Tổ chim sắc ô
Truyện ngắn của Lê Đăng Kháng
Trên sân thượng lầu 3 nhà Đạt, ba Đạt xây những ô vuông rồi đổ đất vào để trồng các loại hoa và cây cảnh. Ba phân công cho Đạt cứ chiều đi học về phải tưới nước cho cây mau lớn. Có cây đã ra hoa như hoa hồng nhung, hoa nhài tỏa hương thơm ngào ngạt mỗi sớm mai. Cây cọ không ra hoa nhưng lá của nó có màu xanh bạc xòe ra như những chiếc ô con lấp lánh trông rất ấn tượng mỗi khi gió thổi qua.
Nhưng một tuần nay, những cây cọ này đã đem đến cho Đạt một niềm vui mới. Đó là trên cây cọ có một đôi chim bay về làm tổ.
Nhà Đạt chỉ ở lầu 1 và tầng trệt, lầu 3 ít sử dụng nên vắng vẻ. Hôm đó Đạt lên lầu 3 để nhìn sang cây mận xem có quả chín không thì thấy đôi chim bay vụt từ cây cọ ra, Đạt tiến lại gần thì phát hiện một tổ chim như chiếc giỏ xinh xinh đan bằng sợi cỏ và râu ngô êm mượt như nhung đã treo ở đó. Đôi chim không bay đi xa mà cứ đậu trên cây mận ngóng về tổ kêu dáo dác. Đạt vội vào nhà nép trong cánh cửa thì lát sau đôi chim lại bay về. Đôi chim đẹp quá, chiếc mỏ nó hồng hồng, bụng màu nâu, lưng màu xanh đen, cổ có khoang trắng.
Đạt liền khoe với ba:
- Ba ơi trên cây cọ ở lầu 3 nhà mình có một tổ chim, con chim gì ấy đẹp lắm, ba biết nó là chim gì không ba?
- Ba chưa biết con ạ! Ba phải nhìn thấy đã rồi mới trả lời con được, có khi ba phải hỏi ông Năm chuyên đi bẫy chim mới biết được.
Chiều đó ba Đạt trả lời sau khi hỏi qua ông Năm. Đạt được biết đó là loại chim sắc ô. Chim này ăn sâu bọ và lúa. Đạt liền nói với mẹ đi chợ mua lúa về rắc gần tổ chim, rồi Đạt đứng trong khe cửa quan sát thấy quả nhiên đôi chim sà xuống ăn lúa, nhưng lũ chim sẻ cũng bay về ăn ké. Lũ chim cùng ăn nhưng chúng lại không mổ nhau như những đàn gà khác bầy. Sao thế nhỉ? Chúng cùng ăn, cùng kêu ríu rít và còn nhường nhịn nhau nữa.
Đạt hân hoan ra mặt. Rồi Đạt nghĩ hôm nào phải khoe với bạn Tuấn cùng lớp, để Tuấn cùng chung niềm vui này.
Mẹ Đạt dặn: “Chim về làm tổ là vui lắm, con đừng phá tổ chim nhé!”. Dĩ nhiên Đạt vâng lời mẹ, cậu không bao giờ có ý định phá tổ chim cả. Ngay cả khi tưới cây Đạt cũng múc từng ca nước tưới vào gốc cây, chứ không dùng vòi xịt nước lỡ làm ướt tổ chim.
Chiều nay Đạt tưới cây, con chim thấy động liền bay lên cây mận. Đạt ngó vào tổ chim như chiếc giỏ xinh xinh thì phát hiện trong tổ đã có 2 quả trứng màu nâu nhạt, lốm đốm điểm trắng và xanh đen. Đạt chạy vào khoe với mẹ:
- Mẹ ơi! Tổ chim nhà ta đã có 2 trứng rồi.
Mẹ Đạt cũng vui lây:
- Vậy là may mắn lắm đấy con ạ! Nó sẽ ấp trứng và nở ra chim con. Rồi lũ chim sẽ lớn lên, cũng sẽ làm tổ ở nhà ta cho mà xem.
*
* *
Nghe tiếng chuông ngoài cổng, Đạt hồi hộp chạy ra mở cổng thì đã thấy Tuấn dắt xe đứng đó.
Tuấn hỏi Đạt:
- Mẹ mày có nhà không? Cho tao xem tổ chim được không?
Đạt không ưa Tuấn cứ nói mày, tao. Cô giáo đã dạy rồi, xưng hô mày, tao là không lịch sự. Đạt ngần ngừ:
- Mẹ mình không có nhà… thôi bạn vào đi. Nhưng mình nói trước bạn chỉ được xem thôi, không có được sờ tay vào tổ chim, có hơi người nói bay đi đó.
- Yên chí! Tao chỉ ngó qua thôi. Mày không phải lo - Tuấn vẫn tự tin.
Cả Đạt và Tuấn lên lầu 3. Gần đến tổ chim, Đạt rón rén nhẹ nhàng, nhưng Tuấn đã xộc đến, con chim thấy động bay vụt lên cây mận. Tuấn reo lên:
- A! Con chim gì mà đẹp quá! Cổ nó có khoang trắng nữa.
Đạt thì thầm:
- Bạn chỉ được ngó qua thôi nhé!
- Đã bảo yên chí đi mà - Tuấn trấn an bạn.
Hai bạn đến bên tổ chim nhìn vào, Tuấn reo lên:
- A! Nó đẻ trứng nữa, trứng của nó mới đẹp làm sao.
Tuấn thọc tay vào tổ lấy ra một quả trứng màu hồng.
Đạt la lên:
- Ấy chết! Đã bảo không được mà - Đạt giữ tay Tuấn lại.
Quả trứng nhỏ xinh trên tay Tuấn rơi xuống thềm hiên, nghe một tiếng “bép”. Quả trứng đã vỡ tan, nó có đủ cả lòng đỏ và lòng trắng nhưng đã nằm bẹp dưới hàng hiên nhà Đạt.
Đạt như mất hồn:
- Thôi chết! Làm sao bây giờ. Tao bắt đền mày đấy - Đạt đã đổi cách xưng hô với Tuấn.
- Nó sẽ đẻ trứng khác mà.
- Trứng khác cái gì. Nó bỏ đi thì có. Mày chỉ phá thôi. Mày ra khỏi nhà tao ngay - Đạt xô Tuấn - Về đi về đi!
- Rồi nó lại đẻ thêm trứng mới, chứ gì mà mày làm dữ ghê vậy.
- Tao đã nói - Đạt kiên quyết - Mày không phải là người giữ lời hứa. Ra ngay, ra khỏi nhà tao ngay.
Vừa lúc đó mẹ Đạt đi chợ về, biết chuyện liền khuyên nhủ:
- Lần sau cháu nên cẩn thận, không phá tổ chim của Đạt nữa nhé.
Tuấn về rồi, mẹ Đạt mới nói:
- Bạn cũng lỡ rồi con ạ. Con làm vậy thì hai bạn còn chơi với nhau được không? Tuấn là bạn tốt, từng cho con mượn vở chép bài tập toán hôm con sốt siêu vi đó. Thôi, mai đi học nhớ làm hòa với bạn đi. Bạn không nói ra nhưng bạn biết lỗi với con rồi đó, có được tình bạn giúp đỡ nhau trong học tập là tốt lắm, con nên nhớ.
Đạt còn giận Tuấn nên chỉ vâng, dạ lấy lệ với mẹ. Thực ra trong bụng Đạt còn giận Tuấn. Nếu bây giờ đôi chim bỏ đi thì niềm vui của Đạt đâu còn nữa.
Tưới cây xong, mới độ 6 giờ chiều, Đạt vào nhà nhìn qua khe cửa, đôi chim đã bay về đậu trên tàu lá cọ…
*
* *
Chiều nay gặp Tuấn ở lớp, Đạt không chào lại còn lánh mặt đi. Nhưng Tuấn thì có vẻ muốn nói chuyện. Cuối cùng thì Tuấn cũng bắt chuyện trước:
- Đạt ơi, hôm qua chim có bay về tổ không?
- Chưa biết nữa… không thấy gì cả - Đạt bỏ lửng.
Đến giờ họp lớp. Đạt xin cô chuyển chỗ.
- Thưa cô! Cho em chuyển bàn khác. Em không ngồi với bạn Tuấn nữa.
Cô Hòa bèn hỏi:
- Có chuyện gì mà không ngồi với nhau được?
- Dạ... tại vì... - Đạt ấp úng.
Tuấn thấy vậy đứng lên:
- Thưa cô! Bạn Đạt không chơi với em nữa. Tại vì hôm nọ em đến nhà bạn chơi, em trót làm vỡ một quả trứng chim trên cây cọ nhà bạn.
- Hai em ngồi xuống đi - Cô ra hiệu cho cả hai ngồi xuống - Tổ chim quý thật nhưng do bạn lỡ tay. Thôi Tuấn xin lỗi Đạt đi.
Tuấn ấp úng:
- Cho… Tuấn xin lỗi nhé!
Chiều tan học, Tuấn dắt xe đi cùng Đạt về nhà. Hai người chưa ai biết mở đầu câu chuyện ra sao thì Tuấn nói:
- Con chim còn bay về không? Tuấn ân hận quá, cho Tuấn xin lỗi Đạt nhé - Tuấn chưa dám xưng hô mày, tao như mọi khi với Đạt.
- Lên xe Tuấn chở đi, làm gì giận lâu quá vậy Đạt. Mình là con trai mà. Thôi, bỏ qua nhé - Tuấn giơ tay, Đạt nắm lấy tay Tuấn sau một phút ngần ngừ.
Đạt nói:
- Mấy bữa nay mình không để ý. Nhưng tối đó nó có bay về rồi kêu lên mấy tiếng.
Ngay chiều hôm đó, Đạt ra xem con chim còn về tổ hay đã bỏ đi rồi. Một sự việc làm Đạt quá vui, là tổ chim đã có 4 trứng màu nâu, đốm trắng và xanh đen.
Mẹ nhắc Đạt phải mất ba tuần liền chim ấp trứng mới nở “cho nên con không được ra ngó nữa, mà để chim con nở ra thì sẽ rất vui”. Chim bố, mẹ phải mất hai tuần kiếm mồi về mớm. Rồi chim con sẽ lớn đủ lông, đủ cánh và bay đi một thời gian. Đến khi trưởng thành chim sẽ lại về làm tổ.
Ba tuần với Đạt sao mà lâu như cả một năm vậy. Một buổi chiều kia đi học về, Đạt nghe trong tổ phát ra những tiếng kêu líu ríu. Từ trong khe cửa quan sát, Đạt thấy 2 con chim bố, mẹ liên tục bay về mớm mồi cho lũ con. Trong lòng Đạt rạo rực quá chừng. May sao chim không bỏ đi, mà còn đẻ thêm đủ 4 trứng nay đã nở con.
Thừa lúc chim bố, mẹ bay đi, Đạt lẻn ra xem thì thấy 4 con chim non còn nhắm mắt, cái miệng nó còn mép vàng, cứ mở ra liên tục đòi ăn khi Đạt huýt sáo. Đạt đứng độ một phút thì chim bố, mẹ bay về đậu trên cành mận, lại kêu lên “croót … croót”, như ngăn Đạt không được phá tổ của chúng. Đạt liền vào nhà, đóng cửa lại khoe với mẹ:
- Mẹ ơi! Chim đã nở đủ 4 con rồi, cái miệng nó cứ há ra đòi ăn, vui lắm mẹ ạ.
- Ờ, con đừng phá nhé! Để cho chim bố, mẹ mớm đủ mồi cho chim con mau lớn.
*
* *
Bốn con chim thật mau lớn, đã nằm kín cái tổ xinh xinh. Một ngày cuối tuần đúng vào chủ nhật, Đạt rủ Tuấn đến nhà xem chim. Cả 4 con đã rụng mép vàng, đã bay vù từ tổ chim sang cành mận theo chim bố, mẹ. Chim bố, mẹ không bay đi xa mà cứ đậu một chỗ kêu đủ 4 con cùng tung cánh bay ra đậu trên cây mận. Rồi lát sau cả đàn bay đi. Thế là từ nay chim non đã đủ lông cánh bay xa.
Tuấn hỏi Đạt:
- Liệu nó có bay trở về nữa không nhỉ?
Đạt bứt một chiếc lá mận tỏ vẻ tiếc nuối:
- Mẹ mình nói, khi nào đến mùa sinh sản chúng nhớ tổ sẽ bay về, làm thêm tổ và đẻ trứng rồi lại ấp…
- Lúc đó tụi mình lên lớp 5 rồi đấy nhỉ?
- Ừ, có thể sớm hơn - Đạt tỏ ra hiểu biết - Nhưng nhất định chúng sẽ bay về vườn cây nhà mình làm tổ, mình yêu nó thì nó sẽ về thôi. Bạn yên chí đi!
