời cảm ơn ê-kíp và các nữ diễn viên trong phim của mình vì “sự can đảm, lòng hảo tâm và sự tôn trọng của mọi người trong việc tái hiện hình ảnh những người phụ nữ đã nuôi dưỡng tôi”.

Bộ phim giành được nhiều lời khen ngợi và được giới chuyên môn dự đoán sẽ giành giải thưởng lớn. Phim còn được tờ Theguardian đánh giá là một kiệt tác của LHP năm nay. Đạo diễn Del Toro - thành viên Ban giám khảo nhấn mạnh: “Toàn bộ ban giám khảo đã nhất trí trao giải cho Roma với kết quả 9-0”.

Chiến thắng của Roma cũng là thành tích đầu tiên của Netflix tại một LHP. Sau khi trở thành tâm điểm vì bị “hắt hủi” ở LHP Cannes 2018, sự “rộng cửa” tại LHP Venice đã giúp Netflix có cơ hội tranh giải. Có thể nói, hãng này đã có một cuộc “tổng tấn công” LHP Venice khi có tới 6 bộ phim tham dự, trong đó có 3 phim tranh giải Sư tử Vàng là Roma (đạo diễn Alfonso Cuaron), 22 Jule (đạo diễn Paul Greengrass) và The Ballad Of Buster Scruggs của anh em nhà Coen. Ngoài Roma, Netflix còn thắng ở mục Kịch bản xuất sắc nhất với The Ballad Of Buster Scruggs của đạo diễn Ethan Coen.

Các bộ phim khác có cùng tinh thần tương tự cũng giành được những chiến thắng riêng. The Favorite mang về giải Nữ diễn viên xuất sắc nhất cho Olivia Colman. Riêng The Nightingale - bộ phim của Jennifer Kent, đạo diễn nữ duy nhất góp mặt trong danh sách tranh giải Sư tử Vàng năm nay đã thắng ở hạng mục Giải thưởng đặc biệt của Ban giám khảo.

Buộc phải cam kết bình đẳng giới

Dù hầu hết các bộ phim tham gia tranh giải đều mang tinh thần nữ quyền mạnh mẽ nhưng sự thực bên ngoài, BTC LHP Venice đã nhận không ít chỉ trích. Các nhà phê bình cho rằng, BTC đang đối xử bất công khi đẩy các nhà làm phim nữ ra rìa. Ngoài việc trong số 21 phim tham gia tranh giải Sư tử Vàng, chỉ có duy nhất The Nightingale là của đạo diễn nữ Jennifer Kent thì trong 60 phim được chọn chiếu tại hạng mục Official Selection, chỉ có 8 phim của các nhà làm phim nữ.

Sự mất cân bằng này đã khiến các nhà vận động bình đẳng giới phải gửi một bức thư ngỏ tới BTC với hy vọng “chấm dứt hệ thống gian lận chủ yếu ủng hộ đàn ông da trắng”. Đạo diễn Jacques Audiard bộc bạch trên Variety: “Xem danh sách 21 bộ phim mà chỉ có 1 phim của đạo diễn nữ, tôi thấy thực sự không ổn”.

Khi mới bắt đầu mùa LHP, Giám đốc nghệ thuật của LHP Alberto Barbera đã tuyên bố, ông thà từ chức còn hơn cam kết bình đẳng giới và đổ lỗi cho việc số lượng phim mà đạo diễn nữ gửi tới tham dự quá thấp. Nhưng trước sức ép của dư luận, Ban tổ chức LHP Venice đã buộc phải ký cam kết hướng tới bình đẳng giới và sẽ quân bình số lượng nam và nữ trong danh mục phim vào năm 2020. BTC cam kết sẽ minh bạch về số lượng phim được gửi tới, minh bạch về thành phần hội đồng tuyển chọn, cân bằng tỷ lệ giới tính trong ban tổ chức.

Ông Paolo Baratta, Chủ tịch LHP Venice 2018 khẳng định: “Với chúng tôi, việc thực hiện cam kết bình đẳng giới thực sự rất quan trọng. Chúng tôi ký kết điều này không phải vì chúng tôi phải làm mà tất cả chúng ta đều có cùng mục đích cơ bản. Vấn đề không phải là những con số thống kê về vai trò của phái nữ mà là biến LHP Venice thành đoạn đường khởi đầu cho bình đẳng giới trong điện ảnh”. Ông cũng tiết lộ, tổ chức điều hành liên hoan Venice có 75% nhân viên nữ và 75% nữ quản lý. Dù vậy, BTC cũng khẳng định trên Deadline là BTC sẽ không thay đổi tiêu chí chọn phim của mình mà chỉ dựa trên chất lượng phim để đánh giá.

Khi nhận Giải thưởng đặc biệt của Ban giám khảo cho bộ phim The Nightingale trong lễ bế mạc tối 8/9 (giờ địa phương), nữ đạo diễn Jennifer Kent đã nhấn mạnh trên sân khấu trao giải: “Tôi muốn nói với tất cả những nhà làm phim nữ: Làm ơn, chúng tôi cần các bạn! Lực lượng nữ giới là lực lượng mạnh nhất trên hành tinh này. Tôi tin năm tới và những năm sau, chúng ta sẽ thấy ngày càng nhiều phụ nữ ở trong không gian điện ảnh này”.

Nhã Phong