TP.HCM: Toàn cảnh diễn tập xử lý ngộ độc thực phẩm quy mô lớn tại khu chế xuất

PGS TS Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM cho biết, buổi diễn tập thực hiện theo chỉ đạo của UBND TP.HCM. Công ty trách nhiệm hữu hạn Nidec Tosok (đường 16, Khu Chế xuất Tân Thuận, Quận 7) là đơn vị tình nguyện cho công nhân tham gia buổi diễn tập này.

Mục đích diễn tập nhằm chuẩn hóa quy trình điều tra và xử lý ngộ độc thực phẩm (NĐTP) tập thể, cụ thể trách nhiệm, hiệp đồng phối hợp giữa các cơ quan chức năng; rà soát nhân lực, bổ sung phương tiện phục vụ công tác điều tra; kiểm tra năng lực nghiệp vụ chuyên môn để chủ động ứng phó tình huống khi có ngộ độc thực phẩm xảy ra trên địa bàn; kịp thời điều tra, xử lý và xác định nguyên nhân từ đó đề ra giải pháp khắc phục các sự cố do ngộ độc thực phẩm, ngăn chặn thực phẩm bẩn đến với người tiêu dùng.

PGS TS Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM

Thông qua buổi diễn tập, các doanh nghiệp, trường học có bếp ăn tập thể tự xây dựng được quy trình, phương án phòng ngừa và chủ động xử lý khi xảy ra ngộ độc thực phẩm tại đơn vị.

Toàn cảnh tình huống giả định về sự việc ngộ độc thực phẩm xảy ra tại Công Ty TNHH Nidec Tosok (địa chỉ: đường 16, KCX Tân Thuận, Quận 7):

Vào lúc 15 giờ 30 ngày 03/11/2017, tại Công Ty TNHH Nidec Tosok (địa chỉ: đường 16, KCX Tân Thuận, Quận 7) xuất hiện ban đầu có 4 công nhân có dấu hiệu đau bụng, buồn nôn, nôn sau buổi cơm trưa.

Sau đó có trên 20 công nhân cũng có dấu hiệu đau bụng, buồn nôn, nôn, một số có biểu hiện tiêu chảy đang tập trung khám tại Phòng Y tế của công ty.

Được biết trước đó công ty có tổ chức bữa ăn trưa tập trung cho toàn bộ 4.000 công nhân.

Số lượng công nhân nghi ngộ độc không ngừng tăng lên… Trước tình hình đó, Phòng y tế công ty đã nhanh chóng thông báo tình trạng khẩn cấp lên Trung tâm cấp cứu 115 để cử lực lượng hổ trợ cấp cứu. Đồng thời cũng đã nhanh chóng báo cáo tình hình về Ban Quản lý An toàn thực phẩm thành phố (theo đường dây nóng của Ban) để được hỗ trợ điều tra, xác định nguyên nhân của sự việc liên quan đến ngộ độc thực phẩm.

Sau khi nhận được thông tin cần hổ trợ cấp cứu từ Phòng y tế công ty, Trung tâm cấp cứu 115 đã điều động đơn vị cấp cứu vệ tinh gần nhất là Bệnh viện Quận 7 đến công ty xảy ra ngộ độc. Đồng thời cũng nhanh chóng cử lực lượng xuống hiện trường để hỗ trợ… tiến hành khám sàng lọc, phân loại, sơ cấp cứu, vận chuyển cấp cứu an toàn đến các cơ sở điều trị vệ tinh.

Các công nhân được khám sàng lọc tại hiện trường để phân loại tình trạng bệnh: nhẹ, vừa, nặng để kịp thời xử lý.

Khu bệnh vừa

Ngày càng đông công nhân được chuyển về khu vực khám sàng lọc, một số ca nặng được công nhân cáng vào khu vực khám.

Một số ca nhẹ hơn được dìu vào, một số ca nhẹ có thể tự đi được về khu vực khám sàng lọc.

Tất cả các bệnh nhân đều được các y bác sĩ tích cực khám sàng lọc và sơ cấp cứu.

Một số công nhân có dấu hiệu nặng, một số công nhân đã bị ói, một số công nhân có dấu hiệu tiêu chảy,...

Khu bệnh nặng

Các công nhân có biểu hiện nặng nhanh chóng được đưa lên xe cấp cứu đến bệnh viện.

Số lượng công nhân ngộ độc không ngừng tăng lên. Khu vực khám sàng lọc đã tiếp nhận được 250 ca bệnh, đã chuyển viện cấp cứu 120 ca, khoảng 130 ca đang được các y bác sĩ theo dõi và săn sóc, trong số có khoảng 50 ca đã ổn định, đang được các BS theo dõi thêm.

Còn 80 trường hợp đang được săn sóc, chờ chuyển viện.

Khi thông tin bệnh viện quận 7 đã quá tải, Trung tâm cấp cứu 115 tiếp tục điều động lực lượng vệ tinh tại Bệnh viện quận 4 và huyện Nhà Bè. Đội ngũ các bác sĩ và điều dưỡng của 2 bệnh viện này đang tiếp nhận bệnh nhân nặng đã ổn định trong luồng đỏ và bệnh nhân trong luồng vàng theo điều tiết của Trung tâm cấp cứu 115 để chuyển về bệnh viện.

Một số công nhân tại các phân xưởng có các triệu chứng liên quan đến ngộ độc thực phẩm đang tiếp tục được chuyển xuống Phòng y tế công ty.

Bên cạnh đó, sau khi nhận được thông báo, Lãnh đạo Ban quản lý an toàn thực phẩm cũng chỉ đạo đội điều tra ngộ độc thực phẩm của Ban xuống hiện trường. Tổ điều tra nhanh chóng triển khai thành 4 tổ công tác để thực hiện nhiệm vụ.

Tổ 1: Ghi nhận tình hình các trường hợp NĐTP tại khu vực khám sàng lọc, thống kê, báo cáo số liệu; điều tra bệnh nhân; tiếp nhận mẫu bệnh phẩm như phân, chất nôn từ Bệnh viện quận 7.

Tổ 2: Điều tra những người cùng ăn nhưng không bệnh và Điều tra các thức ăn đã ăn tại 02 bữa ăn gần nhất. Đoàn điều tra đã thu thập được 6 mẫu thức ăn lưu, 03 mẫu nước chế biến, 03 mẫu nước uống , 07 mẫu dịch nôn, 05 mẫu phân, 05 mẫu phết hậu môn của người chế biến đã gửi mẫu đến Trung tâm kiểm nghiệm và chờ kết quả.

Tổ 3: Điều tra nguồn gốc thực phẩm và chế biến thực phẩm; điều tra người chế biến; lấy mẫu thực phẩm và mẫu phân người chế biến; điều tra vệ sinh cơ sở; điều tra môi trường và dịch bệnh địa phương. Phân tích kết luận sơ bộ ban đầu xác định đây là vụ NĐTP đông người mắc với bữa ăn nguyên nhân là bữa ăn trưa ngày 03/11/2017 (với các món ăn: xíu mại sốt cà, giá hẹ xào, canh súp rau củ, cơm trắng, chuối. món chay – bún chay (bún, tàu hủ, nấm rơm, giá hẹ).

Tổ 4: Phối hợp với Trung tâm y tế quận 7 tiến hành tiêu độc, khử trùng tại khu vực nhà bếp, nhà ăn và khu vực vệ sinh.

Theo kết quả tổng hợp từ Trung tâm cấp cứu 115, chuyên viên nhập liệu và phân tích số liệu của Ban, số lượng bệnh nhân được khám sàng lọc là 300 người, được chuyển cấp cứu tại các bệnh viện là 250 người, trong đó được điều trị tại bệnh viện quận 7 là 100 người, điều trị tại bệnh viện quận 4 là 80 người, điều trị tại bệnh viện huyện Nhà Bè là 70 người. Số ca được điều trị tại công ty là 50 người, hiện đã ổn và cho về tại phòng khám công ty để tiếp tục theo dõi.

Nhận định về thời gian ủ bệnh trung bình trong trường hợp này là 3 giờ, với bệnh cảnh lâm sàng là hội chứng dạ dày-ruột, bệnh tự giới hạn trong thời gian ngắn kết hợp.

Kết quả điều tra cơ sở cho thấy:

+ Về nguồn gốc thực phẩm: đoàn kiểm tra phát hiện nguồn nguyên liệu thịt heo không đảm bảo an toàn về nguồn gốc (không có hóa đơn, chứng từ chứng minh), đoàn đã yêu cầu đơn vị phối hợp với cơ quan chức năng tự tiêu hủy.

+ Điều tra về tiền sử bệnh tật của những người chế biến, nấu nướng, phục vụ ăn uống: đoàn phát hiện 03 nhân viên chưa được khám sức khỏe định kỳ và xác nhận kiến thức ATTP theo quy định và đã phối hợp với TTYT Q7 tiến hành lấy mẫu phết hậu môn của nhân viên bếp đi kiểm nghiệm với mục đích tìm người lành mang trùng.

Tổng hợp các kết quả điều tra nêu trên, Đội điều tra của Ban ATTP hướng nhiều đến tác nhân gây bệnh là vi sinh, vi khuẩn gây bệnh Staphylococcus aureus, và độc tố của nó được nghi ngờ nhiều nhất, tuy nhiên không loại trừ vi sinh vật gây bệnh khác như Salmonella, E.coli, do vậy sẽ căn cứ kết quả chỉ tiêu xét nghiệm các mẫu bệnh phẩm, thực phẩm tập trung tìm vi khuẩn gây bệnh.

Để ngăn chặn NĐTP có thể tiếp tục xảy ra, đoàn điều tra của Ban Quản lý ATTP yêu cầu tiêu hủy toàn bộ thức ăn thừa của buổi trưa ngày 03/11/2017. Vệ sinh toàn bộ trang thiết bị, dụng cụ chế biến.

Đề nghị Đội Quản lý ATTP liên quận 7 – Nhà Bè – Cần Giờ phối hợp Trạm Thú y địa phương và các đơn vị liên quan tiến hành xử lý tiêu hủy toàn bộ số thịt heo không nguồn gốc, không đảm bảo ATTP, đề nghị thay đổi thực đơn có sử dụng thịt heo cho bữa chiều ngày 03/11/2017.

Yêu cầu 03 nhân viên trong khu vực bếp khẩn trương khám sức khỏe và xác nhận kiến thức ATTP, chờ kết quả đạt mới được tham gia nấu nướng, phục vụ ăn uống.

Chuyển xử lý các hành vi vi phạm liên quan ATTP nêu trên.

Đảm bảo an toàn thực phẩm cho người dân thực sự là một thách thức không hề nhỏ

An toàn thực phẩm (ATTP) là vấn đề ảnh hưởng lớn, trực tiếp đến sức khỏe con người, được xã hội rất quan tâm. Bảo đảm chất lượng ATTP giữ vị trí quan trọng trong sự nghiệp bảo vệ sức khỏe nhân dân, góp phần giảm tỷ lệ mắc bệnh, duy trì và phát triển nòi giống, tăng cường sức lao động, học tập, thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế, văn hóa, xã hội và thể hiện nếp sống văn minh.

Bên cạnh đó, thực phẩm nếu không sử dụng đúng cách hoặc bởi vì một lý do nào khác sẽ gây ra nhiều thiệt hại. Thiệt hại chính do các bệnh gây ra… nhưng vấn đề nguy hiểm hơn nữa là sự tích lũy dần các chất độc hại ở một số cơ quan trong cơ thể sau một thời gian mới phát bệnh hoặc có thể gây các dị tật, dị dạng cho thế hệ mai sau.

PGS TS Phạm Khánh Phong Lan, Trưởng Ban quản lý an toàn thực phẩm TP.HCM cho biết: "Những năm qua, vấn đề an toàn thực phẩn luôn được các cấp,c ác ngành quan tâm và chỉ đạo quyết liệt. Nhiệm vụ phòng chống ngộ độc thực phẩm để ngộ độc không xảy ra là nhiệm vụ tối quan trọng và được xã hội hết sức quan tâm.

Hiện TP.HCM có 17 KCX - KCN, có 1.167 doanh nghiệp đang hoạt động với số lao động là 285.768 người. Trong đó có 217 doanh nghiệp có bếp ăn tập thể, (124 doanh nghiệp có bố trí nhân sự tổ chức nấu ăn tại chỗ và 93 doanh nghiệp thuê nhà thầu bên ngoài vào nấu), 364 doanh nghiệp nhận suất ăn sẵn từ các cơ sở bên ngoài và 424 doanh nghiệp hỗ trợ tiền cơm cho người lao động.

Ngoài ra, trên địa bàn TP.HCM còn có khoảng 3.000 bếp ăn tập thể, căng tin của hệ thống trường học, bệnh viện,... Do đó, vấn đề đảm bảo an toàn thực phẩm cho người dân thực sự là một thách thức không hề nhỏ.

Mặc dù được quan tâm sâu sát, nhưng thực tế tình trạng ngộ độc vẫn còn xảy ra, đặc biệt là ở các khu chế xuất - khu công nghiệp, làm ảnh hưởng đến sức khỏe công nhân và hoạt động sản xuất bị đình trệ. Do đó, khi 'Phòng' chưa hiệu quả thì 'Chống' ngộ độc thực phẩm phải thể hiện được vai trò của mình, hạn chế thiệt hại đến mức thấp nhất về sức khỏe, tinh thần và vật chất của người dân, đảm bảo trật tự xã hội; đồng thời nâng cao hiệu quả trong công tác phối hợp điều tra, xử lý vụ ngộ độc thực phẩm của các đơn vị chức năng trên địa bàn TP.HCM. Thông qua buổi diễn tập, các doanh nghiệp, trường học có bếp ăn tập thể tự xây dựng được quy trình, phương án phòng ngừa và chủ động xử lý khi xảy ra ngộ độc thực phẩm tại đơn vị".

Ngô Đồng