Tổng thống Trump bị truy tới cùng vụ Nga 'treo thưởng' Taliban sát hại lính Mỹ

Lính Mỹ tại Afghanistan. Ảnh: AFP

Nhà Trắng bảo không, truyền thông bảo có

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 28/6 phủ nhận sự tồn tại của thông tin tình báo do tờ New York Times (NYT) công bố hôm 26/6.

Trên tài khoản mạng xã hội twitter, ông Trump nói không có bất kỳ ai báo cáo ông, Phó Tổng thống Mike Pence hay Chánh Văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows về “cái gọi là” vụ tấn công của Nga nhằm vào quân đội Mỹ tại Afghanistan. Ông cũng nhắc lại lời cáo buộc trước đó về coi NYT là “hãng tin giả”, đồng thời đặt dấu hỏi về nguồn tin mà NYT trích dẫn.

Cùng ngày, một quan chức cấp cao Nhà Trắng đưa ra một hướng giải thích mới. Theo đó. Ông Trump đã không được thông báo nội dung trên, bởi các cơ quan tình báo lúc đó chưa đạt được thống nhất trong nhận định, đánh giá, kết luận thông tin.

Nhưng một nguồn tin khác cũng nói rằng về cơ bản đã có sự đồng thuận của giới tình báo về tính chính xách trong bản đánh giá tình báo này. Điểm còn lại chỉ là một vài khác biệt tiểu tiết, bởi mỗi một cơ quan trong cộng đồng tình báo có nét riêng trong hoạt động, từ hỏi cung cho tới giám sát dữ liệu, dẫn đến các cơ quan tình báo đánh giá độ tin cậy của nguồn tin theo cách khác nhau.

NYT dẫn lời một cựu quan chức Mỹ cho biết, trong điều kiện thông thường, Cố vấn An ninh Quốc gia Robert C. O’Brien, Chánh Văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows sẽ tham gia trong mọi quyết định, quy trình báo cáo Tổng thống về hoạt động của Nga do một chuyên gia phân tích tình báo trình bày.

Giám đốc CIA Gina Haspel cũng có thể xuất hiện trong những sự kiện như vậy. Tuy nhiên, Thư ký Báo chí Nhà Trắng McEnany cho biết, cả ba nhân vật cấp cao trên đều khẳng định ông Trump chưa được báo cáo bất kỳ nội dung thông tin nào như truyền thông Mỹ đưa.

Tuy nhiên, báo chí Mỹ tiếp tục công bố thông tin bám sát vụ việc để khẳng định can dự của Nga. Theo điều tra được Washington Post (WaPo) đăng tải ngày 29/6, việc Nga treo thưởng để nhóm tay súng Taliban sát hại lính Mỹ là có thật và hành động của Nga được cho là đã dẫn đến cái chết của “một vài binh sĩ Mỹ”. Thông tin này được WaPo trích dẫn từ các nguồn tin giấu tên, thạo tin về quá trình điều tra, hỏi cung trong vài tháng gần đây với các phần tử cực đoan bị bắt giữ.

Trong loạt bài mới đăng tải ngày 28/6, NYT cũng công bố thêm nhiều chi tiết mới về can dự của Nga. Theo đó, các sĩ quan tình báo và lực lượng đặc nhiệm Mỹ hồi tháng 1/2020 đã lên tiếng cảnh báo về khả năng Nga có âm mưu trả tiền để Taliban sát hại lính Mỹ ở Afghainistan. Hệ quả là đã có lính Mỹ thiệt mạng từ kế hoạch này của Nga.

Theo NYT, mấu chốt dẫn đến nghi vấn này chính là việc lực lượng của Mỹ đã thu được một lượng lớn tiền mặt (USD) sau khi mở một cuộc đột kích nhằm vào một cứ điểm tình nghi của Taliban. Một nguồn tin cho biết, lời khai của các phần tử thánh chiến, tội phạm bị bắt giữ đóng vai trò trung tâm để thuyết phục cộng đồng tình báo đưa ra báo cáo khẳng định Nga trong năm 2019 đã đề xuất và trả tiền treo thưởng cho các tay súng Taliban.

NYT dẫn lời hai quan chức giấu tên cho biết, thông tin về vụ việc này được lan khá rộng trong giới tình báo ở Afghanistan, trong đó có Cụm trưởng của CIA tại quốc gia Tây Nam Á này, cùng với giới chức đặc nhiệm săn lùng Taliban. Thông tin được chuyển thành các báo cáo tình báo, sau đó được biên soạn, tổng hợp để gửi tới quan chức quân đội và giới phân tích tình báo ở Virginia và cuối cùng đến tay cấp lãnh đạo cao nhất tại Nhà Trắng.

Quốc hội muốn Nhà Trắng phải giải trình, minh bạch thông tin

Phe Dân chủ tìm cách chỉ trích trực diện ông Trump. Xuất hiện trong chương trình “This Week” trên kênh ABC tối ngày 28/6, Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi cho biết bà không hay biết gì về bản tin tình báo mà truyền thông nêu, đồng thời yêu cầu Nhà Trắng báo cáo tức thời trước Quốc hội vụ việc này. Bà cáo buộc ông Trump muốn “phớt lờ” bất kỳ cáo buộc nào dính đến Nga.

Bà Nancy Pelosi trong một buổi trả lời phỏng vấn trên kênh ABC News. Ảnh: Getty Images

Theo bà Pelosi, nếu quả thực ông Trump không được báo cáo, Mỹ sẽ phải đối diện với nguy cơ mà ở đó các cơ quan chính quyền lo sợ chia sẻ thông tin với tổng thống về những vấn đề liên quan đến Nga. Bà khẳng định, một số đồng minh hợp tác với Mỹ ở Afghanistan đã nhận được thông báo này và vì thế việc ông Trump nắm được hay không nắm được bản đánh giá tình báo đó đều “tệ như nhau”, vì ông sẽ né tránh đối đầu Nga.

Cùng ngày, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Tammy Duckworth gửi thư tới Chủ tịch Ủy ban Quân lực Thượng viện James Inhofe, yêu cầu sớm mở phiên điều trần về vấn đề này. Trong thư, ông Duckworth khẳng định các thành viên trong quân đội Mỹ, gia đình của họ cùng toàn thể người dân có quyền nhận được câu trả lời rõ ràng. Ông cáo buộc ông Trump là nhà lãnh đạo yếu kém, “phản bội binh sĩ Mỹ”.

Sức ép với Tổng thống Mỹ cũng đến từ chính những thành viên đảng Cộng hòa. Trên mạng xã hội Twitter, Hạ nghị sĩ đảng Cộng hòa Adam Kinzinger, thành viên Ủy ban Đối ngoại Hạ viện lên tiếng yêu cầu Tổng thống Trump “ngay lập tức” công bố thông tin và xử lý vụ việc này, chấm dứt cuộc chiến trong bóng đêm của Nga.

Trước đó, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lindsey Graham - đồng minh chủ chốt của ông Trump tại Thượng viện, cho rằng Quốc hội cần được biết rõ sự thật liên quan đến những cáo buộc nhằm vào Nga. Ông hy vọng Nhà Trắng sẽ xem xét nghiêm túc cáo buộc này và thông báo sớm nhất cho Quốc hội về độ tin cậy của thông tin mà báo chí Mỹ đăng tải.

Hạ nghị sĩ Liz Cheney, nhân vật số 3 của đảng Cộng hòa tại Hạ viện cho rằng, nếu thông tin Nga “treo thưởng” để truy sát binh sĩ Mỹ là chính xác, Nhà Trắng cần làm rõ những điểm như: Tại sao Tổng thống, Phó Tổng thống lại không được báo cáo? Liệu thông tin này có được đề cập trong bản Báo cáo Tình báo Ngày dành cho Tổng thống (PDB) hay không? Ai là người biết và biết khi nào? Chính quyền đã làm gì để bảo vệ binh sĩ và đối sách với Nga ra sao.

Trong diễn biến mới nhất, người phát ngôn của CIA, Giám đốc Tình báo Quốc gia và Lầu Năm góc đều từ chối bình luận về những thông tin mới được NYT và WaPo đăng tải. Người phát ngôn của Hội đồng An ninh Quốc gia Mỹ John L. Ullyot trả lời vắn tắt rằng các cơ quan chức năng vẫn “đang tiến hành điều tra tính xác thực” của nghi vấn trên.

Hoài Thanh/Báo Tin tức