Trách nhiệm nặng nề

Tổng thống đắc cử Iran Ebrahim Raisi tại cuộc họp báo ở Tehran, ngày 21-6-2021. (Ảnh: IRNA/TTXVN)

Là người theo đường lối cứng rắn, ông Raisi gánh trên vai trách nhiệm nặng nề, vừa phải vực dậy nền kinh tế đất nước rơi vào khủng hoảng trầm trọng, vừa bảo vệ lợi ích và vị thế của Iran ở khu vực.

Phát biểu trong cuộc họp báo đầu tiên sau khi giành thắng lợi trong cuộc bầu cử Tổng thống Iran, ông Raisi tuyên bố sẽ tập trung cải thiện mối quan hệ với các nước láng giềng Arab ở vùng Vịnh. Tuy nhiên, phản ứng từ lãnh đạo các nước trong khu vực vẫn hết sức thận trọng. Bên cạnh những quốc gia ngay lập tức chúc mừng ông Raisi, một số nước chưa có bình luận. Saudi Arabia, vốn được xem là "đối thủ" của Iran ở khu vực, tuyên bố muốn thấy những hành động thực tế của ông Raisi. Hiện một số quốc gia Arab vùng Vịnh đang gây sức ép đối với Iran liên quan chương trình hạt nhân của nước CH Hồi giáo; cho rằng sẽ rất nguy hiểm nếu tách JCPOA khỏi chương trình tên lửa của Iran. Ðáp lại, Tổng thống đắc cử Iran Raisi khẳng định quan điểm cứng rắn rằng, các hoạt động ở khu vực và chương trình tên lửa đạn đạo của Tehran là vấn đề không thể thương lượng.

Trong khi đó, nhiều lãnh đạo các nước chúc mừng ông Raisi và mong muốn tiếp tục phối hợp nhằm tăng cường hợp tác, tìm tiếng nói chung trong các vấn đề quốc tế quan trọng. Chủ tịch Trung Quốc bày tỏ sẵn sàng hợp tác với Tổng thống đắc cử Iran nhằm thúc đẩy hợp tác giữa hai nước. Lãnh đạo Nga hy vọng sự hợp tác chặt chẽ giữa hai nước sẽ tiếp diễn. Nhật Bản hy vọng dưới sự lãnh đạo của Tổng thống đắc cử Raisi, Iran sẽ giúp ổn định tình hình tại Trung Ðông. Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ tin tưởng hợp tác giữa hai nước láng giềng tiếp tục được tăng cường...

Ðối với Mỹ, việc ông Raisi đắc cử Tổng thống Iran được coi là "kịch bản không mong đợi", bởi Mỹ đang áp đặt trừng phạt đối với ông Raisi vì bị cáo buộc liên quan các vụ giết hại hàng nghìn tù nhân chính trị ở Iran năm 1988. Người phát ngôn Nhà trắng Jen Psaki tuyên bố, Mỹ chưa có ý định hướng tới một cuộc họp cấp cao với tổng thống mới của Iran. Mỹ hiện không có quan hệ ngoại giao với Iran và cũng không lên bất cứ kế hoạch nào về cuộc gặp của lãnh đạo hai nước. Tổng thống đắc cử Iran Raisi cũng nêu rõ chưa có kế hoạch họp với Tổng thống Mỹ Joe Biden. Tuyên bố tiếp tục thúc đẩy đàm phán với sáu cường quốc nhằm khôi phục JCPOA, song Tổng thống đắc cử Iran thẳng thừng từ chối gặp Tổng thống Mỹ, cả khi Washington dỡ bỏ mọi lệnh trừng phạt.

Cuộc đàm phán giữa Iran với các cường quốc nhằm khôi phục JCPOA được trông đợi sẽ có những bước đột phá nhằm tiến tới một thỏa thuận. Tuy nhiên, các cuộc đàm phán này được đánh giá sẽ gặp nhiều gian nan ở phía trước, khi Tổng thống đắc cử Iran nêu rõ quan điểm rằng ông sẽ không ràng buộc lợi ích của người dân với thỏa thuận hạt nhân. Ông cho rằng, Mỹ đã vi phạm JCPOA và Liên hiệp châu Âu (EU) không thực hiện các cam kết. Mỹ cảnh báo vẫn đặt vấn đề nhân quyền của Iran trên bàn đàm phán.

Cùng thách thức về đối ngoại, Tổng thống đắc cử Iran E.Raisi cũng đứng trước bộn bề khó khăn khi phải vực dậy nền kinh tế vốn chịu thiệt hại nặng nề bởi các lệnh trừng phạt và đại dịch Covid-19. Ông cam kết chính quyền sắp tới sẽ đẩy nhanh chiến dịch tiêm vaccine ngừa Covid-19 nhằm mở cửa trở lại nền kinh tế bị nhấn chìm trong "tâm chấn" của đại dịch ở khu vực Trung Ðông.

Đưa Iran trở lại hội nhập nền kinh tế thế giới sau giai đoạn dài bị cô lập bởi tác động từ chính sách cấm vận của Mỹ là một trong những thách thức lớn trong nhiệm kỳ của ông Raisi. Mục tiêu này còn phụ thuộc triển vọng đàm phán hạt nhân, cũng như sự linh hoạt trong chính sách của vị tân tổng thống trong nỗ lực chèo lái con thuyền Iran vượt qua sóng cả.

THANH LÂM