TP.HCM: Xây dựng nhà máy xử lý chất thải rắn xây dựng là điều cấp thiết

Theo ông Nguyễn Toàn Thắng, Giám đốc Sở TN-MT TPHCM, lượng CTR xây dựng chủ yếu phát sinh từ các hộ dân xây dựng và sửa chữa nhà cửa, các công trình xây dựng dân dụng và công nghiệp, công trường xây dựng hạ tầng kỹ thuật. Với tốc độ đô thị hóa nhanh, khối lượng đất và phế thải xây dựng đang phát sinh không nhỏ, gia tăng nhanh chóng theo thời gian.

Cụ thể, theo ông Huỳnh Minh Nhựt, Giám đốc Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TPHCM, cho biết căn cứ vào thống kê thực tế của công ty thì khối lượng CTR xây dựng phát sinh tại TPHCM hiện nay khoảng 1.250 tấn/ngày. Ngoài ra còn có một khối lượng đáng kể CTR xây dựng phát sinh nhưng chưa được các quận, huyện thống kê. Một số báo cáo về quy hoạch quản lý CTR vùng liên tỉnh và báo cáo hiện trạng quản lý CTR tại thành phố những năm gần đây cho thấy, lượng CTR xây dựng 14% - 17% tổng lượng CTR đô thị phát sinh hoặc 19% - 22% lượng CTR sinh hoạt, tương đương khoảng 1.800 - 2.000 tấn/ngày.

Bà Nguyễn Thị Thanh Mỹ - Phó GĐ Sở TN-MT TP.HCM cho biết: “Số ít rác xây dựng là các loại vật liệu có khả năng tái chế, làm vật liệu san lấp như: cát, bê tông, gạch, đá..., được các công trường sử dụng lại làm vật liệu san nền hoặc tự bán cho các đơn vị thu gom, để chuyển đến công trường khác có nhu cầu san lấp. Đối với một số các loại chất thải còn lại không làm vật liệu san lấp được như: thạch cao,… được vận chuyển về nhà máy xử lý của Cty TNHH công nghệ sinh học Sài Gòn Xanh để xử lý. Số còn lại bị chủ đầu tư công trình, người dân, người thu gom không có ý thức đổ bừa bãi tại các bãi đất trống, vùng ven…”.

Về hoạt động xử lý đối với loại chất thải này cũng được phân chia khá phức tạp. Cụ thể, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TPHCM thu gom và phân loại tại các trạm trung chuyển. Theo đó, CTR xây dựng có khả năng tái chế san lấp mặt bằng (chiếm trên 95% tổng khối lượng được thu gom) được chuyển sang tái chế thành vật liệu xây dựng thứ cấp. Phần còn lại không thể tái chế (dưới 5% tổng khối lượng thu gom) được chuyển về xử lý tại Công ty Sài Gòn Xanh thuộc Khu liên hợp xử lý CTR Đa Phước. Riêng tại các huyện ngoại thành, CTR xây dựng được đổ thải không có kế hoạch tại nhiều khu đất trống, ven đường giao thông, gây mất mỹ quan và đây đang là vấn đề lớn trong công tác quản lý CTR.

Bên cạnh đó, do TP.HCM chưa có nhà máy xử lý chất thải xây dựng hiện đại, đáp ứng yêu cầu thu gom và xử lý lượng rác xây dựng hiện tại và trong tương lai. Điều này dẫn đến tình trạng quá tải trong hoạt động chuyển giao chất thải, giá xử lý rác xây dựng đẩy lên cao, gây khó cho DN. Cty MTĐT là đơn vị được UBND TP giao trách nhiệm thu gom và xử lý rác xây dựng. Giá thành thu gom hợp lý, nhưng do Cty chưa có địa điểm tập trung để xây dựng nhà máy xử lý chất thải xây dựng theo đúng quy định tại Thông tư 08/2017 của Bộ Xây dựng, nên chỉ có thể thu gom với số lượng nhất định. Rác xây dựng sau khi được Cty thu gom được vận chuyển về các trạm trung chuyển của Cty tại trạm trung chuyển rác xây dựng ở quận 11 và Gò Vấp để phân loại tái chế. Lượng rác còn lại không có khả năng tái chế sẽ được chuyển tiếp đến công trường Đông Thạnh.

Cũng theo ông Huỳnh Minh Nhựt, Công ty TNHH MTV Môi trường đô thị TPHCM được thành phố giao nhiệm vụ thu gom, xử lý CTR xây dựng từ năm 2005 đến nay dưới hình thức xã hội hóa. Chi phí xử lý do chủ nguồn thải chi trả. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu mới trong hoạt động thu gom và xử lý CTR xây dựng, cần thiết phải đầu tư nhà máy xử lý hiện đại theo hướng tăng tỷ lệ tái chế, giảm tỷ lệ chôn lấp. Hiện công ty đã có văn bản trình UBND TPHCM chấp thuận chủ trương quy hoạch vị trí xây dựng nhà máy xử lý CTR xây dựng. Nguồn vốn đầu tư xây dựng nhà máy này không sử dụng ngân sách mà bằng nguồn vốn của công ty.

Trước thực tế đó, Sở TN-MT TPHCM cho rằng, cần thiết phải đưa CTR xây dựng vào diện kiểm soát và xử lý hiệu quả hơn. CTR xây dựng sẽ được xử lý bằng 2 công nghệ chính là chôn lấp và tái chế chất thải. Với công nghệ tái chế, CTR xây dựng đặc biệt là thép, gạch, bê tông, đá... có thể tái chế, tái sử dụng dưới dạng vật liệu san nền hoặc đổ bê tông cường độ thấp hoặc tái chế làm nguyên liệu sản xuất gạch không nung… Còn với công nghệ chôn lấp, đề xuất áp dụng công nghệ chôn lấp CTR xây dựng được đặt trong khu chôn lấp chất thải tập trung của đô thị.

Cũng theo Sở TN-MT TPHCM, việc áp dụng kết hợp cả 2 công nghệ xử lý nêu trên nhằm giảm thiểu tối đa diện tích chôn lấp các loại rác thải.

T.H