Tốc độ cải cách thể chế vẫn còn chậm và chưa đạt như kỳ vọng

Đánh giá cao những nỗ lực trong điều hành tỷ giá, ông Vũ Tiến Lộc cho rằng, đồng tiền Việt Nam trong 2 năm gần đây đã nằm trong nhóm các đồng tiền ổn định nhất châu Á, góp phần nâng cao xếp hạng tín nhiệm quốc gia, bất chấp những sức ép rất lớn từ cuộc chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đang diễn ra ngày càng căng thẳng. Bên cạnh đó, nợ công đã được đưa xuống mức 58,4% trong năm 2018, tình hình tài chính quốc gia hiện nay đã cho chúng ta cảm giác an tâm hơn nhiều so với vài năm về trước…

Đại biểu Quốc hội Vũ Tiến Lộc, Chủ tịch Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam

Ông Lộc phân tích, những cải thiện tích cực nói trên cho thấy đã đến lúc chúng ta không nhất thiết phải mở rộng tài khóa để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Ngược lại, khi các nguồn lực và cơ hội đầu tư được dành cho khu vực công ít hơn và cho khu vực tư nhân nhiều hơn, cơ chế đối tác công tư được thực hiện thì hiệu quả vốn đầu tư sẽ được nâng cao và tăng trưởng sẽ bền vững hơn. Với đà này, nếu Chính phủ tiếp tục giảm nợ công xuống dưới 55% GDP trong những năm tới, thì tế có thể sẽ còn tăng trưởng cao hơn nữa.

Mặc dù vậy, về tăng trưởng kinh tế năm 2019, ông đề nghị Chính phủ nên giữ quan điểm thận trọng. Hiện nay, nhiều đánh giá, dự báo của các tổ chức quốc tế có uy tín cho thấy, tăng trưởng kinh tế thế giới vẫn đang tiếp tục yếu đi và tác động tiêu cực tới khu vực kinh tế đối ngoại của chúng ta. Xuất khẩu trong 5 tháng đầu năm 2019 đã chậm lại so với cùng kỳ năm trước. Vốn đầu tư đăng ký có tăng lên, đặc biệt là luồng vốn đầu tư từ Trung Quốc, nhưng thực chất việc giải ngân vốn đầu tư theo kiểu “tiền tươi thóc thật” của cả khu vực kinh tế trong nước lẫn khu vực FDI đều đang chậm lại. Xu hướng này sẽ khiến cho mục tiêu tăng trưởng 6,8% trong năm nay vẫn là một thách thức không nhỏ.

Theo Chủ tịch VCCI, điều lo lắng nhất là tốc độ cải cách thể chế vẫn còn chậm và chưa đạt được như kỳ vọng, chắc chắn sẽ ảnh hưởng lớn đến triển vọng phát triển dài hạn của nền kinh tế. Công cuộc cải cách thể chế, cắt giảm thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh trong năm 2018 và những tháng đầu năm 2019 dù đã đạt được một số kết quả tích cực, nhưng chưa để lại nhiều dấu ấn đậm nét, mang ý nghĩa bứt phá như yêu cầu của Thủ tướng và Chính phủ.

Cũng theo ông Lộc, tình trạng “trên nóng dưới lạnh” vẫn chưa được khắc phục triệt để. “Lạnh” ở đây không chỉ ở một số địa phương, mà còn ở ngay cấp Bộ ngành. Các Bộ, ngành vẫn chưa dành đủ thời gian và tâm lực cho cải cách thể chế, do vẫn còn đa mang quá nhiều dịch vụ công và thủ tục hành chính, ít chịu chuyển giao cho thị trường và phân cấp cho địa phương và cơ sở.

Cùng với đó, cơ chế xin-cho vẫn tồn tại, luật pháp vẫn chồng chéo, không nhất quán, tiềm ẩn nhiều rủi ro và bó tay, bó chân các địa phương và doanh nghiệp. “Cách làm thể chế hiện nay vẫn là Chính phủ yêu cầu các bộ, ngành tự rà xét, tự đề xuất các biện pháp cắt giảm thủ tục, nhưng không dễ, “cách làm này vì vậy ít mang lại hiệu quả và khó có thể tạo ra đột phá”, ông Lộc cho biết.

Từ phân tích trên, Chủ tịch VCCI đề nghị Chính phủ cần tiếp tục tạo áp lực cải cách mạnh mẽ hơn từ trên xuống; giao cho các tổ chức độc lập, các hiệp hội doanh nghiệp, địa phương, cơ sở tiến hành rà xét tổng thể môi trường kinh doanh để kiến nghị với Quốc hội và Chính phủ.

Bên cạnh đó, Chính phủ cần tiếp tục tạo áp lực cải cách mạnh mẽ hơn từ trên xuống theo tinh thần của Nghị quyết 19, Nghị quyết 02, trên cơ sở lắng nghe ý kiến từ cơ sở, lấy sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp làm thước đo, lấy các chuẩn mực quốc tế tiên tiến làm khuôn mẫu, lấy những thực tiễn tốt làm gương soi, không cố “gò” các mô hình kinh doanh theo khả năng quản lý, mà quản lý phải nương theo và làm bệ đỡ thúc đẩy cho tự do sáng tạo và đề cao trách nhiệm trong kinh doanh. Bảo đảm quyền của người dân là mục tiêu, quản lý nhà nước chỉ là phương tiện.

Lan Anh- Hoàng Châu