Tổng thống Putin giao số phận Iran ở Syria cho Mỹ định đoạt?

Tổng thống Putin sẽ đau đầu về vấn đề Iran ở Syria.

Bloomberg dẫn lời một quan chức cấp cao Điện Kremlin cho biết, Tổng thống Vladimir Putin đang chuẩn bị đưa ra những nhượng bộ đáng kể cho Tổng thống Donald Trump tại hội nghị thượng đỉnh ngày 16/7 tại Helsinki, với hy vọng bắt đầu hàn gắn quan hệ căng thẳng Nga-Mỹ.

Chương trình nghị sự hàng đầu trong số đó là cuộc thảo luận về vai trò của Iran tại Syria - một vấn đề mà Moscow cân nhắc trong giai đoạn cuối cuộc nội chiến ở quốc gia Trung Đông.

Tổng thống Putin đã đồng ý với yêu cầu của Mỹ và Israel về việc lực lượng hậu thuẫn của Iran ở miền Nam Syria nên được cách ly xa biên giới Israel, thay thế tại đó bằng lực lượng ủng hộ Damascus – tờ Bloomberg dẫn lời hai cố vấn của Điện Kremlin cho biết.

Sau khi nghiên cứu cuộc gặp của ông Trump với nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong-un - Tổng thống Putin quyết định rằng ông cần phải thương lượng với ông chủ Nhà Trắng trên tư cách cá nhân.

Hai nhà lãnh đạo có thể gặp gỡ mà không có trợ lý, giống như ông Trump và ông Kim đã làm ở Singapore, phát ngôn viên của Điện Kremlin Dmitry Peskov trước đó cho hay.

Theo Zero Hedge, Nga xem hội nghị thượng đỉnh Trump-Putin sắp tới như một cơ hội để hàn gắn quan hệ với Mỹ sau những bất đồng kể từ khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014 và sau đó là những cáo buộc can thiệp vào cuộc bầu cử Mỹ năm 2016.

Tuy nhiên, vẫn còn đó những hoài nghi về việc Tổng thống Putin có thực thi bất kỳ thỏa thuận nào liên quan đến việc điều chỉnh các hành động của Iran tại Syria hay không.

Điều này đã khiến nhiều quan điểm ở Washington và các đồng minh phương Tây quan ngại rằng ông Trump có thể sẽ không đạt được những nhượng bộ thực sự.

Nga không thể quay lưng với Iran

Andrei Kortunov, người đứng đầu Hội đồng các vấn đề quốc tế Nga, nhận định: “Moscow có thể là trung gian quan trọng trong nhiều cuộc xung đột ở Trung Đông, nhưng cho đến nay Tổng thống Putin vẫn chưa sẵn sàng xoa dịu chính quyền Trump về vấn đề Iran”.

"Ông Trump không thể buộc ông Putin phải quay lưng lại với Iran", chuyên gia Kortunov nhấn mạnh". “Trong khi Tổng thống Putin không muốn gây áp lực quá lớn nên Iran, ông cũng không thể quá dựa vào Tổng thống Trump”.

Không còn nhiều lựa chọn cho lực lượng Iran ở Syria.

Trong khi đó, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho biết hôm 4/7 rằng ông sẽ nói chuyện với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo sau hội nghị thượng đỉnh Helsinki để thực hiện bất kỳ thỏa thuận nào đạt được.

Ông cũng nhấn mạnh thêm bằng câu nói: “mong đợi Iran rút toàn bộ lực lượng khỏi Syria là điều hoàn toàn không thực tế".

“Như ở bất kỳ nơi nào trên thế giới, bạn phải bắt đầu bằng cách ngồi xuống bàn đàm phán, nói ra những lo ngại của bạn và nói về cách giải quyết chúng trên cơ sở có thể chấp nhận được”, Ngoại trưởng Lavrov nói với các phóng viên tại Moscow.

Trong một diễn biến khác, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu sẽ gặp Tổng thống Putin tại Moscow vào tuần tới, trước khi hội nghị thượng đỉnh Nga-Mỹ diễn ra. Tehran được cho là sẽ không hài lòng với điều này khi lãnh đạo Moscow và Tel Aviv liên tục gặp nhau.

"Nga không chỉ gây tổn hại đến lợi ích của Iran ở Syria mà còn tăng cường hợp tác với Saudi Arabia để làm giảm bớt tiếng nói của Tehran trong OPEC", Ali Khorram - cựu đại sứ Iran tại Liên Hợp Quốc, viết trên tờ Arman.

Bình luận về những động thái lạnh nhạt với Tehran của Nga, giới phân tích cho rằng, chiến lược của Tổng thống Putin là cố gắng tìm một nền tảng trung gian nằm giữa những lợi ích mâu thuẫn nhau của các bên trong khu vực.

Đặc biệt, ông có thể “bật đèn xanh” cho Israel tấn công bất cứ đoàn vận tải nào của Iran cố gắng cung cấp vũ khí cho Hezbollah trong khi vẫn cho phép Iran duy trì các lô hàng vũ khí gửi cho các lực lượng ủy nhiệm ở Lebanon, theo quan điểm của chuyên gia Kortunov.

Đối với Iran, mục tiêu quan trọng của nước này là duy trì ảnh hưởng bên trong Syria và giữ cho các đường dây cung ứng tiếp tục luân chuyển, Ehud Yaari, một nhà nghiên cứu tại Viện Washington cho biết.

Sami Nader, người đứng đầu Viện Nghiên cứu Chiến lược Levant ở Beirut lại nhận định rằng: “Nga có lợi ích khi làm lực lượng Iran ở Syria tổn thương. Nhưng Nga sẽ chỉ muốn làm suy yếu Iran mà không muốn làm sụp đổ tất cả vì điều này có thể gây ảnh hưởng đến sự bền vững của chính quyền Assad”.

"Họ muốn đặt Iran dưới tầm kiểm soát của mình”, Nader nhận định.

Quốc Vinh