TP HCM phải là nơi đầu tiên thí điểm cái mới!

Sáng 12-7, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH-ĐT) Nguyễn Chí Dũng đã làm việc với UBND TP HCM về Nghị quyết 53/2005 và Kết luận 27/2012 của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng an ninh vùng Đông Nam Bộ và vùng kinh tế trọng điểm phía Nam đến năm 2010 và định hướng đến năm 2020 của TP HCM.

Tránh "mạnh ai nấy làm"

Thay mặt UBND TP HCM báo cáo kết quả thực hiện Nghị quyết 53, Giám đốc Sở KH-ĐT Lê Thị Huỳnh Mai cho biết những năm gần đây, tăng trưởng kinh tế của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và vùng Đông Nam Bộ chậm lại và chậm hơn tốc độ tăng trưởng chung của cả nước. Giai đoạn 2016-2020, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam chỉ tăng trưởng 5,6%, vùng Đông Nam Bộ tăng trưởng 5,5%, trong khi cả nước tăng 5,9%. Phân tích nguyên nhân, bà Mai nói sự phối hợp, phát triển vùng dựa trên khai thác những tiềm năng và lợi thế của từng địa phương còn nhiều bất cập.

Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng phát biểu kết luận buổi làm việc. (Ảnh: Trung tâm Báo chí TP HCM)

Phó Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển thành phố Phạm Bình An cũng nhìn nhận vùng Đông Nam Bộ có nhiều lợi thế nhưng chưa thể phát triển đúng định hướng. Vướng mắc lớn nhất là thiếu giải pháp về mặt thể chế. Riêng đối với TP HCM, thời gian qua gặp nhiều điểm nghẽn khi thiếu hạ tầng kết nối vùng, nguồn lực tài chính.

"Mổ xẻ" tiếp nguyên nhân, Chủ tịch UBND TP HCM Phan Văn Mãi đánh giá thời gian qua, các địa phương trong vùng chưa làm tốt vai trò, lợi thế, sứ mệnh của mình. "Người ta nói mạnh nhất là "mạnh ai nấy làm" nên chỗ này phải ngồi bàn lại để tính toán, từ đó làm bật vai trò, sứ mệnh của vùng so với cả nước"- ông Phan Văn Mãi nói. Ngoài ra, theo Chủ tịch UBND TP HCM, Hội đồng vùng cần được thành lập lại trên cơ sở thành phần phù hợp. Hội đồng vùng phải theo dõi, xác định mục tiêu vùng; giám sát tiến độ, trách nhiệm và nguồn lực. Nếu thực hiện chưa đúng thì có cơ chế cảnh báo. Hội đồng vùng cũng phải có một bộ máy giúp việc và có cơ chế cho các địa phương đóng góp kinh phí để cho bộ máy này hoạt động. Bên cạnh đó, cần phân cấp, phân quyền mạnh hơn, rõ ràng hơn kèm theo điều kiện để tránh phân cấp, phân quyền xong khi thực hiện vẫn phải xin ý kiến bộ, ngành trung ương, rồi quay về làm theo quy định pháp luật.

Ngoài ra, Chủ tịch UBND TP HCM cho rằng cần khẩn trương thực hiện công tác lập quy hoạch vùng. Theo Chủ tịch UBND TP HCM, phải xác định đến năm 2045, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và vùng Đông Nam Bộ phải đạt mục tiêu cao hơn mục tiêu cả nước đề ra. Trước hết, đây phải là đầu tàu thật mạnh, là trung tâm của khu vực và quốc tế, vừa đóng góp vừa làm lực kéo cho cả nước.

Mạnh dạn đề xuất cơ chế mới

Phát biểu kết luận buổi làm việc, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết đây là dịp để đánh giá lại mặt được, chưa được, thấy được những hạn chế, yếu kém cũng như điểm nghẽn, nút thắt đang làm cản trở sự phát triển của vùng. "Quan trọng hơn nữa là sắp tới chúng ta định hình như thế nào trước bối cảnh mới, chủ trương mới của Đảng. Từ đó, đưa ra định hướng, tầm nhìn phát triển vùng phù hợp" - ông Nguyễn Chí Dũng nói.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng, trong vùng Đông Nam Bộ, TP HCM là cực tăng trưởng, trung tâm lớn nhất của vùng, quyết định cho cả vùng. Do đó, phải xác định cơ hội, định hình lại để tính bước phát triển thời gian tới. Từ định hướng đó thì có kiến nghị gì về cơ chế, chính sách? "TP HCM và vùng Đông Nam Bộ phải có những cơ chế chính sách mới. Những cơ chế này phải đặc thù, vượt trội so với cả nước, cạnh tranh với quốc tế" - Bộ trưởng nêu và cho rằng TP HCM cùng với vùng Đông Nam Bộ nên mạnh dạn đề xuất những cơ chế chính sách này để phát triển.

Liên quan đến cơ chế liên kết vùng, Bộ trưởng Bộ KH-ĐT cho biết đây không phải vấn đề mới, các bộ, ngành đã nghiên cứu rất sâu và rất lâu nhưng chưa có kết quả. Theo ông, một số nước như Pháp, Bỉ có chính quyền vùng, ngân sách vùng nhưng luật pháp Việt Nam không có "tính vùng" nên không có thể chế riêng cho từng vùng. Cơ quan vùng không phải là cơ quan cấp trên của tỉnh, thành phố; không chính danh, không có địa vị pháp lý nên không có quyền lực, không có ngân sách. Do đó, Bộ trưởng đề nghị dựa trên hiện trạng của thể chế, cần nghiên cứu vấn đề này sâu hơn, đề xuất thế nào là Hội đồng vùng, quy chế phối hợp, điều phối, ngân sách, thẩm quyền, chức năng, nhiệm vụ của Hội đồng vùng trong bối cảnh không có thể chế của một cấp chính quyền vùng.

Riêng về TP HCM, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh: Thành phố cần mạnh dạn kiến nghị cơ chế chính sách vượt trội, cạnh tranh, đặc thù. Quan trọng nhất là TP HCM phải là nơi được thí điểm, áp dụng những gì mới đầu tiên. Chứ TP HCM cũng "đi" như các địa phương, dùng cơ chế chung thì rất khó...

"Hiện nay, TP HCM đã hoàn thiện đề án Trung tâm Tài chính quốc tế tại TP HCM và báo cáo Chính phủ. Thành phố rất mong muốn sớm hình thành trung tâm này để không chỉ cho thành phố, vùng kinh tế trọng điểm phía Nam mà cho cả nước”.

Biên chế cần phù hợp với dân số, khối lượng công việc

Chiều cùng ngày, Đoàn Đại biểu Quốc hội TP HCM đã tổ chức hội nghị góp ý dự thảo báo cáo tổng kết Nghị quyết 54/2017 của Quốc hội và báo cáo sơ kết một năm thực hiện Nghị quyết 131/2020 của Quốc hội.

PHAN ANH