TP.HCM sẽ chuyển nhượng và di dời 81 cơ sở với gần 560 nghìn m2, thu về 17.800 tỷ

Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng.

Có nghị quyết không có nghĩa TP.HCM sẽ được tăng thuế ngay

Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng đã cho biết như vậy khi phát biểu giải trình thêm về dự thảo Nghị quyết về cơ chế, chính sách phát triển TP.HCM trước Quốc hội.

Theo Bộ trưởng Tài chính, ngân sách nhà nước, thành phố hiện đang đóng góp gần 30% vào tổng thu ngân sách nhà nước hàng năm.

Trong giai đoạn 2004 - 2006, tỷ lệ điều tiết của ngân sách Trung ương từ các khoản thu phân chia của thành phố 71%, đến giai đoạn 2007 - 2010 tăng lên 74%, giai đoạn 2011 - 2016 tăng lên 77% và giai đoạn 2017 - 2020 hiện nay 82%.

"Như vậy, thành phố thu 100 đồng thì chỉ giữ lại 18 đồng và điều tiết về Trung ương 82 đồng. Thành phố cũng đóng góp trên 1/3 số thu từ hoạt động xuất nhập khẩu và thu từ dầu thô của cả nước và toàn bộ số thu này là cân đối của ngân sách trung ương 100%", Bộ trưởng cho biết.

Dự toán năm 2018, Quốc hội giao cho thành phố là 376 tỷ đồng, tức là để hoàn thành dự toán năm 2018 thành phố phải thu trên 1000 tỷ đồng/ngày. Khi làm dự toán, thành phố chỉ nhận phấn đấu tăng thêm 1% thì gánh nặng giao thu sẽ giảm rất nhiều cho rất nhiều địa phương khác.

Tuy nhiên, theo Bộ trưởng, vấn đề là động lực phát triển của thành phố đang chậm lại, tăng trưởng bình quân từ mức 2 con số trong giai đoạn 1986 đến 2010 đã giảm xuống 1 con số của giai đoạn 2011-2015. Giai đoạn 1986-2010 thành phố tăng trưởng bình quân là 10,7%, giai đoạn 2011-2015 giảm xuống còn 9,6%.

Điều này tác động trực tiếp và làm chậm lại mức tăng trưởng chung của cả nước, cho dù trong thời gian này nhiều địa phương khác có mức tăng trưởng kinh tế vượt bậc nhưng do mức đóng góp không lớn nên không thể bù lại được.

Từ tăng trưởng kinh tế dẫn đến tốc độ tăng thu ngân sách của thành phố cũng chậm lại. Nếu như trước đây tốc độ tăng thu của thành phố hàng năm tăng khoảng trên dưới 20%/năm thì nay chỉ còn 14-16%/năm.

Đề cập tới những cơ chế, chính sách đặc thù cụ thể đưa ra trong dự thảo nghị quyết, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng khẳng định khi đề xuất Chính phủ và Tp.HCM đã lường trước các vấn đề nảy sinh.

Đối với một số nội dung pháp luật hiện hành chưa quy định trình Quốc hội cho phép thành phố nghiên cứu xây dựng để báo cáo Chính phủ, báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội hoặc Quốc hội cho thí điểm trên địa bàn thành phố. Qua theo dõi Bộ trưởng cho biết thấy đa số các vị đại biểu Quốc hội nhất trí với đề xuất của Chính phủ.

Tuy nhiên, có một số đại biểu còn băn khoăn liên quan đến phân cấp, phân quyền về quản lý tài chính ngân sách, đặc biệt đề xuất cho thành phố nghiên cứu thí điểm chính sách thuế tài sản. Điều chỉnh thuế suất hoặc mức thu của chính sách thu hiện hành, Bộ trưởng cho rằng các băn khoăn này là xác đáng.

Theo đó, Bộ trưởng khẳng định trong dự thảo nghị quyết đã quy định các nguyên tắc để không ảnh hưởng lớn đến doanh nghiệp đặc biệt là doanh nghiệp vừa và nhỏ, hạn chế tối đa đến sản xuất lưu thông hàng hóa trên thị trường cả nước. Tập trung thu đối với hàng hóa thu nhập phát sinh trên địa bàn TP.HCM.

Mặc khác việc Quốc hội ban hành nghị quyết này không có nghĩa thành phố sẽ thực hiện ngay việc tăng thuế mà thành phố phải xây dựng đề án cụ thể như là tăng ở thuế suất nào, tăng mức đối tượng chịu thuế, đánh giá đầy đủ các chính sách, tác động đến môi trường kinh doanh, đời sống người dân và tác động xã hội khác. Báo cáo Hội đồng nhân dân, báo cáo Chính phủ để trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Quốc hội nếu cần thiết để xem xét quyết định.

Vấn đề thứ ba, về tác động của nghị quyết. Khi xây dựng dự thảo nghị quyết Bộ trưởng đã bàn và thống nhất với thành phố để cơ chế chính sách được đề xuất cơ bản không làm thay đổi các cán cân đối lớn về ngân sách nhà nước và nợ công trong kế hoạch tài chính ngân sách 5 năm quốc gia cũng như kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016 -2020 được Quốc hội thông qua, không ảnh hưởng đến phân bổ kế hoạch đầu tư công trung hạn cho các bộ, ngành, địa phương.

Vì vậy, từ nay đến năm 2020 thành phố vẫn tiếp tục điều tiết về trung ương với tỷ lệ hiện hành. Ngân sách trung ương cũng không cam kết bổ sung thêm kinh phí cho thành phố và thực tế chúng ta muốn cũng rất khó khăn và không thực hiện được vì khó cân đối ngân sách trung ương.

TP.HCM sẽ được vay lại 1 tỷ USD để đầu tư

Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, đối với thu từ cổ phần hóa các doanh nghiệp nhà nước, theo kế hoạch dự kiến thu từ thành phố khoảng 20.000 tỷ đồng, trong tổng số 250.000 tỷ đồng của kế hoạch 5 năm.

Nay trình Quốc hội cho để lại nguồn này cho thành phố, đồng thời trong điều kiện cân đối ngân sách trung ương rất khó khăn trong giai đoạn 2017-2020 và tránh ảnh hưởng cân đối ngân sách trung ương và các địa phương nhận hỗ trợ từ trung ương. Chính phủ đề xuất phương án không hỗ trợ trở lại số 18.800.

Bộ trưởng cho rằng để tránh ảnh hưởng đến tiến độ triển khai của dự án, có thể sẽ nghiên cứu theo một phương án có vị đại biểu Quốc hội đã đề xuất là thành phố thực hiện theo kế hoạch đầu tư công trung hạn trung ương đã phân bổ, nhưng trong quá trình triển khai cổ phần hóa và thoái vốn doanh nghiệp nhà nước của thành phố thì thành phố sẽ hoàn trả lại 18.800 này.

Theo giá trị phần vốn nhà nước tại 39 doanh nghiệp thành phố quản lý trong danh sách phải cổ phần hóa của giai đoạn 2017-2020 thì giá trị sổ sách khoảng 42.000 tỷ đồng. Thành phố dự kiến có thể thu khoảng 67 ngàn tỷ đồng từ cổ phần hóa doanh nghiệp.

"Chúng tôi cho rằng trong thời gian tới khi kinh tế thành phố lớn mạnh hơn thì số thu từ cổ phần hóa không chỉ là 20 ngàn tỷ đồng mà sẽ gấp nhiều lần số này và có thể cao hơn cả mức thành phố dự kiến. Lúc đó theo dự thảo nghị quyết, phần để lại cho thành phố sẽ là nguồn lực đáng kể để thành phố thực hiện các nhiệm vụ của mình", Bộ trưởng cho biết.

Đối với nguồn thu từ tiền sử dụng đất khi bán tài sản nhà nước gắn với tài sản trên đất, Bộ trưởng cho biết, trước năm 2017 thực hiện theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước năm 2002 và Quyết định 09 của Thủ tướng Chính phủ về sắp xếp lại xử lý nhà đất thuộc sở hữu nhà nước, thành phố được phân cấp hưởng 50% số thu này.

Từ năm 2017 theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước 2015 khoản thu tiền sử dụng đất và tài sản trên đất của các cơ quan, tổ chức, đơn vị thuộc trung ương quản lý là khoản thu ngân sách trung ương hưởng 100%.

Dự thảo nghị quyết quy định "ngân sách thành phố được hưởng 50% như giai đoạn trước khoản thu tiền sử dụng đất khi bán tài sản nhà nước gắn với tài sản trên đất sau khi đã trừ kinh phí di dời, xây dựng cơ sở vật chất tại địa điểm mới do các cơ quan, tổ chức, đơn vị trung ương quản lý trên địa bàn thành phố trừ các cơ quan, đơn vị thuộc lĩnh vực quốc phòng và an ninh".

Theo Bộ trưởng, dự kiến giai đoạn 2017 - 2020 sẽ chuyển nhượng, di dời 81 cơ sở của trung ương với 550.949 m2 đất, thu về khoảng 17.800 tỷ đồng. Tuy nhiên, phần lớn khoản này để đền bù giải phóng mặt bằng, xây dựng trụ sở mới, phần còn lại nếu có cũng rất nhỏ và thành phố chỉ được hưởng 50% số này, không đáng kể, Bộ trưởng nhận định.

Về việc nâng mức dư nợ vay của thành phố, Bộ trưởng cho biết ước dư nợ vay của thành phố đến 31/12/2017 khoảng 22.000 tỷ đồng, bằng 40% mức dư nợ vay cho phép hiện hành là không quá 70% thành phố được hưởng theo phân cấp.

Nếu nâng mức dư nợ vay trên 90% tính theo dự toán 2018 thì dư nợ vay của thành phố khoảng 70.000 tỷ đồng, tăng 15.700 tỷ đồng, tương đương 0.3% GDP so với quy định hiện hành.

Việc tăng mức giới hạn dư nợ vay đảm bảo cho Thành phố Hồ Chí Minh có thêm dư địa vay và phù hợp với chủ trương đẩy mạnh cơ chế cho vay lại từ nguồn Chính phủ vay nước ngoài thay vì cấp phát như hiện nay.

Theo Bộ trưởng, dự kiến theo các hiệp định đã ký trong thời gian tới TP.HCM vay lại từ nguồn này khoảng 1 tỷ USD để đầu tư cơ sở hạ tầng trọng điểm.

"Hàng năm căn cứ vào mức trần nợ công đã được Quốc hội quyết định chúng tôi sẽ tổng hợp nhu cầu vay của các địa phương, trong đó có TP.HCM để báo cáo Chính phủ trình Quốc hội quyết định, đảm bảo việc tăng mức vay của thành phố được đặt trong mối quan hệ với nhu cầu vay bội chi của các địa phương khác và yêu cầu giữ nợ công trong giới hạn cho phép", Bộ trưởng Dũng nói.

N.MẠNH