TQ bật mạnh trước đòn thuế của ông Trump

Nhưng công ty Công nghệ Quang Điện Osaitek Tô Châu giờ đây đang tăng tốc các kế hoạch tự sản xuất các thành phần máy móc, theo kỹ sư trưởng của hãng, ông He Zhongya.

Trung Quốc đã chuyển hướng sang xuất khẩu các mặt hàng cao cấp như điện thoại thông minh do các công ty như Huawei sản xuất. (Ảnh: AP)

Nguyên nhân? Các mức thuế mới trong cuộc chiến thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang khiến cho giá các linh kiện do Mỹ chế tạo trở nên quá đắt đỏ.

Trao đổi với CNN, He Zhongya cho biết, Công nghệ Quang Điện Osaitek Tô Châu với khoảng 100 nhân sự vốn đã đặt ra mục tiêu chuyển hẳn hướng vào sản xuất nội địa, và căng thẳng hiện này càng khiến cho tiến trình này tăng tốc.

Hai nền kinh tế thế giới đã áp nhiều mức thuế lên hàng trăm tỷ đôla hàng hóa của nhau. Các biện pháp được cho là sẽ gây thiệt hại lớn cho nền kinh tế Trung Quốc vốn phụ thuộc nhiều hơn vào xuất khẩu.

Nhưng cuộc chiến thuế giữa hai nước cũng đang khiến cho các doanh nghiệp và quan chức chính phủ Trung Quốc tiến nhanh hơn đến những thay đổi mà rốt cuộc sẽ mang lại cho kinh tế nước này sức cạnh tranh tốt hơn, hấp dẫn hơn với các nhà đầu tư nước ngoài.

"Cuộc khủng hoảng càng khuyến khích Trung Quốc phát triển nhanh hơn", ông He Zhongya nói.

Bộ Thương mại Mỹ trong năm nay đã cho thấy sự phụ thuộc của Trung Quốc vào công nghệ Mỹ lớn đến mức nào. Điện hình, khi bộ này cấm các công ty trong nước bán những thành phần then chốt cho tập đoàn viễn thông Trung Quốc ZTE, hãng phải dừng gần như toàn bộ hoạt động.

Bên trong Trung Quốc, cuộc khủng hoảng ZTE càng củng cố niềm tin chung rằng đất nước này phải tự cung tự cấp tốt hơn.

"Các bạn sẽ chứng kiến những nỗ lực mạnh mẽ hơn trong đổi mới nội địa", CNN dẫn lời Scott Kennedy, một chuyên gia về kinh tế Trung Quốc tại Trung tâm Các nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế. Tuy nhiên, ông cảnh báo rằng phát triển các công nghệ hiện đại, ví dụ như chất bán dẫn, trong khi cắt giảm sự phụ thuộc vào Mỹ về ngắn hạn là điều "rất khó". Đó là bởi các hãng Trung Quốc phụ thuộc quá nhiều vào chip do Mỹ sản xuất trong chế tạo các mạng lưới di động và điện thoại thông minh.

Chiến dịch rốt ráo của Bắc Kinh xây dựng các ngành công nghiệp sản xuất tinh vi hơn là một trong những điều chính khiến Mỹ không hài lòng. Chính quyền Trump cáo buộc Trung Quốc sử dụng các thực tiễn bất công, chẳng hạn đánh cắp tài sản trí truệ, để thâu tóm các bí mật công nghệ Mỹ. Phía Bắc Kinh phản bác những cáo buộc này.

Chuyên gia Scott Kennedy nhận định, mối quan hệ xấu đi với Mỹ có thể khiến Trung Quốc phải tăng cường hợp tác về công nghệ tiên tiến với Nhật Bản, Hàn Quốc, Israel hoặc các nước châu Âu.

Kenny Liew, một nhà phân tích tại hãng nghiên cứu Fitch Solutions, chỉ ra rằng trong những tháng gần đây, Bắc Kinh đã thúc đẩy cải cách ở nhiều lĩnh vực như bảo vệ sở hữu trí tuệ nhằm khuyến khích phát triển công nghệ trong nước.

"Chính phủ đang nỗ lực gấp đôi. Cuộc chiến thương mại chắc chắn sẽ tăng tốc các kiểu cải cách này. Trung Quốc không còn là một nơi giá rẻ nữa", ông nói.

Trung Quốc thực tế đã đi được một chặng đường dài. Trong hơn 20 năm qua, cỗ máy xuất khẩu khổng lồ của nước này đã dịch chuyển từ những mặt hàng như quần áo và đồ chơi sang đồ điện tử và điện thoại thông minh.

"Trung Quốc không còn là một nơi sản xuất các mặt hàng cấp thấp giá rẻ nữa", Xu Bin, giáo sư về tài chính và kinh tế của Trường Kinh doanh quốc tế châu Âu – Trung Quốc ở Thượng Hải, đánh giá. Ông cho biết thêm, các hãng Trung Quốc "rất nhạy cảm với sự thay đổi môi trường" và thuế quan càng "thúc đẩy các công ty tư nhân Trung Quốc nâng cấp".

Các đợt thuế mới cũng làm dấy lên câu hỏi về sức hút của Trung Quốc như một trung tâm sản xuất. Các công ty cho biết họ đang cân nhắc chuyển đổi sản xuất sang các nước khác để tránh đội chi phí lên. Điều này cũng góp thêm áp lực khiến chính phủ Trung Quốc phải tìm ra cách thức bù đắp thiệt hại.

Bắc Kinh từ lâu bị chỉ trích vì các chính sách kinh tế hạn chế khiến các hãng nước ngoài khó mở rộng hoạt động ở Trung Quốc, trong khi giúp các doanh nghiệp trong nước hưởng ưu đãi, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn thuộc sở hữu nhà nước.

Giới chức Trung Quốc khẳng định họ cam kết mở cửa dần nền kinh tế với một tốc độ phù hợp. Và nay, cuộc chiến thương mại có thể sẽ khiến tiến trình này diễn ra nhanh hơn.

"Trung Quốc phải mở cửa thị trường" CNN dẫn lời tỷ phú Jack Ma nói hồi tháng 9.

Đến nay, Trung Quốc đã thực hiện nhiều biện pháp nhằm trợ giúp cho nền kinh tế đang chạy chậm lại của nước này, trong đó có cắt giảm thuế. Sự thay đổi sẽ "thúc đẩy tính cạnh tranh của nền kinh tế về lâu dài" và giúp Trung Quốc "tạo ra chất lượng tăng trưởng tốt hơn", theo Aidan Yao, một nhà kinh tế cấp cao về các thị trường mới nổi thuộc hãng quản lý tài sản AXA Investment Managers.

Thanh Hảo