Tổng Kiểm toán và Bộ trưởng Tài chính tranh luận về việc 'kiểm toán làm liên lụy thuế'

Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng.

"Kiểm toán làm liên lụy thuế"?

Thảo luận về dự án Luật Quản lý thuế (sửa đổi) chiều 15/11, Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng cho biết, khi cơ quan Kiểm toán Nhà nước tiến hành kiểm toán tại cơ quan thuế, có đối chiếu với các doanh nghiệp thì phát sinh thêm số tăng thu cho ngân sách và trên cơ sở các dữ liệu về phân tích rủi ro của cơ quan thuế.

“Chúng tôi cơ bản đồng thuận. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, có những kết luận, cơ quan thuế chấp hành rất nghiêm túc, thông báo cho người nộp thuế nộp thêm, nhưng người nộp thuế thấy chưa thỏa đáng nên kiện. Kiện lần thứ nhất, cơ quan thuế là người ra quyết định thì phải xử lý. Họ không đồng ý, họ kiện lên cấp trên của cơ quan quản lý thuế là Bộ Tài chính xử lý. Nếu không chấp hành nữa thì đưa ra tòa. Chúng tôi đề nghị, ai kết luận thì người đó phải chịu trách nhiệm giải trình trước tòa”, Bộ trưởng Đinh Tiến Dũng kiến nghị.

Theo Bộ trưởng Bộ Tài chính, vấn đề này sẽ tiếp tục được rà soát và tiếp thu theo hướng làm sao đảm bảo đúng Hiến pháp và đúng quy định của pháp luật.

Tranh luận với Bộ trưởng Bộ Tài chính Đinh Tiến Dũng ngay sau phát biểu này, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc bày tỏ: “Vừa rồi Bộ trưởng nói vì kiểm toán thực hiện việc đối chiếu thuế sai nên các đối tượng nộp thuế kiện liên lụy đến các cơ quan thuế. Tôi xin khẳng định với Bộ trưởng là tôi làm Tổng kiểm toán gần 3 năm chưa có một trường hợp nào từ kết luận của Kiểm toán Nhà nước để liên lụy đến cơ quan thuế do người nộp thuế kiện”.

Đồng thời, Tổng Kiểm toán Hồ Đức Phớc cũng khẳng định, việc cơ quan thuế để sót, để lọt nguồn thu là hết sức lớn. Ví dụ, đối chiếu các doanh nghiệp ngoài quốc doanh 2 năm vừa rồi thất thu thuế 94% so với số đối chiếu.

"Đụng doanh nghiệp nào doanh nghiệp ấy cũng "giãy giụa", chẳng hạn Unilever vừa rồi kiện lên Thủ tướng Chính phủ và Ủy ban Tài chính, Ngân sách và giao trở lại, đến giờ đã kiểm tra trở lại và xác định 584 tỷ đồng. Họ đề nghị được nộp nhưng không chịu phạt. Vấn đề có chịu phạt hay không là do Tổng cục thuế quyết định chứ chúng tôi không quyết định được”, Tổng Kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc kết thúc ý kiến tranh luận.

Cơ quan thuế lên tiếng

Sau buổi tranh luận trên, sáng nay (16/11), Tổng cục Thuế (Bộ Tài chính) tổ chức buổi họp báo, trao đổi thêm một số thông tin về dự thảo Luật Quản lý thuế (sửa đổi).

Trao đổi tại buổi họp báo này, ông Thành Xuân Lý - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Tổng cục Thuế cho hay, từ năm 2013-2017 đã có 250 vụ kiện hành chính về thuế, trong đó số vụ kiện phát sinh từ kiến nghị kết luận của Thanh tra Chính phủ là 1 vụ và từ kết luận của Kiểm toán Nhà nước là 11 vụ.

Về kết quả các vụ kiện, đại diện Tổng cục Thuế cho biết, hiện đã có 6 vụ kiện tại Đắk Lắk tòa tuyên doanh nghiệp thắng vì tòa kết luận cơ quan thuế ra quyết định trên cơ sở kiến nghị kiểm toán, không đánh giá kiểm tra thì không có cơ sở pháp lý để thực hiện.

Trong số đó, vụ xảy ra tại Chi cục Thuế quận 3, TPHCM, theo ông Lý, sau khi Kiểm toán Nhà nước vào cuộc thì đã kiến nghị doanh nghiệp phải nộp bổ sung số thuế 60 tỷ đồng. Vụ việc này sau đó được đưa ra tòa nhưng xử lý từ năm 2013 cho đến nay vẫn chưa xong.

"Về cơ bản trong quá trình kiểm toán hoạt động, Kiểm toán Nhà nước đã có đóng góp hữu ích, giúp thu thuế hiệu quả nhưng vẫn có sự áp dụng chưa đồng nhất quy định pháp luật, quan điểm xử lý có thể khác nhau dẫn đến sự phối hợp chưa đồng nhất", ông Lý nói.

Theo đó, ông Lý cho rằng, có sự tồn tại như thế nên dự thảo muốn sửa đổi theo hướng sau khi có kết luận của thanh tra, kiểm toán, cơ quan thuế sẽ thực hiện thanh tra thuế trước khi đưa ra quyết định xử lý.

"Chúng ta là người ra quyết định phải có cơ sở pháp lý nhằm đảm bảo quản lý được người nộp thuế, đảm bảo sự thi hành pháp luật của thuế chính xác, tránh khiếu kiện kéo dài. Bởi ngoài việc thất thu, phát sinh trách nhiệm bồi thường thì chúng tôi cũng muốn rõ ràng”, ông nói.

Ông Phạm Ngọc Lai, Quyền Vụ trưởng Vụ Thanh tra, Tổng cục Thuế khẳng định ngành thuế luôn phối hợp chặt chẽ với Kiểm toán Nhà nước, Thanh tra Chính phủ. Khi Kiểm toán Nhà nước tiến hành kiểm toán ngân sách tại 1 địa phương, sẽ có 1 tổ kiểm toán tại cơ quan thuế. Bộ Tài chính, Tổng cục Thuế đều đã có các văn bản chỉ đạo cục thuế các địa phương phối hợp chặt chẽ, cung cấp hồ sơ cho cơ quan kiểm toán.

Ông Lai cho biết, sau khi kết thúc, cơ quan kiểm toán sẽ lập biên bản kiểm soát, đối chiếu, từ đó ra số chênh lệch về thuế, những sai phạm về thuế của các doanh nghiệp. Tuy nhiên, có thể thời điểm Kiểm toán Nhà nước vào kiểm toán thì doanh nghiệp chưa kê khai thuế, nhưng sau đó doanh nghiệp đã kê khai bổ sung vì Luật Quản lý thuế hiện hành cho phép khai bổ sung.

"Tuy nhiên, lúc này cơ quan kiểm toán đã xếp doanh nghiệp đó vào diện sai phạm. Do vậy, một số doanh nghiệp phản ánh với chúng tôi kết luận họ sai phạm là chưa thật sự chính xác", ông Lai nói.

Về con số "94% thất thu thuế”, ông Lai thừa nhận, ngay cả khi cơ quan thuế tiến hành thanh tra cũng phát hiện một tỷ lệ sai phạm lớn lên tới 95-97% trên tổng số đơn vị được lựa chọn thanh tra.

“Tuy nhiên, tỷ lệ sai cũng tùy đơn vị. Có đơn vị kê sai 500 nghìn đồng, 1 triệu đồng cũng là sai, thậm chí có đơn vị sai phạm lớn, phát hiện gần 2.000 tỷ đồng. Nhưng với hành vi sai phạm nhỏ, nếu tính vào tỷ lệ tương đối thì cũng khó. Trong khi đó, chính sách của ta chưa đồng bộ với hành vi cụ thể ngoài thực tiễn nên thực tế cũng liên tục phải sửa đổi”, ông Lai nói thêm.

LÂM AN