Tình trạng nhóm cổ đông lớn thao túng ngân hàng đã kiểm soát chặt chẽ

Ngày 17/11, trả lời chất vấn tại Quốc hội, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước (NHNN) Việt Nam Lê Minh Hưng khẳng định, tình trạng cổ đông và nhóm cổ đông lớn thao túng, chi phối ngân hàng đã được nhận diện và xử lý, kiểm soát một bước quan trọng. Các nhóm chi phối hoạt động ngân hàng đã giảm mạnh.

Vừa qua Ngân hàng Nhà nước đã mua lại bắt buộc một số ngân hàng thương mại yếu kém để bảo đảm an toàn của hệ thống tổ chức tín dụng. Tuy nhiên, do khuôn khổ pháp lý của việc xử lý tổ chức tín dụng yếu kém chưa hoàn thiện và còn nhiều bất cập, nên việc phục hồi và củng cố hoạt động của các tổ chức tín dụng yếu kém còn gặp rất nhiều khó khăn và tiềm ẩn rủi ro, tổn thất nếu không kịp thời xây dựng cơ chế, khuôn khổ pháp lý để triển khai thực hiện việc hỗ trợ.

Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng

Tình trạng sở hữu, sở hữu chéo, nhóm cổ đông, chi phối đã từng bước được kiểm soát nhưng trong thực tế vẫn còn tiềm ẩn nhiều rủi ro do tình trạng chi phối, thao túng hoạt động ngân hàng chưa được xử lý triệt để. Thực tiễn cho thấy, rất khó phát hiện và kiểm soát đối với trường hợp cố tình sở hữu hộ hoặc sở hữu che giấu qua nhiều chủ thể. Các vi phạm về giới hạn sở hữu cổ phần, sở hữu chéo mặc dù đã dần được xử lý, nhưng một số tổ chức tín dụng vẫn đang có sở hữu cổ phần lẫn nhau hoặc sở hữu qua lại với doanh nghiệp.

Tại phiên chất vấn hồi tháng 11, ông Hưng khẳng định, tình trạng của cổ đông và nhóm cổ đông lớn thao túng, chi phối ngân hàng đã được nhận diện và xử lý, kiểm soát một bước quan trọng. Các nhóm chi phối hoạt động ngân hàng đã giảm mạnh, đồng thời dẫn chứng, số cặp tổ chức tín dụng sở hữu chéo trực tiếp lẫn nhau đã giảm từ 7 cặp năm 2012, đến nay còn 2 cặp. Số tổ chức tín dụng có cổ đông sở hữu chiếm trên 15% năm 2012 là 19 tổ chức tín dụng, hiện nay còn 4 tổ chức. Đặc biệt, số sở hữu cổ phần trực tiếp lẫn nhau giữa ngân hàng và doanh nghiệp từ 56 cặp năm 2012, hiện nay cũng chỉ còn 2 cặp. Tuy nhiên, trong phần trả lời của mình, ông Hưng đã không nêu rõ các cặp ngân hàng còn sở hữu chéo trực tiếp là những ngân hàng nào cũng như cặp còn sở hữu cổ phần trực tiếp là giữa ngân hàng và doanh nghiệp nào. Đây là vấn đề mà dư luận và cử tri rất quan tâm mong muốn NNHN công bố rõ.

Thông tin trên báo Giao thông, Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Lê Minh Hưng đã có văn bản trả lời chất của ĐBQH Trương Trọng Nghĩa (TP.Hồ Chí Minh) về trách nhiệm của Ngân hàng Nhà nước, Cơ quan thanh tra giám sát ngân hàng và Ban lãnh đạo NHNN đối với một số ngân hàng có nợ xấu nghiêm trọng, âm vốn chủ sở hữu rất lớn, nhà nước phải mua lại và gánh toàn bộ trách nhiệm đối với người gửi tiền...

Thống đốc NHNN Lê Minh Hưng khẳng định NHNN đã chủ động triển khai các biện pháp quản lý, thanh tra, giám sát theo quy định của pháp luật đối với các tổ chức tín dụng, trong đó có 3 ngân hàng TMCP: Đại Tín (sau được đổi tên thành Xây dựng), Đại Dương và Dầu khí Toàn cầu.

Ông Hưng cho biết, theo kết quả thanh tra năm 2012 đối với cả 3 ngân hàng và năm 2014, 2015 đối với Ngân hàng Đại Dương cho thấy cả 3 ngân hàng trên có thực trạng tài chính, quản trị điều hành, kiểm soát rủi ro yếu kém, chất lượng tín dụng và chất lượng tài sản rất xấu, vốn chủ sở hữu âm, có nhiều vi phạm pháp luật của các ngân hàng này đều xuất phát từ nguyên nhân cốt lõi là vấn đề cổ đông.

“Mặc dù về hồ sơ sổ sách, các cổ đông, nhóm cổ đông nắm giữ cổ phần đều trong giới hạn sở hữu theo quy định, nhưng qua thực tế thanh tra, giám sát cho thấy cả 3 ngân hàng đều chịu sự chi phối, thao túng của một số cổ đông, nhóm cổ đông lớn và trở thành công cụ phục vụ mục đích riêng của cổ đông, nhóm cổ đông” – Thống đốc NHNN cho hay.

Cũng theo Thống đốc Lê Minh Hưng, các cổ đông, nhóm cổ đông chi phối đã cố tình lách quy định về giới hạn sở hữu cổ phần để thao túng ngân hàng dẫn đến việc các ngân hàng cố ý làm trái, cố tình vi phạm quy định của pháp luật và che giấu thông tin dưới nhiều hình thức tinh vi; bộ máy, quy trình quản trị, điều hành và kiểm soát bị vô hiệu, các nguyên tắc quản lý rủi ro bị bỏ qua.

Ông Hưng khẳng định, kết luận thanh tra đã nêu cụ thể những vi phạm, tồn tại của 3 ngân hàng này, đưa ra các biện pháp xử lý và yêu cầu các ngân hàng khắc phục, chỉnh sửa các hành vi vi phạm pháp luật.

Đồng thời, NHNN đã chuyển hồ sơ có dấu hiệu vi phạm pháp luật sang cơ quan có thẩm quyền để điều tra làm rõ và xử lý nghiêm minh. Trên cơ sở đó, cơ quan CSĐT đã khởi tố, truy tố những cá nhân vi phạm tại 3 ngân hàng này.

Thu Hà (T/h)