TPHCM có tiềm năng lớn trong trồng hoa lan xuất khẩu

TPHCM có điều kiện thời tiết khí hậu rất thuận lợi cho trồng hoa lan nhiệt đới. Ảnh: N.H

Đó là nhận định của các chuyên gia và doanh nghiệp tại hội thảo “Tiềm năng phát triển và định hướng sản xuất hoa lan tại TPHCM” tổ chức tại TPHCM ngày 24/4.

Giá trị xuất khẩu chưa cao

Phát biểu tại hội thảo, ông Nguyễn Văn Đức Tiến, Phó giám đốc Trung tâm tư vấn Hỗ trợ nông nghiệp, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn TPHCM, cho biết tình hình xuất khẩu hoa lan trên thế giới tăng dần từ năm 2016 (193,4 triệu USD), đến hết năm 2018 giá trị xuất khẩu đạt ngưỡng cao nhất giai đoạn (khoảng 217,6 triệu USD). Giá trị xuất khẩu về hoa lan hiện nay trên thế giới chủ yếu tập trung ở một vài quốc gia như Hà Lan, Thái Lan, Đài Loan, Singapore, New Zealand.

Trong khi đó, dù xếp vị trí thứ 6 về xuất khẩu hoa lan, nhưng giá trị xuất khẩu từ ngành lan của Việt Nam mới chỉ đạt trên 4 triệu USD, chiếm tỷ trọng rất nhỏ so với các nước xếp vị trí phía trên. Theo ông Tiến, hiện hoa lan của Việt Nam chưa đa dạng, thị phần xuất khẩu cũng chỉ tập trung ở một vài quốc gia thuộc châu Á như Nhật Bản, Singapore, Hồng Kông và Ả Rập.

Hiện diện tích sản xuất hoa lan của TPHCM có xu hướng ngày càng tăng qua các năm. Năm 2010, diện tích sản xuất chỉ đạt 190 ha thì đến hết năm 2018 diện tích trồng lan đã đạt mốc 375 ha. Cùng với sự gia tăng về diện tích, quy mô cung ứng hoa lan của TPHCM cũng tăng nhanh, từ mức 84,5 triệu cành năm 2010 lên 134,5 triệu cành vào năm 2018, gấp 1,6 lần.

Từ các nguồn cung ra thị trường thành phố, hoa lan được bán cho các cửa hàng hoa (19,5%), các chợ đầu mối (45%), bán đi các tỉnh (30,5%) và xuất khẩu (5%).

Tiềm năng rộng lớn

Theo đại diện Công ty Hoa Lan Hoàng Hà, hiện xu hướng tiêu dùng hoa lan đang tăng lên đáng kể và dự đoán sẽ tăng mạnh trong thập niên tới. Trong các hội nghị, việc trang trí hoa tươi là rất cần thiết và hoa lan luôn là lựa chọn hàng đầu hiện nay bởi vẻ đẹp sang trọng và màu sắc hài hòa phong phú của nó.

Mặc dù công nghiệp hoa lan ở TPHCM chưa được quy hoạch trong chiến lược phát triển kế hoạch 5 năm của quốc gia nhưng xu hướng phát triển của hoa lan lại rất nhiều triển vọng vì hầu như cung không đủ cầu. Hàng năm TPHCM phải chi hàng tỷ đồng để nhập khẩu hoa lan từ các nước láng giềng cũng chỉ để đáp ứng cho thị trường nội địa.

Tại hội thảo, các ý kiến cũng đánh giá, thị trường xuất khẩu hoa lan hiện nay rất lớn và đầy triển vọng. Ngày nay người tiêu dùng có xu hướng mua hoa lan có giá thành hạ mà không cần biết xuất xứ, vì vậy thị trường hoa lan thế giới luôn có chỗ cho những quốc gia mới tham gia miễn là giá thành thấp, hoa bền và màu sắc đúng thị hiếu của người tiêu dùng.

Trong khi đó, TPHCM có điều kiện thời tiết khí hậu rất thuận lợi cho trồng hoa lan nhiệt đới. Hoa lan lại có hiệu quả kinh tế cao hơn các loại cây trồng nông nghiệp khác, nhất là tại những vùng đất sản xuất nông nghiệp không hiệu quả như đất bạc màu, chua phèn hay ngập mặn vì cây lan không cần đến độ dinh dưỡng của đất và có thể trồng treo, trồng sạp, trồng luống...

Đặc biệt, cây lan thích hợp với nhiều loại giá thể như vỏ dừa khô, xơ dừa, than, sử dụng vật liệu rẻ tiền, vật liệu phế thải làm nguyên liệu đầu vào nhưng hiệu quả cao giúp cho việc đầu tư vào sản xuất giảm rất nhiều chi phí đầu vào. Hiện nay, người trồng lan có thu nhập cao gấp 4 - 5 lần so với người trồng các loại cây nông nghiệp khác, với lợi nhuận lên tới khoảng 800 triệu/ha.

Tuy nhiên, khó khăn hiện nay là công tác nghiên cứu giống, lai tạo những loài lan đặc hữu, có bản quyền còn chậm, chưa được đầu tư đúng mức đã gây ra thế phụ thuộc rất lớn vào giống từ Thái Lan - là những giống rất xưa cũ có giá trị không cao thậm chí có nguy cơ thoái hóa do tích lũy mầm bệnh tiềm tàng.

Do đó, các ý kiến cho rằng để phát triển ngành lan đáp ứng cho tiêu dùng nội địa và tạo lợi thế canh tranh trong xuất khẩu, TPHCM cần kêu gọi và hỗ trợ đầu tư mở rộng năng lực sản xuất giống cấy mô đồng bộ về số lượng và chất lượng giống, giảm dần tỷ trọng nhập khẩu giống từ nước ngoài. Đồng thời xúc tiến liên kết với các doanh nghiệp nhân giống từ nước ngoài nhằm giảm bớt áp lực chất lượng giống không đồng đều và giá giống phụ thuộc lớn vào biến động tiền tệ của nước xuất khẩu giống.

Về lâu dài, cần tập trung đầu tư ứng dụng công nghệ sinh học trong nghiên cứu, lai tạo giống. Đồng thời sưu tập, thuần hóa và làm nguồn lai tạo các loài lan rừng đặc hữu của Việt Nam tiến đến đăng ký bản quyền quốc tế giống lan đã thuần hóa và lai tạo. Thành phố cũng cần cứu kỹ thị trường hoa lan nội địa và nước ngoài nhằm xây dựng mối liên kết 4 nhà và chính sách phát triển hoa lan phù hợp.

Nguyễn Hiền