TP Hồ Chí Minh tăng tốc tiến độ tuyến metro số 1

Thành phố đang tích cực triển khai nhiều giải pháp tháo gỡ vướng mắc, khó khăn, đồng thời phối hợp với bộ, ngành Trung ương, nhà thầu cùng tăng tốc dự án để có thể vận hành thử nghiệm vào cuối năm 2020.

Vướng chỗ nào, gỡ chỗ ấy

Dự án tuyến metro số 1 có bốn gói thầu chính sử dụng vốn vay ODA từ Cơ quan Hợp tác Quốc tế Nhật Bản (JICA) và vốn đối ứng của TP Hồ Chí Minh. Quá trình thi công dự án tuyến metro số 1, có những thời điểm bị tắc, gặp nhiều điểm nghẽn trong thi công, nhất là các vấn đề về hạ tầng, mặt bằng, hợp đồng với đối tác... Ngoài ra, quá trình giải ngân nguồn vốn cũng gặp phải các quy định về cơ chế, thủ tục pháp lý. Đến nay, khối lượng toàn bộ dự án metro số 1 trong năm 2018 thấp so với kế hoạch, chỉ đạt 62% so với mục tiêu đặt ra là 65%.

Theo ông Tatsuya Masuzawa, Giám đốc dự án Liên danh tư vấn NJPT, mối quan tâm chính và lớn nhất ở thời điểm hiện tại của hai phía là giải quyết thanh toán cho nhà thầu và tư vấn chung cho các hạng mục công trình đã hoàn thành. Việc này đang tồn đọng trong thời gian dài. Ông Tatsuya Masuzawa mong thành phố thực hiện cam kết tiếp tục tạm ứng tiền ngân sách để thanh toán cho các nhà thầu và nhà tư vấn chung cho đến khi được phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư.

Công nhân thi công trên công trình dự án tuyến metro số 1.

Theo ông Dương Hữu Hòa, Giám đốc Ban Quản lý dự án 1, Ban Quản lý ĐSĐT TP Hồ Chí Minh: Một số vấn đề khó khăn chưa được tháo gỡ kịp thời trong quá trình triển khai thi công, như chưa hoàn thiện cơ sở pháp lý trong điều chỉnh đầu tư, tổng mức đầu tư của dự án. Ngoài ra, một số khó khăn liên quan đến bồi thường giải phóng mặt bằng, di dời hạ tầng kỹ thuật trước đây, dẫn đến một số gói thầu cần phải gia hạn hợp đồng.

Về nguồn vốn, ông Bùi Xuân Cường, Trưởng Ban Quản lý ĐSĐT TP Hồ Chí Minh nhận định: Khó khăn về giải ngân trong quá trình bố trí nguồn vốn dẫn đến nhà thầu chưa đủ nguồn lực tập trung thi công nhiều hạng mục tại công trường. Quan điểm của Ban Quản lý ĐSĐT thành phố là nhanh chóng tháo gỡ mọi khó khăn, vướng mắc để tạo điều kiện tốt nhất cho nhà thầu thi công, đẩy nhanh tiến độ dự án. Tuy nhiên, có nhiều nội dung vượt quá thẩm quyền của chủ đầu tư, nhiều mốc thanh toán hiện vẫn vướng về pháp lý cần có sự vào cuộc của bộ, ngành Trung ương.

Giải quyết nguồn vốn, đẩy nhanh tiến độ

Những ngày đầu tháng 3-2019, trên công trường thi công tuyến metro số 1, chúng tôi nhận thấy, các kỹ sư, công nhân đang nỗ lực đẩy nhanh từng phần việc. Về tiến độ cụ thể, hiện toàn bộ tường vây thuộc gói thầu Nhà ga Bến Thành đã hoàn thành và công tác đào đất, lắp đặt hệ khung chống đạt khoảng 90%, đổ hơn 2.000m³ bê tông sàn đáy, hầm đào hở trên đường Lê Lợi lắp đặt hệ khung chống và thi công sàn tạm. Các nhà thầu cũng đang khẩn trương thi công các gói thầu, như: Ga Nhà hát thành phố, ga Ba Son, phần cầu cạn…

Theo ông Bùi Xuân Cường: Ban Quản lý ĐSĐT thành phố phối hợp với các nhà thầu tập trung tháo gỡ giải quyết các vướng mắc về hợp đồng, công tác giải ngân, cải tiến quy trình để thật sự tăng tốc trong năm 2019. Hiện nay, thành phố đang phối hợp với các bộ, ngành Trung ương hoàn thiện thủ tục pháp lý, điều chỉnh dự án đầu tư, tổng mức đầu tư tuyến metro số 1. Đây được xem là “nút thắt”, nếu được tháo gỡ sẽ tạo điều kiện thuận lợi để tăng tốc dự án. Trước mắt, đơn vị quyết tâm đẩy nhanh tiến độ thi công dự án, hoàn thành 80% khối lượng của dự án trong năm 2019 nhằm sớm đưa tuyến metro đầu tiên của thành phố về đích.

Dự kiến, tổng nhu cầu vốn năm 2019 cho dự án tuyến metro số 1 là hơn 9.500 tỷ đồng; trong đó, nhu cầu vốn ODA cấp phát năm 2019 cho dự án metro số 1 là hơn 7.250 tỷ đồng, thanh toán khối lượng thực hiện năm 2018 chuyển sang năm 2019 là gần 2.250 tỷ đồng. Tổng vốn tạm ứng từ năm 2017 đến cuối năm 2018 là hơn 3.270 tỷ đồng. Theo Liên danh nhà thầu Sumitomo-Cienco 6, việc thanh toán cho gói thầu bị dừng nhiều tháng qua nên ảnh hưởng đến công việc chung. Cùng với gia hạn thời gian hoàn thành gói thầu, liên danh nhà thầu này cũng yêu cầu sớm phê duyệt các hồ sơ thiết kế kỹ thuật để đáp ứng tiến độ xây dựng. Bà Junko Takahashi, Phó trưởng đại diện Cơ quan Hợp tác quốc tế Nhật Bản (JICA) tại Việt Nam cho rằng: "Trước những khó khăn hiện nay, các nhà thầu khẩn trương hoàn thiện những hạng mục còn lại một cách có hiệu quả. Các cơ quan chức năng phía Việt Nam cần tích cực hỗ trợ hợp tác, thúc đẩy quá trình phê duyệt và thanh toán cho các nhà thầu".

Hiện tại, với các vướng mắc chung về điều chỉnh thiết kế kỹ thuật, Ban Quản lý ĐSĐT thành phố xác định phải ưu tiên và quyết tâm gỡ khó ngay trong năm 2019. Trong khi đó, để bảo đảm thanh toán cho các nhà thầu theo hợp đồng, Ban Quản lý ĐSĐT TP Hồ Chí Minh đã kiến nghị UBND thành phố tiếp tục tạm ứng từ ngân sách để thanh toán cho các gói thầu. Trước mắt, đợt 1 năm 2019 là 2.245 tỷ đồng để thanh toán và tạm ứng (80%) các hồ sơ đề nghị thanh toán đã thực hiện nhưng chưa giải ngân trong năm 2018.

Ông Trần Vĩnh Tuyến, Phó chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh cho biết: "Thành phố sẽ tạm ứng vốn cho dự án nhưng điều quan trọng hiện nay là thành phố cùng các bộ, ngành tham mưu cho Chính phủ duyệt giải ngân theo hiệp định vay của TP Hồ Chí Minh với các đối tác để có kinh phí thực hiện dự án tốt nhất. Hiện, lãnh đạo thành phố rất quyết tâm đẩy nhanh tiến độ dự án với tinh thần tăng tốc. Thành phố đang cố gắng trong tháng 4-2019 sẽ hoàn thành phê duyệt dự án metro số 1. Đây là một trong những công trình trọng điểm, đặc biệt quan trọng nhằm giải quyết ùn tắc và phát triển giao thông tại cửa ngõ đông bắc, góp phần phát triển kinh tế-xã hội thành phố. Lãnh đạo thành phố đã giao nhiệm vụ cho các đơn vị liên quan cố gắng đến tháng 10-2020, Ban quản lý ĐSĐT thành phố phải tổ chức vận hành thử nghiệm tuyến metro số 1".

Bài, ảnh: HỒNG GIANG - PHẠM HÀ