Tinh dầu tràm - sả chanh khử khuẩn

Tinh dầu tràm - sả chanh có thể dùng để tắm cho trẻ nhỏ hoặc xông làm sạch không khí.

Thực hiện chương trình phát triển vùng dược liệu, từ năm 2014, HTX Dược liệu xanh Đông Triều triển khai theo mô hình sản xuất tập trung và liên kết với các nhà khoa học, các hộ dân trồng dược liệu... Hiện diện tích trồng của đơn vị đạt khoảng 3ha. Đơn vị cũng đã tiến hành nhân giống, trồng nhiều loại dược liệu quý đồng thời đẩy mạnh liên kết, hợp đồng bao tiêu thu mua nhiều loại dược liệu trong đó có cây tràm và sả chanh.

Dược sỹ Phạm Thế Dự, Phó Giám đốc HTX Dược liệu xanh Đông Triều chia sẻ: Chúng tôi có ý tưởng sản xuất các sản phẩm tinh dầu hỗn hợp nhằm phục vụ thị trường. Trước nhu cầu của người tiêu dùng, cuối năm 2019, đơn vị đã phối hợp các loại dược liệu sẵn có như sả chanh, tràm… sản xuất tinh dầu. Bởi theo y học thì 2 loại dược liệu trên có tác dụng trị lạnh, làm nóng, khử khuẩn, thanh lọc môi trường không khí, hỗ trợ tăng khả năng sức đề kháng của cơ thể. Tuy nhiên, trên thực tế, đa phần người tiêu dùng chưa biết sử dụng và phối hợp các dược liệu này nên tác dụng chưa cao. Vì thế, chúng tôi sản xuất tinh dầu tổng hợp từ 2 loại dược liệu trên với liều lượng phù hợp, thuận lợi cho người tiêu dùng.

Để chuẩn bị cho sản xuất, đơn vị đã lên kế hoạch chủ động về nguồn nguyên liệu. Trước đó, năm 2018, đơn vị đã tiến hành liên kết, hợp tác thu mua lá tràm của Công ty CP Nông trường Đông Triều, đơn vị thực hiện dự án di thực giống cây tràm quý từ Úc về trồng với diện tích trên 1ha. Ước tính sản lượng thu hoạch có thể cho hàng trăm kg lá/vụ, đảm bảo cho sản xuất. Đồng thời, đơn vị cũng tìm kiếm và nhân giống sả chanh ngay trong diện tích canh tác của HTX. Bằng quy trình chăm sóc hữu cơ, qua khảo sát, các loại thảo dược này đều cho chất lượng tinh dầu tự nhiên khá tốt, dung môi nhẹ dễ sử dụng, có tác dụng khử trùng, diệt nấm, hỗ trợ tăng khả năng đề kháng, làm sạch môi trường không khí...

Sẵn có nguồn nguyên liệu, đơn vị đầu tư máy móc thiết bị hiện đại, nhà xưởng đồng bộ đồng thời hợp tác, liên kết về chuyên môn với Viện Dược liệu, Công ty CP Dược Khoa (Bộ Y tế) để sản xuất các sản phẩm tại chỗ. Từ cách làm, kết quả nghiên cứu khoa học bài bản, HTX đã làm chủ kỹ thuật chưng cất và pha chế tinh dầu... Từ đó, đơn vị đã tiến hành chuẩn hóa các quy trình sản xuất tinh dầu trên.

Theo đó, các nguyên liệu sản xuất gồm lá tràm và cây sả, chanh tươi, sau khi thu hoạch được đưa về sơ chế, sục rửa sạch rồi đưa vào máy băm thái nhỏ. Trước khi cho vào chưng cất, các nguyên liệu trên có thể được phơi qua nắng hoặc để qua 1 đêm. Sả chanh, lá tràm sau đó được đưa vào hệ thống máy chưng cất rồi đưa ra pha chế theo công thức tỉ lệ của nhà sản xuất.

"Về cơ bản, dây chuyền chưng cất hoạt động trên nguyên tắc chưng cất bằng hơi nước ở nhiệt độ cao để kéo hỗn hợp tinh dầu hơi trong tràm trà ra ngoài. Hỗn hợp này tiếp tục được ngưng tụ khi qua bộ phận làm lạnh để thu được tinh dầu đạt tỉ lệ 5%, để thu được tinh dầu nguyên chất với các chất chính đặc trưng là nhóm chất Geraniol và Citral trong tinh dầu sả chanh và Phec-ken trong tinh dầu tràm đạt trên 70% thì mới tốt" - Dược sỹ Phạm Thế Dự chia sẻ.

Sau đó, để thu tinh dầu tinh khiết, hỗn hợp tinh dầu tiếp tục được lọc để tách nước ra khỏi hỗn hợp dựa trên nguyên tắc sử dụng muối gốc Nát-ri giữ lại nước, lấy tinh dầu tinh khiết. 2 loại tinh dầu sau đó được pha chế hỗn hợp theo tỷ lệ nhà sản xuất để tạo ra hợp chất tinh dầu.

Để thuận lợi cho người tiêu dùng, đơn vị lựa chọn mẫu chai có kích cỡ nhỏ (20ml), tối màu mà không đựng trong chai thủy tinh trắng, trong suốt hoặc sáng màu để tránh việc tinh dầu sẽ bị khúc xạ ánh sáng, giảm chất lượng. Đây là sản phẩm mới của đơn vị, trước mắt được sản xuất với từ 100-200 sản phẩm bán trong tỉnh và gửi mẫu ra một số thị trường ở Hải Phòng, Hà Nội.

Người tiêu dùng có thể phối hợp thêm một số tinh dầu khác như bưởi, quế... để tăng tác dụng sản phẩm.

Ngoài pha nước tắm, sản phẩm có thể phục vụ cho mục đích làm đẹp, trị côn trùng cắn, làm sạch không khí... "Để thanh lọc không khí, khử khuẩn, có thể dùng các đèn xông hoặc thiết bị đốt phát tán mùi. Với độ tinh khiết cao, người dùng chỉ cần nhỏ 1-2 giọt vào các thiết bị, hương thơm sẽ khuếch tán, khử khuẩn, tạo không khí trong lành, giúp người dùng sảng khoái, hỗ trợ nâng cao sức đề kháng của cơ thể. Để tăng tác dụng, người dùng tùy lựa chọn có thể phối hợp với một số tinh dầu khác như: Bưởi, quế... để tăng tác dụng khử khuẩn, làm sạch không khí nơi sinh sống" - dược sỹ Phạm Thế Dự chia sẻ.

Tạ Quân